Giải pháp nào cho bài toán “vịt chạy đồng”?

Nguồn tin: Khoa học phổ thông, 15/05/2009
Ngày cập nhật: 22/5/2009

Tại ĐBSCL, vùng nuôi vịt đứng đầu ở Đông Nam Á, vụ lúa vừa kết thúc, vịt được lùa ra đồng từng đàn lớn bắt đầu mùa chăn thả. Một nghề mưu sinh có từ lâu đời, là thế mạnh của vùng ĐBSCL, góp phần tăng thu nhập đáng kể cho nông hộ. Tuy nhiên, thời gian qua, vịt chạy đồng bị xem như đối tượng có nhiều nguy cơ nhiễm cúm gia cầm H5N1, và là nguồn phát tán mầm bệnh khiến người nuôi vịt lao đao do bị cấm di chuyển đàn vịt. Hiện vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau về phát triển đàn vịt. Lợi thế của vùng nên người dân không thể không chăn nuôi vịt, nhất là nuôi vịt chạy đồng. Do đó duy trì chăn nuôi như thế nào đang là thách thức.

Con vịt và cánh đồng

Mô hình vịt - lúa phổ biến ở ĐBSCL, ngay lúc cây lúa đang sinh trưởng, người chăn nuôi có thể thả vịt con vào ruộng ăn sâu rầy, ốc bươu vàng, cỏ dại, đồng thời thải phân sục bùn cho lúa góp phần giảm chi phí sử dụng thuốc, phân. Vịt có thể kiếm ăn và diệt sâu rầy ngay cả trong đêm tối. Một phương thức phổ biến khác là khi thu hoạch lúa xong, mỗi hộ thả vài trăm đến vài ngàn con vịt vào ruộng tận dụng lúa rụng, động vật thủy sinh. Những đàn nhỏ đôi lúc không cần tốn thêm chi phí thức ăn, không cần xây chuồng trại.

Vịt có sức chống chịu tốt, kể cả trong giá lạnh và nắng nóng nếu có nguồn nước cho vịt tự điều hòa. Chúng có khả năng kháng nhiều bệnh hơn gà, sức tăng trưởng nhanh (gấp hai lần giống gà địa phương). Chất lượng thịt vịt chăn thả được ưa chuộng và luôn bán giá cao hơn vịt nuôi công nghiệp vì thịt thơm, ít mỡ. Đặc biệt, trứng vịt thả đồng có lòng đỏ màu đậm rất hấp dẫn. Từ lúc dịch cúm gia cầm bùng phát, nhiều đàn vịt bị “ngăn sông” không cho di chuyển từ vùng này đến vùng khác. Người nuôi vịt chạy đồng không biết lùa đàn chạy đâu vì nơi nào cũng “cấm cửa”. Nhiều người nuôi vịt bất bình trước sự “quá đáng” của một số cán bộ thú y địa phương di chuyển đến, nảy sinh chuyện “lót tay, xin giấy” tựa như xin “visa” cho đàn vịt vào đồng.

Thách thức nuôi vịt chạy đồng

Những năm gần đây, nuôi vịt chạy đồng càng trở nên khó khăn, phải di chuyển đồng xa, trả tiền thuê đồng (trước đây không có), phải thông qua chính quyền địa phương để kiểm soát sự an toàn của đàn vịt từ nơi khác đến - một việc không phải dễ dàng với nông dân quen với ruộng đồng và chăn vịt. Trong tình hình dịch bệnh, người nuôi không thể biết trước cánh đồng nào có dịch bệnh, nhiều nguy cơ rình rập. Chưa kể bị bắt giữ và tiêu hủy do “di chuyển từ nơi khác đến”. Mặt khác, theo TS. Bùi Xuân Mến (ĐH Cần Thơ), di chuyển xa, cánh đồng mới - môi trường mới, đàn vịt dễ suy giảm sức khỏe. Khi vịt nhiễm bệnh, tổn thương do sức đề kháng kém, nhân cơ hội này, mầm bệnh có trong cơ thể có cơ hội tăng độc lực, gây bệnh trên đàn vịt. Tập quán chăn nuôi vịt chạy đồng gặp nhiều thách thức hơn, chẳng khác nào “cuộc chiến” giữa con vịt và cánh đồng để tồn tại. Rất nhiều nông dân bỏ nghề chạy đồng vì những thách thức trên.

Theo Cục chăn nuôi, ĐBSCL phát triển đàn vịt phải tuân thủ quy định hiện có. Để giải quyết những thách thức trên, cần tìm biện pháp hữu hiệu quản lý vịt chạy đồng, trước mắt là khuyến khích chuyển đổi theo hướng trang trại. Xây dựng và công nhận cơ sở, vùng và liên vùng an toàn dịch bệnh, nhất là vùng có cơ sở sản xuất giống, chăn nuôi lớn.

Nhu cầu duy trì và phát triển chăn nuôi đàn vịt ở ĐBSCL là chính đáng cần được xem xét nghiêm túc, tránh những bức xúc của người chăn nuôi. Theo GS. Võ Tòng Xuân, có nhiều phương pháp kết hợp với cây lúa, trong đó có nuôi vịt tăng thu nhập người dân so với độc canh cây lúa. TS. Bùi Xuân Mến kiến nghị thành lập Hiệp hội nghiên cứu vịt ĐBSCL vì đây là địa phương phát triển vịt số một ở Đông Nam Á.

PHƯƠNG DUY