Giúp người chăn nuôi bò sữa bám trụ với nghề

Nguồn tin: Nhân dân, 16/1/2009
Ngày cập nhật: 18/1/2009

Những ngày giáp Tết, việc tiêu thụ sữa tươi ở một số vùng chăn nuôi bò sữa lớn của Hà Nội, Vĩnh Phúc thật sự gặp khó khăn. Một số cơ sở thu gom sữa bò buộc phải đổ hàng chục tấn sữa tồn đọng do không thể tiêu thụ được. Ðiều đó ảnh hưởng đến tâm lý của người chăn nuôi và sự phát triển của ngành chăn nuôi, ngành chế biến sữa bò của nước ta.

Bức xúc vì sữa ế

Hai điểm "nóng" nhất về sự cố này là xã Phù Ðổng, huyện Gia Lâm (Hà Nội) và xã Trung Nguyên, huyện Yên Lạc (Vĩnh Phúc). Sự thực "sữa đổ bỏ" là như thế nào? Tình cảnh của người chăn nuôi bò và các điểm thu mua hiện nay ra sao? Chúng tôi đã tìm gặp một số chủ cơ sở thu mua sữa và người chăn nuôi để giải đáp một phần câu hỏi này.

Anh Hoàng Hướng Dương, chủ cơ sở thu mua sữa tươi lớn tại thôn Phù Dực, xã Phù Ðổng cho biết: "Số hộ mà tôi mua sữa khoảng 130 hộ. Thời kỳ chưa xảy ra sự cố sữa nhiễm melamine, bình quân mỗi ngày tôi mua của nông dân hơn ba tấn cho Công ty cổ phần sữa Hà Nội (Hanoimilk). Nay thì mỗi ngày chỉ mua khoảng một tấn. Mặc dù giá nhập cho công ty là 6.200 đồng/kg, nhưng tôi vẫn mua của nông dân với giá 6.000 đồng/kg, tính chi phí bảo quản, vận chuyển là lỗ. Biết là khó khăn nhưng phải cố duy trì thu mua, nếu doanh nghiệp không tăng sản lượng nhập thì chắc tôi phải đóng cửa. Từ đầu tháng 1-2009 đến nay, Công ty Hanoimilk không nhập hết, gia đình tôi phải đổ bỏ khoảng bảy tấn sữa bò tươi".

Anh Dương dẫn chúng tôi đến bên những chiếc tăng lạnh bảo quản sữa tươi, mở nắp rồi giải thích thêm: Mặc dù có hệ thống làm lạnh, nhưng thời gian lưu trữ sữa cũng chỉ được khoảng 2 ngày. Hiện nay, các tăng đã đầy, nếu không tiêu thụ được chắc chỉ có cách đổ đi thôi. Tương tự, điểm thu mua của anh Vũ Văn Thực (Phù Ðổng), bác Nguyễn Như Tám ở Trung Nguyên (Vĩnh Phúc)... cũng đã từng phải đổ bỏ hàng tấn sữa do nhập vượt quá hợp đồng với các nhà máy chế biến.

Theo thống kê của Cục Chăn nuôi, sản lượng sữa tiêu thụ trên toàn quốc đã giảm 20%, trong khi nhiều nhà máy sữa đang duy trì sản xuất và dự trữ chứ chưa thể đạt mức tiêu thụ ở trước thời điểm xảy ra sự cố melamine. Ngoài ra, việc đổ dồn lượng sữa vốn được tiêu thụ ở các cửa hàng sữa tươi nhỏ lẻ về nhà máy cùng với lượng sữa mùa đông tăng lên khiến lượng sữa nguyên liệu cung ứng tăng thêm tới 30%. Ðây là nguyên nhân chính khiến có một lượng sữa không nhỏ bị ứ đọng, không tiêu thụ được, bị hỏng dẫn đến việc người dân, điểm thu mua phải đổ bỏ. Công ty Hanoimilk, đơn vị chiếm thị phần thu mua sữa lớn nhất các tỉnh phía bắc buộc phải giảm 50% lượng thu mua sữa tươi trong dân từ ngày 1-1-2009 do sản phẩm khó tiêu thụ; các công ty khác thì thu mua cầm chừng... Mặc dù đã có thông báo trước một tháng về việc cắt giảm sản lượng nhập vào nhà máy, nhưng các "chủ bồn" vẫn không kịp trở tay tìm đối tác khác, thiệt hại cuối cùng là người chăn nuôi bò sữa phải chịu.

