Hội nhập kinh tế - Nhìn từ con giống chăn nuôi

Nguồn tin: Báo Quảng Trị, 10/08/2009
Ngày cập nhật: 12/8/2009

Thật tình chỉ đến khi tận mắt chứng kiến những trang trại chăn nuôi hàng nghìn con và những chú bò đồ sộ, lừng lững, đi lại thong dong trong các khuôn viên chật hẹp, không lấy gì hiện đại của người Thái, tôi mới cảm nhận một điều rõ ràng rằng, ngành chăn nuôi của chúng ta đi chậm so với họ nhiều quá, đặc biệt là con giống.

Giám đốc Công ty TNHH một thành viên thương mại Quảng Trị Hồ Đại Nam quả là một người tâm huyết và đầy trăn trở với cộng đồng. Nếu chỉ vì mục đích thương mại thì không “dại” gì anh lại lặn lội hàng nghìn cây số, “ăn trên đường, ngủ trên xe” để đi khắp hang cùng ngõ hẽm, lên tận biên giới Thái Lan- Myanmar “mục sở thị” công nghệ nuôi bò của người Thái, rồi vào tận trung tâm nghiên cứu giống bò của nước bạn, lùng khắp các chợ bò để chọn mua cho được những con giống ưng ý, có thể thích nghi với điều kiện chăn nuôi ở nước ta, rồi nhập khẩu về Lao Bảo, thực hiện mong muốn chân thành là cải tạo đàn bò cỏ địa phương đã thoái hoá.

Bởi vì theo những lái bò có kinh nghiệm, không cần phải đi đâu xa, chỉ ngồi ở Lao Bảo cũng có thể mua được bò nhập lậu. “Nếu không đi tận nơi, không nắm bắt được kỹ thuật, không quan sát thị trường tiêu thụ sản phẩm của nước bạn thì không thể giúp nông dân chuyển đổi thói quen chăn nuôi đã lỗi thời”, Giám đốc Hồ Đại Nam nói. Anh cho biết thêm, để đưa được con bò giống về nước ngoài việc xây dựng khu cách ly theo đúng tiêu chuẩn, công ty còn phải hoàn thành rất nhiều thủ tục pháp lý khác, tất cả cũng chỉ vì đảm bảo chất lượng con giống, ngăn ngừa dịch bệnh cho công đồng. Rất may, ý tưởng nhập bò từ Thái Lan về Việt Nam của công ty đã nhận được sự ủng hộ rất nhiệt tình và tạo điều kiện thuận lợi của Bộ NN-PTNT, Cục Thú y và các cơ quan chức năng.

Nói về con bò trong thời kỳ hội nhập mà không nói đến phương tiện vận tải và hạ tầng giao thông là một thiếu sót lớn. Bởi lẽ đây là yếu tố quan trọng làm cầu nối giữa chăn nuôi và thị trường, không có hệ thống giao thông và phương tiện vận tải thuận tiện thì không thể nói đến việc đẩy mạnh phát triển chăn nuôi.

Bây giờ đường 9 đã thông thương, hiệp định liên vận GMS - CBTA giữa các nước tiểu vùng sông Mê Kông mở rộng đã đi vào cuộc sống. Kể từ đầu tháng 6/2009, hàng hoá vận chuyển giữa 3 nước Thái Lan- Lào- Việt Nam đã không còn trở ngại, xe tay lái bên phải của Thái Lan có thể hoạt động trên tuyến Hành lang kinh tế Đông - Tây thuộc hai nước Lào và Việt Nam mà không cần phải chuyển tải và ngược lại các phương tiện vận tải có tay lái bên trái của nước ta cũng được phép vào các tỉnh thuộc Hành lang kinh tế Đông - Tây nằm trên đất bạn.

Có thể nói đây là một thuận lợi cơ bản giúp các doanh nghiệp giảm bớt thời gian và những chi phí không cần thiết trong quá trình hội nhập và phát triển. Giám đốc một doanh nghiệp vận tải trong tỉnh có nói với tôi rằng, khi được phép vận chuyển hàng hoá vào nước bạn, chúng ta sẽ dễ dàng thích ứng hơn vì hệ thống giao thông của bạn quá hoàn hảo, trật tự giao thông cũng không có gì phải phàn nàn, khó khăn chủ yếu nằm ở chúng ta, khi những thủ tục cấp phép vận tải vẫn còn quá nhiêu khê.

Đúng là có đi đến nơi mới thấy nhiều sự khác biệt trong cách nhìn nhận vấn đề hội nhập. Cách đây hàng chục năm, người Thái đã quan tâm đầu tư cho hệ thống giao thông với tất cả những ưu tiên theo cách “giao thông luôn đi trước một bước” và đó có thể noi là một sự đón đầu hội nhập rất khôn ngoan.

