Làng nuôi "gà sách đỏ"

Nguồn tin: Báo Khoa học Đời sống, 25/02/2010
Ngày cập nhật: 1/3/2010

Hiếm có vùng quê Việt nào hình ảnh con gà lại trở nên thân thuộc như mảnh đất Duy Tiên (Hà Nam). Có lẽ bởi gà móng đã gắn bó với họ từ nhiều đời nay, giúp họ thoát nghèo và nay lại mang cho họ niềm tự hào khi được vinh danh "làng nuôi gà sách đỏ".

Bất ngờ được xướng tên: Gà sách đỏ!

Kể cho tôi nghe câu chuyện con gà làng mình được vinh danh trong sách đỏ, anh Vũ Văn Bào, trưởng thôn An Mông (Duy Tiên - Hà Nam) vẫn không giấu được vẻ xúc động.

Anh bồi hồi: "Con gà móng đã gắn với cái đất này từ thời cha ông tổ tiên chúng tôi. Cũng không sách vở nào ghi chép nó xuất hiện từ khi nào. Chả ai ngờ nó lại là giống gà quý hiếm có một không hai ở Việt Nam".

Năm 2003, thôn An Mông đón đoàn cán bộ trên Sở NN&PTNT tỉnh Hà Nam về khảo sát thực trạng việc nuôi gà móng ở địa phương. Thấy giống gà rất khác lạ, không giống với các giống gà ta bình thường, tò mò, đoàn cán bộ đem gà lên Viện Chăn nuôi giám định.

Kết quả thực sự gây bất ngờ cho cả người giám định lẫn người dân xã Tiên Phong, Duy Tiên: gà móng thuộc loại gà quý hiếm. Lập tức, giống gà trở thành giống gà nuôi duy nhất được ghi danh vào sách đỏ Việt Nam. Xã Tiên Phong cũng vinh dự có thêm cho mình một cái tên mới là làng "sách đỏ".

Chỉ tay vào mấy chú gà trống "bự" cỡ 5kg, anh Bào cười khoái chí: "Tiếng cái anh này mà gáy thì sang sảng, oai phong lắm. Có khi gáy từ đầu làng, còn vang xuống tận cuối làng ấy chứ". Anh kể, đặc điểm lớn nhất của loại gà này là chân to gấp rưỡi, gấp đôi gà thường. Gà mái lông có màu trắng, gà trống mào sít mà thẳng tắp. Nếu nuôi thả, gà móng phải nuôi gần 7 tháng mới xuất chuồng. Nói rồi, anh xuýt xoa: "Nhưng cái đặc biệt nhất của giống gà này là thịt thơm, ngọt mà dai, không có mỡ, da giòn".

Làm giàu nhờ "gà sách đỏ"

Chạy xe quanh xã Tiên Phong, Duy Tiên, đâu đâu cũng bắt gặp hình ảnh những chú gà móng "bệ vệ", lang thang tìm mồi khắp đường làng ngõ xóm. Theo lời ông Biên, chủ nhiệm HTX Dịch vụ nông nghiệp xã Tiên Phong, cả xã 745 hộ dân thì có tới 675 hộ nuôi "gà sách đỏ".

Nhà nào ít thì cũng có chục con, nhà nhiều có khi tới cả trăm con. Tiêu biểu như nhà anh Nguyễn Văn Thắm (thôn Dưỡng Thọ) nuôi hơn 800 gà mái, chưa kể gà trống và lớp gà kế cận. Tuy rằng, số lượng này đem so với gà ta bình thường hay gà công nghiệp thì chỉ là con số rất nhỏ. Nhưng với gà móng lợi nhuận mà nó đem so với gà thông thường hơn cả chục lần.

Theo lời ông Biên thì một con gà móng từ lúc nở ra đến khi sinh sản, thời gian là 7 tháng. Một lứa gà mái đẻ từ 10 - 15 quả trứng, một năm gà đẻ từ 5 - 7 lứa, tỷ lệ ấp nở thành công đạt trên 80%.

Ông Biên nhẩm tính, mỗi mái một năm có thể thu về cho chủ nuôi xấp xỉ gần 2 triệu đồng. Còn đối với gà xuất chuồng, giá thành dao động từ 80.000 - 100.000 đ/kg.

Tính trung bình, mỗi hộ dân ở xã Tiên Phong, Duy Tiên có thể thu về từ trên dưới 15 triệu đồng tiền gà mỗi năm. Thậm chí có hộ lên tới 60 - 70 triệu đồng/năm.

Anh Biên gật gù: "Được cái giống gà này khoẻ có khả năng chống chịu bệnh tốt, thích nghi với mọi vùng sinh thái nên ít xảy ra dịch bệnh. Mấy lần bùng phát dịch cúm H5N1 vừa rồi, may thay gà móng cũng không bị "hề hấn" gì.

Đặc biệt từ khi được vinh danh gà sách Đỏ, được Nhà nước hỗ trợ phòng dịch bệnh nên thu nhập của người dân cũng ổn định".

Chỉ tay vào căn nhà khang trang mới xây, anh kể: "Đây cũng nhờ gà móng cả đấy. Không chỉ tôi mà cả đất Duy Tiên này biết ơn... con gà móng. Nhờ nó mà nhiều hộ thoát nghèo, ăn nên làm ra, có tiền cho con cái học hành...".

Anh bảo, âu cũng là cái số "trời cho". Đất Duy Tiên cong cong hình móng ngựa, được bao bọc bởi dòng sông Châu Giang nên mới giữ được giống gà quý thuần chủng như ngày nay. Cũng không ai bảo ai, không nhà nào mua giống gà khác về nuôi. Và ngoài mảnh đất Duy Tiên, không đất nào nuôi được gà móng "xịn".

TS Võ Văn Sự, trưởng Bộ môn Động vật quý hiếm và đa dạng sinh học - Viện Chăn nuôi cho biết: Khác với các giống gà ta, ống chân gà móng tuy vẫn có màu vàng, nhưng giữa các kẽ móng lại có màu đỏ đặc trưng.

Gà móng có thân hình chắc khoẻ, nổi tiếng về năng suất cũng như chất lượng thịt. Khi chế biến, thịt gà móng rất thơm ngon, dù gà béo nhưng không có mỡ, da rất giòn. Lúc nhỏ, gà có màu lông trắng, khi trưởng thành gà trống có màu lông nâu đỏ, đỏ tía (màu mã lĩnh), gà mái màu lông bạc.

Tiến Trang