Quảng Nam: Chăn nuôi theo hướng an toàn dịch bệnh - Nói dễ, làm khó

Nguồn tin: Báo Quảng Nam, 09/12/2009
Ngày cập nhật: 10/12/2009

Mấy năm gần đây, ngành nông nghiệp đặt mục tiêu đưa nghề chăn nuôi phát triển theo hướng an toàn dịch bệnh, nhằm hạn chế đến mức thấp nhất những thiệt hại cho nông dân. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, đến nay mục tiêu nói trên còn xa vời khi nhiều vướng mắc chưa được tháo gỡ kịp thời và dịch bệnh vẫn là nỗi lo rình rập.

“Điệp khúc”… dịch bệnh

Thống kê mới nhất, tính đến đầu tháng 12-2009, tổng đàn gia súc của Quảng Nam hơn 868 nghìn con (gồm: 578.480 con heo, 210.287 con bò, 79.538 con trâu). Ông Nguyễn Thanh Quang - Giám đốc Sở NN&PTNT cho biết, nếu so với cuối năm 2008 thì đàn heo giảm 7.832 con và đàn bò giảm 18.053 con. Theo ông Quang, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là thời gian qua dịch bệnh trên gia súc cứ thay phiên hoành hành.

Điều đáng nói, “điệp khúc dịch bệnh” và con số thiệt hại mà chúng tôi vừa đề cập chưa phải đã đầy đủ, chính xác hoàn toàn. Bởi, ở không ít nơi, nhiều người chăn nuôi và thú y cơ sở vẫn còn... giấu dịch. Một dẫn chứng cụ thể, từ tháng 2 đến giữa tháng 10 năm nay, dịch tai xanh tái bùng phát trên diện rộng khiến 3.218 con heo tại 32 xã, thị trấn trên địa bàn huyện Điện Bàn, Thăng Bình, Quế Sơn, Duy Xuyên bị nhiễm bệnh, phải tiêu huỷ bắt buộc. Trong khi người chăn nuôi ở một số địa phương đang loay hoay tìm nguồn giống chất lượng để tái đàn thì chưa đầy 3 tháng sau, dịch tai xanh lại tiếp tục xuất hiện ở các địa phương này và lan rộng ra các địa bàn mới như Phước Sơn, Hiệp Đức. Và gần đây nhất, vào cuối tháng 11 vừa qua, Phú Ninh bổ sung vào “bản đồ dịch bệnh” trong nỗ lực dập dịch của cơ quan chuyên môn.

Tháo gỡ vướng mắc?

Đại diện ngành thú y tỉnh thông tin, điều đáng lo hiện nay là hầu hết số ổ dịch tai xanh xảy ra trong năm 2009 đều tái phát từ các ổ dịch cũ. Nguyên nhân chính là sau khi tiêu hủy những đàn heo mắc bệnh, quy trình tiêu độc, khử trùng chuồng trại không được thực hiện triệt để, thường xuyên. Theo quy định, tối thiểu 21 ngày sau thời điểm công bố hết dịch thì mới được tái đàn nhưng thực tế cho thấy phần lớn người chăn nuôi không tuân thủ, đàn này vừa chết là lập tức thả đàn khác vào chuồng. Đặc biệt, mặc dù đã được trang bị nhiều kiến thức liên quan đến loại dịch nguy hiểm này nhưng hàng trăm thú y cơ sở vẫn rất lúng túng trong khâu chẩn đoán bệnh. Do vậy, nên cứ điều trị theo kiểu “mù mù tăm tăm” khiến vi rút gây bệnh có điều kiện phát tán. Đáng nói hơn, rất nhiều địa phương không biết kiếm đâu ra vắc xin để chích ngừa dịch tai xanh cho đàn heo của mình vì chủng loại này rất... khan hiếm.

