Quảng Trị: Báo động trâu bò nhập lậu

Nguồn tin: Báo Công Thương, 06/07/2009
Ngày cập nhật: 9/7/2009

Chúng tôi lên cửa khẩu Lao Bảo vào một ngày đầu tháng 7, gặp tôi, một vị lãnh đạo Chi Cục Quản lí Thị trường tỉnh Quảng Trị vỗ vai nói nhỏ: Nóng bỏng nhất Lao Bảo hiện nay là nạn trâu bò nhập lậu qua biên giới, biết vậy nhưng rất khó để chặn bắt!

Anh cho biết, hiện nay mỗi ngày trâu bò nhập lậu qua biên giới không dưới 500 con, chủ yếu bò có nguồn gốc từ Thái Lan. Điều đáng nói, bò lậu nhưng hầu hết đều được hợp thức hoá là bò “thu mua ở địa phương” sau đó vận chuyển đi tiêu thụ khắp nơi, thậm chí ra tận Hà Nội…

Theo tìm hiểu của chúng tôi, trâu bò bắt đầu được các chủ “đầu nậu” thu mua trên đất Lào - Thái, gom thành bầy khoảng 15 - 20 con. Sau đó tập trung ở bản Ktup (trên đất Lào) gần bờ sông Sê Pôn- biên giới Việt- Lào. Từ đây, các chủ hàng thuê người dân địa phương dắt trâu bò vượt sông Sê Pôn vào Việt Nam. Trao đổi vói chúng tôi, anh T… ở khóm Xuân Phước, Thị trấn Lao Bảo, một người dân địa phương nhiều lần tham gia vận chuyển trâu bò nhập lậu cho biết, không kể thời gian, hễ lúc nào “báo yên” là qua, nhưng tập trung nhất là sáng sớm đến 14 giờ chiều. Tiền công “vận chuyển” chủ buôn trả cho người chăn dắt theo giá 30 kíp/con (khoảng 60.000 đồng Việt Nam). Nếu gặp phải những con trâu, bò ngang bướng; đôi khi giá thuê 3-4 người chăn dắt lên đến cả triệu đồng/con).

Theo chân anh chỉ, chúng tôi đi vòng vèo con đường đất đỏ phía sau Nhà máy nước ngọt Super Horse thì gặp một trại bò tạm bợ rộng hơn 1.000m2 nằm trên khu đồi vắng, trong đó đang nhốt hơn 200 con bò, phía cổng một xe ô tô mang biển số Đà Nẵng 43H 331… đang chờ vận chuyển đi tiêu thụ. Nơi đó còn ít, đi dọc bờ sông Sê Pôn phía Việt Nam, chúng tôi còn bắt gặp gần chục trại bò khác, mỗi trại nhốt vài chục con. Nhìn những con bò ai cũng biết ngay không phải là bò giống Việt Nam chứ đừng nói là bò địa phương, vì tai dài có đến ½ mét, trọng lượng cả tấn. Anh B…một người am hiểu về nạn buôn lậu trâu bò ở đây cho biết, ở Lao Bảo này ai cũng biết tên tuổi nhiều ông chủ buôn trâu bò có tiếng trong vùng như ông Từ, ông Chức, ông Mẫn..., ở Tân Kim, Tân Thành... Thậm chí có hẳn một công ty có tên TT được cho phép thu mua trâu bò “địa phương” nhưng thực tế, bò Hướng Hoá thống kê chưa đến nghìn con nhưng chỉ riêng doanh nghiệp này “thu mua” mỗi ngày cả trăm con nếu không nhập lậu thì ở đâu ra?

Trao đổi với chúng tôi, vị lãnh đạo Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Quảng Trị cho biết, để con bò nhập lậu đường hoàng vào nội địa, những chủ nậu đã làm khống một số giấy tờ, trong đó lấy tên một người dân địa phương xuất bán, có chứng nhận của chính quyền và thú y xác nhận đã tiêm chủng (trước đó ít nhất 15 ngày). Thế là bò vượt biên giới qua là có thể vận chuyển đi ngay. Vì theo quy định, bò muốn nhập khẩu chính ngạch phải có giấy phép của Cục Thú y Việt Nam, giấy kiểm dịch chứng nhận xuất xứ của Cục Thú y nước ngoài (Thái Lan). Khi về Việt Nam, phải có chuồng trại đúng tiêu chuẩn nuôi nhốt cách li ít nhất 15 ngày, được kiểm dịch, tiêm phòng… Nếu áp dụng như vậy thì các chủ nậu không có điều kiện chưa nói đến nuôi nhốt lâu bò sẽ sút cân, thậm chí chết do thức ăn không quen, dịch bệnh… nên bán liền tay lợi nhuận cao hơn, lại tránh được các rủi ro. Chính vì thế nên hợp thức hoá bằng giấy tờ khống là chắc ăn, dẫn đến có hộ nông dân ở Lao Bảo ăn không đủ no, nhà không có chuồng trại thế mà trên giấy tờ kí bán từ đầu năm đến nay trên 1.000 con bò(?)

Đó là các chủ nậu có quen biết, nếu không thì phải vận chuyển lậu hoàn toàn. Bò qua sông Sê Pôn xong, chủ nậu thuê xe vận chuyển về tập kết cách cổng B - Trạm kiểm soát liên hợp Tân Hợp một đoạn ngắn. Từ đây, trâu bò được một đội quân chăn dắt (với giá tiền 50.000 đồng/con) men theo đường rừng vòng qua chân núi để đi tắt qua cổng B (chiều dài của con đường khoảng 500m). Qua cổng B là thoát, trâu bò được chất lên xe đủ biển số 73L, 75H, 43, 60… đưa về các tỉnh.

