Nuôi yến ở Sài Gòn

Nguồn tin: Lao Động, 02/08/2009
Ngày cập nhật: 3/8/2009

Nuôi yến thu nguồn lợi rất lớn, nhưng cũng đồng nghĩa với tỉ lệ rủi ro cao. Mang những băn khoăn về việc nhà nhà nuôi yến ở Sài Gòn, chúng tôi tìm đến một chuyên gia về kỹ thuật nuôi yến, người khơi mào cho việc nuôi yến trong nhà ở VN, khởi đầu thành công ở Phan Rang.

Anh là Lê Danh Hoàng, thuộc thế hệ 8X, hiện là chủ chuỗi cửa hàng Yến sào Hoàng Yến ở TPHCM, Nha Trang và Hà Nội.

Gần đây, ở TPHCM rộ lên phong trào nuôi yến. Thậm chí, giới bất động sản cũng xôn xao vì các "cò đất" nuôi yến tay ngang để dụ khách hàng mua nhà. Hình thức mua nhà nuôi yến trở nên khá phổ biến, khách dập dìu tìm đến những quận vùng ven. Song thường những gì đã là phong trào, thì có cơ dễ lên và cũng dễ xuống không biết chừng.

Nhất cận thị, nhị cận giang

Chúng tôi ngồi ở quán càphê gần thư viện tổng hợp TPHCM, nơi người ta thường xuyên thấy chim yến bay liệng trên không mỗi chiều về. Trả lời câu hỏi, liệu Sài Gòn có phải là đất nuôi yến không, anh Hoàng bảo: Ở quận 1,3,4,7,2,9, Nhà Bè, Cần Giờ đều là đất nuôi yến khá tốt. Và Cần Giờ là một trong những nơi nuôi yến tốt nhất trên thế giới, bởi chim yến thích sống ở môi trường mát, độ ẩm cao (28oC, 85% độ ẩm).

Trước khi con người bắt đầu nuôi yến, thì tổ tiên nhà yến đã tồn tại từ rất lâu rồi. Yến thích làm tổ ở những căn nhà cũ, bỏ hoang, khu vực nhà kho, hay toà nhà cổ như Ngân hàng Nhà nước VN, chung cư Thái Bình, cảng Ba Son, công viên Tao Đàn... "Nhất cận thị, nhị cận giang"- câu tục ngữ này cũng gắn với loài yến như với con người.

Vốn dĩ là thành phố bên sông, những căn nhà cũ ở TPHCM thường là nơi lý tưởng cho loài yến. Và hầu hết những nơi như Sài Gòn, Gò Công, Mỹ Tho, Bạc Liêu, Phan Rang, Tuy Hoà, Phú Yên, Đà Nẵng... đều thích hợp với nghề nuôi yến.

Chim yến sống theo cặp, chỉ ăn những loại côn trùng đang bay và ban ngày vượt qua chặng đường 3-5km để kiếm mồi, tối mới trở về tìm chỗ ngủ. Đây cũng là loài chim không bao giờ tiếp đất nên không bị ảnh hưởng trong các đợt dịch cúm gia cầm.

Thậm chí, trong thời gian có dịch, giá yến ở thị trường thế giới tăng lên, vì người ta cho rằng trong nước miếng của loài yến có những yếu tố giúp cơ thể miễn nhiễm với bệnh cúm. Ở các nước Indonesia, Thái Lan đều có những khu dân cư nuôi yến như Bangka, Pat Panang, cả nghìn con người sống chung với yến. Ơ Malaysia cũng vậy.

Có một câu chuyện nhiều người biết đến về việc yến đến nhà là một vận may trời cho, và đã đến là chung thuỷ ở một chỗ. Một gia đình nọ ở Long Bình khá nghèo, chia tài sản cho mấy người con, nhưng có một người bỗng trở nên khá giả nhờ phần nhà đất có yến về làm tổ. Một ký yến thời đó mua được mấy cây vàng, tiền bán tổ yến ông đầu tư kinh doanh mua nhà xưởng, đất đai, nảy nở không kể xiết.

Ngược lại, có người ở Phan Rang chỉ vì bị chủ nuôi yến... lừa mà mua phải mảnh đất xấu, tốn nhiều tiền của xây nhà cho yến mà cuối cùng không một con chim nào về. Lý do mà chủ nhà tư vấn bậy là vì sợ có đối thủ nuôi yến bên cạnh ảnh hưởng đến đàn yến nhà mình.

