Gà chọi nghìn đô

Nguồn tin: Viện chăn nuôi, 10/5/2010
Ngày cập nhật: 12/5/2010

3.500 USD là giá kỷ lục cho một… con gà chọi. Kỷ lục này thuộc về dân nuôi gà làng Thổ Hà, xã Vân Hà (Việt Yên, Bắc Giang). Bỏ cả nghìn đô ra vì một con gà cũng đủ hiểu thú chọi gà hấp dẫn tới mức nào.

Chơi gà từ thủa lên ba

Nằm bên bờ sông Cầu, làng Thổ Hà nổi danh với nghề làm gốm sành từ thế kỉ XII. Nơi đây từng là thương cảng tấp nập thuyền bè ngược xuôi, mang đi những đồ gốm thổi từ đất. Nhưng ít ai biết rằng, nơi đây còn là làng nuôi và chơi gà chọi nổi tiếng khắp ba miền.

Thổ Hà là một làng cổ với những con đường nhỏ hẹp được lát bằng thứ gạch đỏ truyền thống đã phai màu vì thời gian. Nhà cửa san sát, mái ngói nhuốm màu rêu phong. Đi từ đầu làng tới cuối xóm, nhà nào cũng nuôi gà chọi, ít nhất cũng năm bảy con. “Nhiều gia đình đã đổi đời nhờ gà, bởi có những con gà trị giá 5-7 triệu đồng, thậm chí có con lên tới 60-70 triệu đồng. Ở đây, trẻ lên 3 đã biết mang gà đi đá” – ông Nguyễn Công Lợi Trưởng thôn chia sẻ.

Những buổi chiều cuối tuần, bên gốc đa làng người ta dễ dàng bắt gặp những đám đông tụ tập vòng trong vòng ngoài, chen lấn cố xem những miếng đánh “dọc", “mé" của những cặp gà chiến đang hồi gay cấn.

Người dân ở đây nói vui với nhau rằng "Ti vi, tủ lạnh thì có thể thiếu, nhưng không thể thiếu gà chọi. Thiếu gà là cuộc sống mất đi niềm vui…”. Để có được những con “gà chiến” tốt không phải dễ dàng. Ông Chỉ (73 tuổi), một cao niên trong làng bảo: “Chọn gà chọi phải chọn những con đầu công, mình cốc, cánh vỏ chai, chân thoai thoải bắp chuối, háng gà rộng, dài... đấy mới đạt tiêu chuẩn”.

Gà chọi Thổ Hà được tuyển từ trong trứng, cho đến lúc nở và nặng tầm 6-7 lạng. Sau khi được lựa chọn kĩ lưỡng, gà sẽ được huấn luyện đánh thử 1-2 hồ (mỗi hồ 15-20 phút) để chọn ra những con có miếng đánh hay, hiểm. Qua nhiều trận, gà sẽ được vần sức chịu đựng, tăng sự dẻo dai. Một công đoạn không thể thiếu khi luyện gà chiến là “om trường”. Mỗi ngày 2-3 lần chủ gà lấy lá tre, củ nghệ, lá chè tươi đun sôi giã nát, tất cả bọc vào một miếng vải ấp vào gà, xoa bóp, lăn. Cách làm này làm cho da gà săn chắc, dày lên, khó bị thương khi chiến đấu. Vì lẽ đó mà đôi bàn tay người nuôi gà trong làng, từ già tới trẻ ai ai cũng một màu vàng.

Sau thời kì om trường, những chú gà được huấn luyện, chăm sóc bởi một chế độ đặc biệt. Thức ăn của chúng chủ yếu là thóc và ốc, hến. Để tăng tính chiến đấu, chủ gà cho gà "chạy bu”, nghĩa là một con nhốt trong bu, một con chạy ngoài, cứ đánh 1 hồ lại nghỉ, nhốt vào bu, chu chúng nhìn phau mà hăng tiết muốn đánh đối phương. Sau thời gian rảnh rỗi này là đến thời kì “vần hơi, vần đòn”. Đây là thời gian gà chiến được tập luyện hàng ngày, tập những miếng đánh hiểm, lối sở trưởng làm quen thế trận chuẩn bị nghênh chiến.