Gặp chúng tôi ở thôn Phù Ðổng 1, ông Vũ Văn Phồn (nuôi ba con bò, hiện có hai con đang cho sữa) ngao ngán: "Mỗi ngày gia đình vắt được khoảng từ 35 đến 40 kg sữa, bán cho anh Thực, nhưng cũng chỉ bán được từ thứ 2 đến thứ 6. Hai ngày nghỉ sữa vắt ra để uống, cho bà con, anh em, thậm chí cho cả lợn uống... Anh Thực đã nợ tôi hơn 20 triệu đồng rồi. Nhà có 4 người, ngoài 5 sào ruộng khoán, thu nhập chính trông chờ cả vào sữa. Tôi rất thông cảm với "chủ bồn" (cách gọi người thu mua sữa), nhưng nếu cứ thế này thì gay quá. Giá thấp thế nào cũng được, chỉ cần tiêu thụ được sữa cho chúng tôi".

Hầu hết những hộ chăn nuôi, các "chủ bồn" mà chúng tôi gặp chỉ mong tiêu thụ được sữa là mừng rồi, chứ trả chậm cũng được và mong muốn các cơ quan chức năng quan tâm sớm hỗ trợ người dân tiêu thụ sữa tươi, bởi họ biết ngay cả doanh nghiệp chế biến cũng đang "tắc"!

Giải pháp nào để hài hòa lợi ích

Trong cuộc họp bàn giải pháp tiêu thụ hết sữa tươi cho nông dân (ngày 13-1), do Cục Chăn nuôi tổ chức, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Vĩnh Phúc Trịnh Ðình Mao cho biết: "Ngày 7-1, lãnh đạo Công ty Hanoimilk đã đồng ý sẽ tăng thêm sản lượng thu mua sữa nguyên liệu cho bà con nông dân. Hanoimilk cũng đã gặp gỡ các hộ nông dân đổ sữa để xem xét và ký hợp đồng với các hộ nông dân ở xã Trung Nguyên. Trao đổi ý kiến với báo chí, Giám đốc Hanoimilk Trần Ðăng Tuấn cũng khẳng định: Công ty sẽ cố gắng khôi phục sản xuất nhanh, bằng cách cơ cấu lại sản phẩm, thị trường, quảng cáo để có thể tăng thu mua từ 30 đến 40% lượng sữa tươi nguyên liệu cho nông dân và bảo đảm thanh toán đúng thời hạn".

Với lượng sữa tồn đọng ở vùng bò sữa Phù Ðổng (huyện Gia Lâm), Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Ðào Duy Tâm cho biết: "Thành phố sẵn sàng tạo điều kiện theo yêu cầu để Công ty Vinamilk hoặc Công ty cổ phần sữa quốc tế (IDP) mở rộng vùng nguyên liệu".

Cục trưởng Chăn nuôi Hoàng Kim Giao cho rằng: "Giải pháp bền vững là những điểm thu mua sữa phải ký hợp đồng với nhà máy chế biến sữa, thống kê chính xác cụ thể về sản lượng sữa. Về phía người chăn nuôi nếu số lượng bò sữa nhiều có thể ký hợp đồng trực tiếp với Nhà máy để tiêu thụ sản phẩm, loại thải bò cho sữa không bảo đảm chất lượng, hoặc năng suất sữa đạt thấp. Các công ty chế biến sữa tạo mọi điều kiện mua hết sữa cho dân, giá thu mua phải thỏa thuận trước, nếu có thay đổi làm ảnh hưởng đến sản xuất phải thông báo bằng văn bản trước một tháng; công bố rõ ràng về nguồn gốc, chất lượng sữa của nhà máy...". Trước mắt, dịp Tết cũng là thời điểm thường xuyên sữa bị ứ đọng, các doanh nghiệp chế biến sữa cố gắng duy trì sản xuất trong dịp Tết để tiêu thụ sữa cho dân, đồng thời nhanh chóng thanh toán cho bà con có tiền trang trải trong dịp Tết cổ truyền của dân tộc.

Ngày 14-1, Cục Chăn nuôi đã có văn bản đề nghị Công ty Vinamilk chia sẻ khó khăn với người chăn nuôi bò sữa, mở rộng, tạo điều kiện mua hết sữa cho nông dân chăn nuôi vùng Hà Nội. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP Hà Nội, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh có trách nhiệm hướng dẫn bà con chăn nuôi bò sữa và thống kê tình hình sản xuất, thu mua sữa trên địa bàn, tạo điều kiện cần thiết và phối hợp với Công ty Vinamilk để thu mua hết sữa cho nông dân.

Hải Phương