Cần quản lý nuôi nhốt động vật hoang dã và tổ chức gây nuôi, phát triển một cách hợp lý

Nguồn tin: Báo Thanh Hóa, 23/12/2008
Ngày cập nhật: 24/12/2008

Trong những năm qua, trên địa bàn tỉnh ta đã hình thành và phát triển nhiều mô hình gây nuôi và phát triển động vật hoang dã (ĐVHD) mang lại giá trị kinh tế cao. Tuy nhiên, việc quản lý, nuôi nhốt ĐVHD còn bộc lộ nhiều khó khăn và chưa có cơ chế, chính sách khuyến khích hỗ trợ thỏa đáng để nhân rộng mô hình.

Trong số các mô hình gây nuôi, phát triển ĐVHD thì mô hình nuôi hổ của gia đình ông Nguyễn Mậu Oai và Nguyễn Văn Tư cùng ở xã Xuân Tín, huyện Thọ Xuân tạo “tiếng vang” lớn hơn cả. Hiện nay tổng đàn hổ mà 2 gia đình đang gây nuôi là 15 con. Điều đáng nói là khi những thông tin về 2 gia đình này nuôi nhốt hổ được đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng và qua kiểm tra của Chi cục Kiểm lâm Thanh Hóa đã đi đến kết luận: việc mua, nuôi nhốt số hổ nói trên không có bất cứ một loại thủ tục, giấy tờ của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép. Chính vì thế Chi cục Kiểm lâm đã tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính và đến ngày 3-8-2007, Chủ tịch UBND tỉnh ra quyết định xử phạt hành chính 30 triệu đồng đối với ông Nguyễn Mậu Chiến (con trai ông Oai, người trực tiếp đưa hổ về nuôi) về hành vi “Vi phạm các quy định về quản lý và bảo vệ ĐVHD”.

Có phải vì bị phạt tiền và thông tin nuôi nhốt hổ được cho là “trái phép” loang ra nhanh khiến ông Oai bức xúc hay không? Nhưng khi chúng tôi đề nghị UBND xã Xuân Tín đấu mối tìm hiểu mô hình nuôi nhốt hổ thì ông Oai một mực từ chối và bộc lộ sự “cay cú” với “nhà báo” và “kiểm lâm”. Ông Oai cho rằng, nếu những con hổ kia được thả trong rừng, liệu chúng có còn tồn tại được đến nay?Trong khi theo phản ánh của chính quyền địa phương thì đàn hổ nuôi nhốt tại 2 gia đình vẫn sinh trưởng và phát triển tốt, trọng lượng hổ lớn đã đạt khoảng 150 kg mỗi con.

Tuy nhiên, gia đình ông Oai khi đưa hổ về nuôi nhốt cũng chưa tuân thủ các quy định của Nhà nước về quản lý nuôi nhốt ĐVHD và hợp tác với các cơ quan chức năng phản ánh những nguyện vọng tích cực của gia đình để việc gây nuôi, phát triển và quản lý được thực hiện tốt hơn. Có một thực tế là việc gây nuôi hổ của gia đình đang nhận được sự đồng tình của các cơ quan chức năng. Ông Trần Danh Luận, Chủ tịch UBND xã, khẳng định: Xã cũng quan tâm, động viên 2 gia đình nuôi nhốt hổ và đang có ý định quy hoạch 2 ha đất để các gia đình thành lập trang trại nuôi hổ, vừa tạo điều kiện để việc gây nuôi an toàn, đồng thời kết hợp làm điểm tham quan, du lịch. Đây là hướng đi phù hợp mà Chi cục Kiểm lâm Thanh Hóa đang đề xuất và xu thế chung mà các tỉnh khác trong nước và các nước trên thế giới như Trung Quốc, Thái Lan đã lựa chọn và thực hiện thành công.

Khác với việc gây nuôi hổ ở Xuân Tín, nhiều mô hình gây nuôi ĐVHD thông thường theo hướng trang trại và được đón nhận và cổ vũ theo hướng đại chúng. Tìm hiểu tại trang trại nuôi cá sấu của gia đình bà Tống Thị Luân ở thôn Sơn Thượng, xã Thanh Sơn, huyện Tĩnh Gia, được biết: trong trang trại của gia đình bà hiện có trên 50 con cá sấu đang được chăm sóc, gây nuôi và phát triển tốt. Thành công từ mô hình của gia đình bà Luân đã khuyến khích thêm 2 hộ nuôi với quy mô chuồng trại và số lượng lớn đó là gia đình ông Nguyễn Tiến Hùng và anh Lương Đức Triều ở thôn Trung Sơn nuôi với số lượng từ 60 đến 150 con. Trên thị trường hiện nay, giá cá sấu thịt đạt 160.000 đồng/1 kg, trong khi việc nuôi cá sấu không mất nhiều thời gian, vốn đầu tư ít, thức ăn rẻ và dễ mua, sản phẩm có thị trường tiêu thụ rộng, da cá sấu là mặt hàng xuất khẩu được ưa chuộng. Chính vì thế, việc nuôi cá sấu thành công đã mở ra hướng phát triển kinh tế mới cho các hộ dân xã Thanh Sơn.