Hiện nay Thái Lan có trên 54.000 km đường bộ đã được nhựa hoá với hệ thống hạ tầng đồng bộ, việc đi lại, vận chuyển hết sức thuận tiện, nhờ đó hàng hoá dễ dàng thông thương trên toàn bộ lãnh thổ. Theo nhiều người có kinh nghiệm làm ăn trên đất Thái, cước phí giao thông ở đây rất rẻ, chỉ bằng một nửa ở nước ta, do phương tiện vận tải dồi dào, các chi phí phát sinh ngoài vận tải không có hoặc rât ít, cho dù giá xăng dầu của bạn thường cao hơn chúng ta, các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu được quyền tự chủ trong vấn đề định đoạt giá theo sự vận hành của cơ chế thị trường, Chính phủ không can thiệp mà để thị trường tư điều chỉnh.

Với điều kiện giao thông thuận lợi, việc vận chuyển hàng hoá nói chung và gia súc nói riêng cực kỳ đơn giản, đường tốt, hạ tầng hoàn hảo, giao thông thông suốt là điều kiện cơ bản để những chuyến xe chở bò chạy từ miền tây sang phía đông dài cả nghìn cây số cứ như những cuộc dạo chơi.

Theo Pharit Manat, một lái bò ở Ayutthaya, mỗi ngày có hàng nghìn con bò từ Thái Lan xuất sang Malaysia dễ dàng, các chủ trang trại từ Kanchanabury co thể vượt sáu trăm cây số để đưa bò về chợ Maha Sarakham nếu không bán được lại chạy tiếp hơn ba trăm cây số nữa để đến chợ đêm Warin ở Uboratchathani thuộc vùng đông- bắc. Có một điều cũng cần phải nói thêm rằng, sau mỗi thùng xe chở gia súc bao giờ cũng có bịt một tấm lưới mắt võng để tránh cho trâu bò không bị cọ xát gây đau đớn hay sút cân sau mỗi chuyến hành trình xa, chỉ chi tiết này các lái buôn của ta cũng cần phải học bạn.

Giao thông thuận tiện cùng với sự hình thành mạng lưới chợ bò rộng khắp đã thúc đẩy ngành chăn nuôi gia súc ở Thái Lan phát triển mạnh mẽ. Trước hết phải nói “cuộc cách mạng” giống đã xuất hiện cách đây gần 50 năm. Chủ trương “khuyến nông” của nhà Vua cùng với những chính sách phát triển nông nghiệp, hỗ trợ người dân xoá đói giảm nghèo đúng đắn của Chính phủ đã mang lại một sự thay đổi đáng kinh ngạc ở một nước có trên 60% dân sống bằng nghề nông.

Từ một nước nghèo nàn, lạc hậu, Thái Lan đã trở thành nước có nền nông nghiệp tương đối phát triển, trong đó công nghệ sinh học được đặc biệt chú ý. Hiện nay Thái Lan là nước xuất khẩu gạo đứng hàng đầu thế giới, xuất khẩu hoa quả và chăn nuôi đứng đầu khu vực ASEAN. Nhận thức được tầm quan trọng của công tác giống và muốn có những con bò giống tốt để giúp người dân phát triển ngành chăn nuôi, ngoài trại thực nghiệm ở Nakhonphathom thuôc Đại học nông nghiệp Kasetsart, có hàng chục trại nghiên cứu, lai tạo và cung cấp giống bò được đầu tư xây dựng ở khắp đất Thái, cá biệt có nơi muốn vào thăm phải có giấy phép đặc biệt của Quân đội Hoàng gia như trại giống bò ở Nakhon Ratchasima.

Các giống bò nhập ngoại qua quá trình lai tạo đã sản sinh ra những thế hệ bò có đặc điểm vượt trội đã dần thay thế gần như hoàn toàn giống bò cỏ thấp bé nhẹ cân, chậm phát triển trong nước. Nếu có dịp được nhìn những con bò giống trị giá cả triệu baht (tiền thái) được nâng niu, chăm chút kỹ lưỡng mới thấy được giá trị của công nghệ lai tạo giống, đây quả là nghề hết sức tốn kém và công phu.

Chọn được giống tôt, người chăn nuôi không khó khăn gì khi tiếp cận các công nghệ hiện đại để nuôi dưỡng đàn bò, vắc xin phòng chống các bệnh phổ biến được nhà nước cung cấp miễn phí, mạng lưới cán bộ thú y cơ sở được đào tạo bài bản và có chứng chỉ hành nghề sẽ là lực lượng nòng cốt trong các hoạt động dịch vụ và hỗ trợ người chăn nuôi chăm sóc, phát triển và bảo vệ đàn bò.

