Thêm một dự án bò sữa thất bại: Bài học về sự phát triển theo phong trào

Nguồn tin: Kinh tế nông thôn, 19/04/2010
Ngày cập nhật: 22/4/2010

Khi dự án phát triển chăn nuôi bò sữa của Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Bắc Giang triển khai, những hộ nông dân tham gia ở xã Nhã Nam (Tân Yên) rất phấn khởi, hào hứng trước một hướng làm ăn đầy hứa hẹn. Tuy nhiên, chỉ sau một thời gian ngắn, hy vọng làm giàu từ bò sữa vụt tắt, những con bò sữa gày guộc nhanh chóng và bị người dân thanh lý với giá bò thịt.

Ra quân rầm rộ

Thời điểm năm 2003 - 2004, tỉnh Bắc Giang có chủ trương đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu cây trồng - vật nuôi theo hướng sử dụng những giống cây - con có giá trị kinh tế cao nhằm tạo sự đột phá trong phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn, giúp nông dân xóa đói giảm nghèo và làm giàu. Lúc này, phong trào nuôi bò sữa ở một số tỉnh khá phát triển, trước tình hình đó, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Bắc Giang đã xây dựng dự án phát triển chăn nuôi bò sữa với tổng kinh phí 500 triệu đồng. Dự án nhanh chóng được đưa vào triển khai thí điểm ở xã Nhã Nam (Tân Yên) với sự phối hợp của Trung tâm Khuyến nông tỉnh.

Mặc dù thời điểm đó, hầu hết các hộ nông dân ở Nhã Nam đều chưa có kinh nghiệm chăn nuôi bò sữa, song thấy đây là hướng đi mới mà nhiều tỉnh thành trong cả nước đã áp dụng thành công, nên khi được thông báo về dự án, các hộ đã tranh nhau đăng ký. Tuy nhiên, do kinh phí hỗ trợ có hạn nên chỉ có 10 hộ được tham gia.

Các hộ chăn nuôi được hỗ trợ 40% giá giống và được cán bộ khuyến nông tư vấn, chuyển giao kỹ thuật chăm sóc, phòng trừ bệnh cho bò sữa. Vì vậy, nhiều hộ đã mạnh dạn mua 2 - 3 con bò sữa với số tiền hàng chục triệu đồng, con giống do Viện Chăn nuôi trực tiếp tuyển chọn từ giống bò sữa ở xã Phù Đổng (Gia Lâm - Hà Nội).

Sau một năm, việc chăn nuôi của những hộ tham gia dự án bước đầu đạt hiệu quả, bò đã cho sữa với chất lượng khá. Đáng tiếc là vắt sữa xong, người dân không biết bán cho ai, bởi ở Bắc Giang không có bất kỳ điểm thu mua sữa tập trung nào.

Người dân chỉ còn cách bán lẻ cho người dân trong vùng, song lượng sữa tiêu thụ được rất ít, trong khi bà con không có phương tiện bảo quản nên không ít người phải đổ sữa đi. Bà Ngô Thị Bình, một hộ tham gia dự án cho biết: “Một số nhà tiếc của nên đã lặn lội mang sữa xuống tận xã Phù Đổng để tiêu thụ. Song tiền bán sữa thu về không thể bù lại chi phí vận chuyển, chưa kể các khoản đầu tư khác, do vậy bà con nhanh chóng chán nản”.

Thất bại vì đốt cháy giai đoạn

Sau 2 năm chật vật tìm đầu ra cho sữa, quá thất vọng, nhiều hộ đã bỏ bê đàn bò, những con bò béo tốt nhanh chóng gày còm, ốm yếu. Những đồng cỏ voi xanh tốt, cao quá đầu người cũng không có ai cắt. Đầu tư vốn lớn, bao nhiêu công sức bỏ ra chăm sóc đàn bò, nay sữa không bán được, bà con lần lượt bán bò đi, quay lại với con gà, con lợn. Đến nay, chỉ còn duy nhất hộ ông Ngô Văn Ban nuôi 2 con bò sữa, cũng là 2 con bò cuối cùng của dự án. Tuy nhiên, ông Ban không còn vắt sữa nữa mà đang dự định lai tạo với bò Sind để bán giống. ông vẫn hy vọng một ngày nào đó, dự án bò sữa sẽ hồi sinh.

Theo ông Lưu Văn Thành, cán bộ Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Bắc Giang, có thể khẳng định dự án phát triển chăn nuôi bò sữa ở Nhã Nam đã bị phá sản. Nguyên nhân chính là do không có đầu ra, bên cạnh đó còn có những nguyên nhân khác như dự án có số vốn thấp; đơn vị triển khai chưa nghiên cứu kỹ tình hình chăn nuôi trên địa bàn cũng như tìm hiểu thị trường đầu ra của sản phẩm; trình độ chăn nuôi bò sữa của người dân còn hạn chế, chưa chủ động liên kết trong khâu tiêu thụ... Nhưng có một điều vị cán bộ này chưa nói đến, đó là sự đốt cháy giai đoạn khi triển khai dự án, việc không tính toán, chuẩn bị kỹ đã khiến hàng trăm triệu đồng trôi sông.

Dự án phát triển chăn nuôi bò sữa ở Nhã Nam đã thất bại, song điều đáng nói là khi người dân còn chật vật cứu vãn một dự án đang trên đà phá sản thì các đơn vị được giao nhiệm vụ triển khai thản nhiên đứng ngoài cuộc. Có lẽ sự thất bại này sẽ là lời cảnh báo cho các địa phương trước khi triển khai bất cứ một dự án mới nào cần phải có sự tính toán kỹ và phải vì nông dân.

Nguyễn Đồng Phú