Một vướng mắc nữa, theo ghi nhận của các cơ quan chuyên môn, thời gian qua, công tác kiểm tra, kiểm soát, kiểm dịch việc vận chuyển, buôn bán, giết mổ, tiêu thụ gia súc, gia cầm vẫn còn rất lỏng lẻo. Chính vì vậy, ngay trong những thời điểm xảy ra dịch bệnh, tình trạng giết mổ, tiêu thụ trái phép heo sữa, gà vịt trong vùng dịch cứ “nóng” lên từng ngày. Trách nhiệm này là của ai? Cơ quan thú y thì bảo do lực lượng quá mỏng nên họ không thể quản lý hết được, còn chính quyền cơ sở thì lại rất ít “xung trận”. Thậm chí, Đội liên ngành của tỉnh còn kêu ca vì tình trạng quá chậm chạp của chính quyền cơ sở khi xử lý các tình huống vi phạm, tiếp nhận tang vật, tiêu hủy đàn gia súc dịch bệnh…

Theo ông Nguyễn Thành Nam - Phó Chi cục trưởng Chi cục Thú y Quảng Nam, cho đến thời điểm này, tại hầu hết các địa phương trên địa bàn tỉnh, hình thức chăn nuôi nhỏ lẻ vẫn còn chiếm đại đa số (hơn 80%) trong nông hộ. Tổng đàn thả nuôi quá ít, chuồng trại tạm bợ, chất thải không được xử lý triệt để, nguồn thức ăn kém chất lượng và không đảm bảo vệ sinh là những nguyên nhân chính dẫn đến nguy cơ bùng phát dịch bệnh trên vật nuôi rất cao. Thế nhưng, để khắc phục tình trạng này, quả là điều không hề đơn giản. Bởi, bây giờ, muốn xây dựng một trang trại chăn nuôi cho bài bản thì phải có trong tay cả trăm triệu đồng. Trong khi đó rất nhiều nhà nông điều kiện kinh tế khó khăn, biết lấy đâu ra số tiền ấy để mà đầu tư. Còn vay ngân hàng thì ít hộ dân có tài sản giá trị cao để thế chấp.Một thực tế khác, ở nhiều nơi, dẫu cho chính quyền đã quyết định hỗ trợ dân 100% tiền mua vắc xin nhưng tỷ lệ tiêm phòng vẫn cứ đạt thấp. Tam Kỳ là một ví dụ. Thống kê chưa đầy đủ, tính đến thời điểm này, toàn thành phố có khoảng 13.156 con heo, 4.987 con bò, 2.736 con trâu. Trước nguy cơ các loại dịch bệnh nguy hiểm bùng phát và gây hại trên diện rộng, lãnh đạo địa phương tuyên bố lấy nguồn ngân sách chi viện cho nông dân 100% tiền mua vắc xin để tiêm phòng cho đàn gia súc trong vụ thu 2009. Mặc dù cơ chế “thoáng” là vậy nhưng tỷ lệ đàn vật nuôi được tiêm vắc xin phòng dịch của Tam Kỳ vẫn cứ ì ạch. Cho đến đầu tháng 12 này, tỷ lệ gia súc được tiêm vắc xin lở mồm long móng, tụ huyết trùng, dịch tả, phó thương hàn chỉ đạt 24 - 32% tổng đàn. Rõ ràng, ý thức của một bộ phận không nhỏ người chăn nuôi trong vấn đề phòng chống dịch bệnh còn rất thấp.

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị tổng kết năm nông nghiệp 2009, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Đức Hải khẳng định: “Có an toàn về dịch bệnh thì chăn nuôi mới phát triển nhanh và bền vững. Mà, muốn được an toàn, bên cạnh việc nâng cao chất lượng con giống, nhất thiết phải đặc biệt chú trọng công tác tiêm phòng cho vật nuôi!”.

Theo Chi cục Thú y tỉnh, trong đợt 2 năm 2009, tỷ lệ đàn trâu, bò toàn tỉnh được tiêm vắc xin phòng dịch lở mồm long móng chỉ đạt 35 - 37%, tụ huyết trùng và dịch tả ở heo chỉ đạt khoảng 13 - 29%.

Nguyễn Văn Sự