Thức ăn tinh (thức ăn công nghiệp) với nhiều nhãn mác và qua kiểm tra chất lượng ngặt nghèo, thông tin minh bạch rõ ràng sẽ được các nhà máy cung cấp cho người chăn nuôi kèm theo hướng dẫn sử dụng tuỳ theo độ tuổi và trọng lượng gia súc. Lợi thế đất đai rộng rãi đã được người chăn nuôi Thái Lan tận dụng để phát triển đồng cỏ với các giống cỏ nhập ngoại giàu chất dinh dưỡng.

Bên cạnh đó, các phụ phẩm nông nghiệp và ngành chế biến nông sản như rơm rạ, vỏ dứa, mật mía, bã sắn, lá sắn cũng được tận dụng một cách triệt để, chính vì thế giá thành chăn nuôi rất rẻ và chất lượng đạt tiêu chuẩn chăn nuôi sạch (GAP) đã góp phần làm cho sản phẩm chăn nuôi của Thái Lan dễ dàng cạnh tranh được với các nước trong khu vực.

Say mê với những giống bò Brahman, Charolais, Kamphaengsaen đã được lai tạo thành công và thay thế giống bò truyền thống ở Thái Lan mà giám đốc Công ty TNHH một thành viên Thương mại Quảng Trị đã không biết bao nhiêu lần lặn lội qua đất bạn tìm hiểu, nghiên cứu và cuối cùng quyết tâm nhập về gần 200 con vừa bò giống vừa bò thịt để nuôi thử nghiệm tại Lao Bảo, một địa bàn có điều kiện tự nhiên và khí hậu tương đối giống với Thái Lan. “Kết quả thử nghiệm thành công se là tiền đề để thực hiện đề án phát triển chăn nuôi bò thịt chất lượng cao tại Quảng Trị trong thời gian tới”, giám đốc Hồ Đại Nam cho biết. Và anh khẳng định, không lý gì nông dân nước bạn làm được mà chúng ta không làm được, chỉ có điều có dám làm hay không.

Thận trọng, cân nhắc kỹ lưỡng, không duy ý chí nhưng dứt khoát phải làm, không được chậm trễ thêm nữa vì chúng ta đã tụt hậu khá xa so với bạn. Ta có thị trường rộng lớn, nguồn thức ăn thô dồi dào, người nông dân cần cù, giàu khát vọng vươn lên, chắc chắn việc đổi mới phương thức chăn nuôi gia súc theo hướng hiện đại sẽ không khó.

Về việc cải tạo con giống, trước mắt nên lựa chọn phương án nhập con giống trực tiếp từ nước bạn và sau đó từng bước sẽ hình thành trung tâm giống. Quảng Trị có điều kiện giao thông thuận lợi, có cửa khẩu quốc tế Lao Bảo, nếu thủ tục nhập khẩu đựơc tiếp tục cải tiến nhanh gọn hơn, có thể chỉ sau một ngày vận chuyển là đã đưa được con bò về nội địa. Việc tiêu thụ sản phẩm cũng không khó, hiện nay Công ty thương mại Quảng Trị đã liên hệ với các siêu thị trong nước để chủ động nguồn cung, nếu bò có xuất xứ rõ ràng, có giấy chứng nhận tiêm phòng đảm bảo, chất lượng tốt chắc chắn sẽ tiêu thụ dễ dàng với khối lượng lớn, nhưng nhìn xa hơn cần phải xây dựng cho được mạng lưới chợ bò rộng khắp trên địa bàn để thúc đẩy chăn nuôi phát triên, đồng thời có thể chủ động kiểm soát được dịch bệnh.

Cùng với việc nuôi thử nghiệm, sắp tới công ty sẽ xây dựng lò mổ, cơ sở chế biến thức ăn tinh, sản xuất và nhập khẩu con giống, tổ chức mạng lưới tiêu thụ sản phẩm trong một hệ thống khép kín nhằm tăng giá trị sản phẩm chăn nuôi, trên cơ sở đó để hỗ trợ nông dân cải tạo đàn bò và phát triển chăn nuôi theo hướng hiện đại. Vấn đề đặt ra hiện nay là các cơ quan chức năng cần có biện pháp kịp thời để ngăn chặn tình trạng nhập lậu trâu bò vào nội địa, do không được cách ly, tiêm phòng đúng quy định nên đây có thể là nguồn lây lan dịch bệnh ra cộng đồng và hậu quả của nó sẽ khôn lường chỉ vì lợi nhuận ích kỷ của một vài cá nhân, doanh nghiệp.

Hoàng Đức