Năm ăn, năm thua

Ngoài một người có tiếng trong giới bất động sản tại khu Thủ Thiêm nhờ đầu tư 500 triệu đồng vào mô hình làm nhà nuôi yến ba năm trước đây, nay đến mùa thu hoạch hiệu quả bất ngờ (8-10kg tổ yến/tháng, trị giá 15-20.000USD), ở TPHCM còn có thêm một số mô hình thành công ở quận 3, 7, Thanh Đa, Cần Giờ. Tuy nhiên, không phải ai cũng mát tay trong vụ này. Việc làm nhà yến đến giờ khá nguy hiểm tới mức năm ăn năm thua.

Theo một chuyên gia, chỉ có 30% người nuôi yến trên thế giới có hiệu quả cao. Một điều nên chú ý là cho đến nay, ở một số tỉnh ven biển như Khánh Hoà, Hội An, Bình Định không thành công lắm trong việc nuôi yến trong nhà, lý do là loài yến đảo không thích vào đất liền. Những nhà đầu tư vào vùng ven ở TPHCM cũng nên thận trọng.

Hơn nữa, những cò nhà đất khi chuyển sang cò yến thường không có chuyên môn, lại làm ăn kiểu chụp giật, đi đâu cũng rải tờ bướm quảng cáo bán nhà nuôi yến ở những khu đô thị mới như An Phú, An Khánh, Thảo Điền, quận 7. Nhiều khi đầu tư nhiều tiền của vào đấy mà gọi mãi chim không về. Hoặc sang đi sang lại một căn nhà nuôi yến qua nhiều tay, đến chủ cuối thì giá trị thu lợi từ yến không còn bao nhiêu nữa, vì qua khâu trung gian hết rồi.

Ở TPHCM, có một điều cần chú ý khi nuôi yến là vấn đề ô nhiễm tiếng ồn. Vì loa phát công suất lớn để gọi chim về, nên những nơi nào nuôi yến, hàng xóm hết thảy đều rất khó chịu. Có đủ thứ loại loa bán ở chợ: Chỉ cần 100 ngàn đồng đã có thể mua cặp loa, còn cao cấp hơn, có loại 70USD/chiếc. Loa xịn thì âm thanh phát ra cũng rất to, nhưng tập trung vào một hướng lên trời, đỡ gây ồn hơn.

Để có được những chiếc máy dụ chim về, công ty của anh Hoàng đã nghiên cứu kỹ loa của nước ngoài, sau đó cải tiến sao cho phù hợp. Chẳng hạn, thay thanh làm tổ (gỗ) bằng nhựa gỗ để bảo vệ môi trường, giảm chi phí, và chế ra loa siêu công suất (âm thanh thu được trong vòng bán kính 2 cây số). Máy phát âm thanh có thể điều chỉnh cường độ âm thanh, thời gian phát, không máy móc như CD mà người ta chỉ việc mở ra dùng để gọi yến. Tạo ra âm thanh bầy đàn dụ yến cũng theo những thời điểm khác nhau (mùa sinh sản, mùa chim bay về) với sự sáng tạo riêng, xử lý âm thanh chồng lên nhau với những sóng âm dày đặc...

Anh Hoàng nhấn mạnh: Không nên nuôi yến ở mật độ dày đặc, vì như thế, đàn yến không phát triển được. Một khu chỉ nên có 10 nhà nuôi yến. Đàn chim phát triển theo tốc độ nhất định, trung bình 3 lần/năm. Nhưng nếu nhà nhà đều nuôi thì đẩy tốc độ phát triển lên gấp nhiều lần. Hiện nay, việc nuôi yến trong nhà chủ yếu vẫn dựa vào phương pháp gọi yến thiên nhiên.

Các biện pháp khác để nhân giống đàn yến bằng việc cho ấp trứng nở con vẫn chưa hiệu quả. Ngay tại Indonesia, cái nôi của nghề nuôi yến trong nhà từ mấy mươi năm nay, cũng có một khu vực xây hàng trăm căn nhà, nhưng chỉ vài chục căn là có thu lợi thoả đáng trên vốn đầu tư.

Trước đây từng có khoảng 6 công ty nuôi yến và chuyên cung cấp kỹ thuật nuôi. Nhưng đến thời điểm này chỉ còn hai, là Trung tâm Yến sào Hoàng Yến Eka và Công ty Yến sào Khánh Hoà.