Những chú gà giá vài nghìn đô

Ban đầu chỉ là những trận đấu gà giao hữu giữa các làng, xã với nhau. Dần dà dân chọi gà rỉ tai nhau, các tỉnh bạn cũng đưa gà tới thách đấu. Tiếng tăm cứ thế đồn xa, gà chọi từ mọi miền Tổ quốc đổ về Thổ Hà phân cao thấp. Chỉ cần nghe tin có gà nơi khác tới nghênh chiến là dân Thổ Hà bận mấy cũng bỏ đi xem. Cả gà và khách đều được đón tiếp chu đáo để chuẩn bị cho những hồ gà nảy lửa.

Chuyện kể rằng, thập kỉ 60 của thế kỉ trước cụ thân sinh ông Trịnh Xuân Lác ở xóm 4, có con gà “Mây" một thời làm mưa làm gió khắp 3 miền. Con gà này được mệnh danh là “quỷ kê" bởi nó ra trận nào thắng trận ấy. Chân, vai, mào nó sù sì như quỷ, mình cứng như thép. Với những cú đá “hầu dọc" nguy hiểm, nó đã hạ gục đối thủ từ Thái Lan sang thách đấu sau một đêm ngày ròng rã không nghỉ. “Sau một thời gian không có đối thủ, con gà "Mây" của bố tôi chết vì già..." - ông Lác ngậm ngùi kể.

Trong các miếng đánh của gà chiến, nguy hiểm nhất phải kể tới đá “hầu dọc” bởi nó có thể giết chết đối thủ sau vài miếng. Kế đến là những cú đá kiềng – đá vào hai đầu cánh gà; rồi đá mé – đá vào hai mang tai; đánh dọc đánh thẳng vào đầu gà… Mỗi trận hồ gà được cân nhắc kĩ lưỡng, bới phải “sóng gà”, cân, đo về chiều cao, cân nặng, cựa… để chọn ra những đối thủ phù hợp. Gà nặng từ 2,5-2,7kg là dễ ghép nhất. Còn trọng lượng gà trên 3kg rất khó ghép bởi những con gà này thường là gà già, có kinh nghiệm chiến đấu cao.

Gà chọi Thổ Hà nổi danh sau những trận đánh “kinh điển", bởi sự dẻo dai, gà đẹp, nguồn gen tốt, nhiều miếng đánh hiểm... Bởi vậy, khách mua gà không tiếc tiền cho những cặp gà chọn ưng ý. Vài năm trở lại đây nuôi gà chọi đang trở thành nguồn thư nhập chính của nhiều gia đình ở Thổ Hà. Khách mua gà ở đủ 3 miền, có khi cả khách Trung Quốc, Lào, Campuchia cũng tới nghênh chiến và mua bằng được những con gà đã thắng gà mình.

Từ những năm 1995-1996 nhiều gia đình ở Thổ Hà đã bán gà với giá 5-6 triệu đồng, vì thế những con gà chiến với giá 10-15 triệu đồng hiện nay chỉ là “chuyện thường ngày ở phố huyện". Một đại gia ở Hà Nội đã trả giá 3.500 USD để mua một con gà đã chiến thắng con gà của mình. Đó là con “Hắc kê” của anh Hoan ở xóm 3. Nó có giá bởi có miếng đánh hầu dọc, đánh kiềng cực hay. Kể từ khi ra sới nó chưa nếm mùi thất bại.

Thổ Hà eo ở phía Đông giống như hình con rồng quay lại chầu chốn Tổ. Ở phía Tây tựa hình con hổ ngồi chầu về phía tôn miếu. Ở phía Nam thì đỉnh non nguyệt ghi rõ trong sách trời. Phải chăng thiên thời địa lợi đã sản sinh ra những chú gà chiến không biết mệt, giúp người dân nơi đây đổi đời?.

Quang – Thương