Phổ biến nhất trong việc gây nuôi ĐVHD hiện nay có lẽ là phong trào nuôi nhím, lợn rừng. Việc nuôi nhím thương phẩm và sinh sản phát triển mạnh từ các huyện miền núi như Quan Hóa, Quan Sơn, Ngọc Lặc... cho đến đồng bằng như thành phố Thanh Hóa, Đông Sơn, Quảng Xương. Năm 2006, gia đình anh Nguyễn Thế Cánh, 53 tuổi, ở thị trấn Nhồi, huyện Đông Sơn mua 10 đôi nhím giống từ Ninh Bình và Sơn La về nuôi thử tại trang trại ở thôn Đà Ninh, xã Đông Thịnh. Hiện nay, đàn nhím không chỉ sinh trưởng, phát triển tốt mà đã có 3 đôi nhím bố mẹ sinh sản. Mỗi năm nhím bố mẹ sinh sản 2 lần, với giá nhím giống vào khoảng từ 5 đến 7 triệu đồng/đôi, nếu nuôi sinh sản thành công cả 10 đôi nhím, gia đình anh sẽ có thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Các chủ nuôi nhím mà chúng tôi tiếp xúc đều có nhận định chung là việc chăn nuôi khá đơn giản và thị trường tiêu thụ rộng lớn nên việc gây nuôi nhím hoàn toàn là hướng phát triển kinh tế hiệu quả, bền vững.

Để xây dựng và phát triển mô hình gây nuôi các loại ĐVHD, các hộ gia đình gây nuôi, phát triển ĐVHD thông thường kể trên đều đã đăng ký và được kiểm lâm Thanh Hóa cấp phép gây nuôi, phát triển theo đúng quy định của pháp luật. Tuy nhiên, các hộ gây nuôi hầu hết đều chưa nhận được sự hỗ trợ về kỹ thuật hay kiến thức phòng, chống dịch bệnh cho vật nuôi.

Trao đổi vấn đề này với anh Nguyễn Văn Vân, trưởng phòng thanh tra pháp chế, Chi cục Kiểm lâm tỉnh, được biết: quan điểm của chi cục kiểm lâm là trong khi các cơ quan Nhà nước chưa có chính sách và năng lực tài chính, nhân lực để gây nuôi, phát triển ĐVHD thì nên chăng cần khuyến khích các hộ bỏ vốn để gây nuôi theo hướng trang trại, vừa góp phần bảo tồn, phát triển nguồn gen, vừa góp phần phát triển kinh tế, du lịch sinh thái, Nhà nước chỉ đóng vai trò quản lý chặt chẽ về mặt hành chính. Bên cạnh đó, cũng cần có những cơ chế khuyến khích thỏa đáng đối với các hộ gây nuôi phát triển ĐVHD trên cơ sở bảo đảm vệ sinh môi trường, an toàn và được sự giám sát của kiểm lâm địa bàn và cơ quan chính quyền địa phương.

Thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao, Chi cục Kiểm lâm Thanh Hóa đã tiến hành kiểm tra 129 hộ nuôi nhốt kinh doanh ĐVHD với 1.568 cá thể các loại trên địa bàn tỉnh. Tiến hành cấp giấy phép gây nuôi sinh sản ĐVHD thông thường cho 12 hộ gia đình với 86 các thể nhím. Đồng thời tổ chức cho 130 cơ sở quán ăn, nhà hàng, các hộ buôn bán cam kết không kinh doanh, chế biến thực phẩm từ ĐVHD. Chi cục kiểm lâm cũng đã phối hợp cùng Cục Kiểm lâm tiến hành gắn chíp điện tử đối với gấu nuôi nhốt cho 51 hộ với 67 cá thể để quản lý từ năm 2005. Tuy nhiên việc kiểm tra, gắn chíp không thể theo dõi được diễn biến của vật nuôi. Do đó, chi cục kiểm lâm kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo UBND các huyện, thị, thành phố và các ngành chức năng tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật về bảo vệ ĐVHD đến cộng đồng dân cư; chỉ đạo các cơ quan chức năng đấu tranh, ngăn chặn kịp thời các đối tượng có hành vi vi phạm chế độ bảo vệ ĐVHD.

Ngọc Hải