Lần đầu tiên đến với nghề nuôi yến là một cái duyên riêng của hai anh em Hoàng. Nghe tin ở TP Phan Rang có nhiều chim yến đến làm tổ, hai người bèn mua căn nhà bên cạnh rạp hát để dụ yến vào. Căn nhà đó giá trị chỉ khoảng 600 triệu đồng vào năm 2005, nhưng sau một thời gian thu hoạch yến đều đều, đã được bán lại với giá 80.000USD vào năm 2007. Hoàng không chỉ làm về máy móc, thiết bị, mà còn hướng dẫn kỹ thuật nuôi, chế biến yến sào.

Hiện nay Hoàng đã chuyển dần sang chế biến yến và phát triển nghệ thuật ẩm thực yến sào. Mới đây, anh hợp tác với Tập đoàn Takao (Nhật) lập ra công ty liên doanh Hoàng Yến Keisei để nuôi trồng yến quy mô tập trung.

Nghệ thuật ẩm thực yến sào

Ước mơ của Hoàng là xây dựng một thương hiệu để tăng giá trị sản phẩm trong nước. VN không chỉ toàn bán sản phẩm thô cho nước ngoài, mà phải là sản phẩm đã chế biến, như thế mới thu lợi nhuận cao. Anh nói: Qua nước ngoài, thấy người Thái mua nước nắm Phú Quốc về đóng nhãn mác của nước họ, rồi bán cho người mình. Sản phẩm yến cũng vậy. Nếu đầu vào quá nhiều, thì sẽ dẫn đến tình trạng thương lái Thái, Malaysia tìm cách ép giá thu mua với dân mình và bán sang Trung Quốc với giá cao sau khi đã chế biến hoàn tất. Không lẽ mình chịu thiệt mãi sao?

Để tạo những món ăn yến sào ngon và bắt mắt, Hoàng đã cùng êkíp học cách chế biến nhiều lần, theo nhiều công thức khác nhau, để tìm ra bí quyết riêng. Bên cạnh những món thông dụng như tổ yến chưng đường phèn, hạt sen và gừng, tổ yến thả nước cốt gà...; còn có những món mới như tổ yến chưng sữa trứng, tổ yến tiềm gà ác thuốc bắc, súp cua tổ yến bách hoa. Những món ngon này có giá từ 240 ngàn đến 400 ngàn đồng/phần. Hoàng Yến Eka cam kết không sử dụng chất tẩy trong chế biến và sấy.

Yến sào có tác dụng làm sạch phổi và các cơ quan hô hấp, làm giảm bệnh cúm và các triệu chứng dị ứng, làm tăng thể trọng, cân bằng các quá trình trao đổi chất trong cơ thể, bổ máu, chống lão hoá, hồi xuân, tăng tuổi thọ. Người ta cũng đang nghiên cứu dùng yến sào điều trị các bệnh ung thư và HIV/AIDS vì phát hiện môt số hoạt chất sinh học kích thích sinh trưởng tế bào bạch cầu ngoại biên trong yến sào.

Yến sào đã chế biến có giá từ 3,5 triệu-10 triệu đồng/lạng. Riêng yến huyết đắt nhất, 10 triệu đồng/ lạng.

Hoàng bộc bạch: "Sau những năm khó khăn, văn hoá ẩm thực VN bắt đầu phục hồi và chú ý đến tính sang trọng của nghệ thuật ẩm thực cao cấp như yến sào, vi cá. Tôi nghĩ một cách đơn giản là những món ngon làm nên nghệ thuật ẩm thực VN như phở Bát Đàn, chả cá Lã Vọng (Hà Nội), bún bò Huế, lẩu mắm Nam Bộ cũng là do cổ nhân sáng tạo từ xa xưa. Vậy thì nếu chúng ta chăm chút và nghiên cứu cho nghệ thuật ẩm thực bây giờ, sau này con cháu ta sẽ tích luỹ dần và thừa hưởng nền tảng văn hoá đó".

Đàn yến khác con người, sống có cặp và chung thuỷ với bạn tình; chỉ khi nào bạn đời chết đi mới kiếm người thay thế; đôi khi có con chết theo bạn vì buồn nhớ. Hình ảnh đàn yến về chao liệng trên bầu trời Sài Gòn vào chiều hôm gợi nhớ một vùng đất trù phú và bao dung; nhưng sẽ sao đây khi đến một ngày chúng không về nữa, vì những làn khói ô nhiễm, độ ồn quá mức và trước lòng tham vô đáy của con người bất chấp những giới hạn của thiên nhiên?

Minh Thi