Tại lò mổ đường Đặng Tất- thành phố Huế, anh Gi… một “chuyên gia” về lĩnh vực này cho biết, riêng thành phố Huế mỗi ngày tiêu thụ khoảng 50 con bò Thái Lan. Nhìn qua ai cũng biết là bò Thái thế nhưng nếu Thú y có về kiểm dịch cũng chịu vì bò có giấy tờ đầy đủ! Còn lò mổ Hương Sơ- thành phố Huế mỗi ngày cũng mổ không dưới 20 con bò Thái.

Thật ra không phải Quảng Trị thả cửa cho trâu bò nhập lậu, mà ở thời điểm cuối năm 2008 khi nạn buôn lậu trâu bò qua biên giới bắt đầu nở rộ, Ủy ban nhân dân tỉnh đã có công văn số 2234/UBND-NN kí ngày 3/9/2008, nội dung “báo động”:.. Tình trạng nhập trâu, bò không rõ nguồn gốc và chưa qua kiểm dịch vào địa bàn tỉnh qua đường biên giới thuộc địa bàn huyện Hướng Hoá diễn ra phức tạp, đặc biệt nghiêm trọng một số lượng lớn trâu, bò nhập lậu do một số người dân địa phương đưa sang bằng đường tiểu ngạch vào tập kết tại địa bàn thị trấn Lao Bảo, huyện Hướng Hoá sau đó đưa đi các nơi khác tiêu thụ với nhiều hình thức, thủ đoạn tinh vi. Trước thực trạng trên, các ngành chức năng và các địa phương tiến hành bắt giữ một số lượng lớn trâu, bò không rõ nguồn gốc nhưng đã gặp nhiều khó khăn trong quá trình xử lý, do đó trâu, bò bắt giữ đã tẩu tán ra khỏi địa bàn tỉnh..

Tại Lao Bảo chúng tôi đã đọc được biên bản một số vụ vận chuyển trâu bò nhập lậu bị bắt giữ. Như, vào tối 3/11/2008, Công an huyện Đakrông đã bắt giữ trên 100 con bò nhập lậu. Số bò nhập lậu trên được các thương lái thuê dân dắt qua khu vực biên giới bằng đường tiểu ngạch, băng rừng từ xã Hướng Linh, huyện Hướng Hóa về xã Hướng Hiệp, huyện Đakrông ra Quốc lộ 9 bốc lên xe chở đi tiêu thụ. Hay tại km 28 đường Hồ Chí Minh, trạm kiểm soát A Roòng, Đồn Biên phòng 609 Quảng Trị đã kiểm tra xe ô tô mang biển số 73L - 6672 của chủ xe Trần Tiến Sự, 28 tuổi, quê ở Lệ Thuỷ, Quảng Bình đang chở 9 con trâu không có giấy tờ vận chuyển từKhe Sanh ra Quảng Bình. Theo lời khai của chủ hàng số trâu trên được mua từ Thái Lan, sau đó đưa qua Lào và nhập lậu vào Việt Nam để tiêu thụ. Mới đây, Huyện Hướng Hóa phối hợp với Hải quan cửa khẩu Lao Bảo bắt giữ 78 con trâu bò xuất từ Lào qua cửa khẩu…

Trao đổi với chúng tôi nhiều người có trách nhiệm ở Quảng Trị cho biết, con số bắt giữ trên là quá ít, vì thực tế trâu bò nhập lậu được gom nhốt sờ sờ bên bờ sông Sê Pôn và vận chuyển hàng ngày ngang nhiên trên tuyến đường 9 nhưng không hề bị phát hiện. Nguyên nhân là tỉnh chưa có biện pháp quyết liệt trong lúc lợi nhuận từ việc kinh doanh, vận chuyển trâu bò nhập bò rất lớn, cứ 15-20 con bò vượt sông Sê Pôn vào nước ta an toàn, trừ chi phí xong thì lãi khoảng từ 5-7 triệu đồng/chuyến (Trung bình mỗi chuyến qua lại biên giới như thế chỉ mất một giờ đồng hồ) nếu qua lọt cổng B, trừ chi phí “bất thành văn” và công vận chuyển xong cũng lãi từ 7 – 10 triệu đồng/chuyến khiến các chủ đầu nậu và người chăn dắt ngày càng tăng. Đống thời, phương cách cho phép doanh nghiệp mua thu gom trâu bò “địa phương” để xuất bán như thế nhưng không có biện pháp kiểm tra là không hiệu quả vì điều đó càng khuyến khích nạn buôn lậu trâu bò qua biên giới vì có người sẵn sàng thu mua hợp pháp, có giấy tờ hợp pháp.

Đáng quan tâm hơn, theo thông tư số 27 của Bộ NN&PTNT ngày 28/5/2009 quy định về trâu bò thu gom sau nhập khẩu thì nhất thiết phải cách ly, kiểm dịch ở một địa điểm riêng biệt, cách biệt khu dân cư, chợ, trường học, khu vực công cộng... Thế nhưng ở Lao Bảo, trâu bò nhập lậu lại “sống chung” với con người, không tiêm phòng… điều đó chẳng những giết chết ngành chăn nuôi của địa phương mà còn là mầm họa gây dịch bệnh khắp nơi khi những con trâu bò này được khoác trên mình cái ô… hợp pháp!

Trần Minh