Hải Dương: Tiềm ẩn rủi ro từ chăn nuôi con đặc sản theo phong trào

Nguồn tin: Báo Hải Dương, 18/10/2010
Ngày cập nhật: 20/10/2010

Bài học đắt giá về việc ồ ạt trồng vải vẫn còn đó. Vì vậy, người chăn nuôi cần cân nhắc kỹ lưỡng khi đầu tư phát triển chăn nuôi con đặc sản, tránh tình trạng "chạy" theo phong trào, dễ bị thiệt hại về kinh tế.

Từ một vài hộ chăn nuôi có lãi, mấy năm qua, nghề nuôi nhím, nuôi dế đã nhanh chóng nở rộ ở nhiều nơi trong tỉnh Hải Dương và được xem là hướng đi mới của nông dân trong phát triển kinh tế. Song, chỉ sau thời gian ngắn, nghề nuôi những con đặc sản này đang đứng trước nguy cơ rơi vào bế tắc, nhiều người chăn nuôi hết sức lo lắng.

Anh Nguyễn Văn Tuyên ở xã Đông Kỳ (Tứ Kỳ) là một trong những người đầu tiên trong tỉnh đầu tư nuôi dế. Năm 2007, anh đi nhiều nơi để học và bắt tay vào nuôi con đặc sản này. Anh Tuyên cho biết: Ngày đó, giá dế thương phẩm trên thị trường luôn ở mức cao trong khi đầu tư ban đầu lại không tốn kém, chỉ cần 150 m2 là có thể nuôi được gần 1.000 chậu dế. Thức ăn cho dế đơn giản, dễ mua, chủ yếu là rau xanh và cám tổng hợp bán sẵn. Dế được nuôi trong chậu nhựa, vại hoặc thùng có nắp đậy bằng bìa cứng, hoặc lồng bàn để ngăn chúng nhảy ra ngoài. Sau 35 - 45 ngày từ khi nở, có thể xuất bán dế thương phẩm. Sau khi nghiên cứu kỹ phương pháp nuôi, anh Tuyên đầu tư 30 triệu đồng xây lán, nuôi 700 chậu dế. Từ mô hình trên, mỗi tháng anh Tuyên thu được khoảng 80 kg dế thương phẩm. Với giá khoảng 300 nghìn đồng/kg, trừ mọi chi phí, còn thu lãi gần 10 triệu đồng.

Lợi nhuận từ việc nuôi dế khá cao nên đã thu hút nhiều người. Bà Mẫn, một hộ nuôi dế ở phường Phạm Ngũ Lão (TP Hải Dương), cho biết: "Tận dụng không gian sân thượng của gia đình, đầu năm 2010, tôi đầu tư 2,5 triệu đồng mua 5 thùng dế giống về nuôi. Sau vài tháng, đến nay, đàn dế sinh trưởng và phát triển tốt. Hiện gia đình đã nhân ra gần 100 thùng dế giống". Cũng chính bởi nuôi dế đơn giản, đầu tư thấp, những hộ nghèo, ít vốn cũng có thể nuôi được nên đến nay đã có vài chục gia đình ở các xã Bình Lãng, Tái Sơn (Tứ Kỳ), Ninh Giang, TP Hải Dương... nuôi dế. Trong điều kiện diện tích đất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp thì nuôi dế trở nên thích hợp vì không tốn diện tích. Nếu "đầu ra" thuận lợi, nuôi dế là nghề đem lại lợi nhuận cao.

Tuy nhiên, sau một thời gian được giá, người nuôi có lãi thì nay nhiều người nuôi dế đã làm cho nguồn cung lớn hơn cầu, dẫn đến việc tìm "đầu ra" cho con dế rơi vào bế tắc. Thời gian trước, một số nhà hàng, quán bia ở TP Hải Dương chế biến một số món ăn từ dế như: Dế chiên giòn, dế rang muối... nhưng số lượng tiêu thụ rất hạn chế. Đến nay, hầu hết các quán ăn không còn bán dế. "Đầu ra" khó khiến giá dế giảm mạnh. Cách đây vài tháng, giá dế thịt 250 - 300 nghìn đồng/kg nhưng nay giảm xuống dưới 100 nghìn đồng/kg, song cũng khó bán. Nhiều gia đình nuôi dế chỉ để cải thiện bữa ăn hằng ngày, thậm chí để nuôi gà, vịt...

Nguyên nhân khiến dế khó tiêu thụ là nghề nuôi dế chủ yếu dừng lại ở quy mô hộ gia đình. Các hộ mạnh ai nấy làm, tự tìm đầu ra cho sản phẩm cộng với người tiêu dùng chưa quen sử dụng dế trong bữa ăn. Đối với thị trường nước ngoài, mặc dù món dế rất được ưa chuộng nhưng để xuất khẩu, dế phải có chứng nhận bảo đảm vệ sinh, an toàn thực phẩm và nhiều tiêu chuẩn khắt khe về chất lượng. Việc này nếu không được sự hỗ trợ của các cơ quan chuyên môn, người chăn nuôi rất khó thực hiện.

Nghề nuôi nhím ở tỉnh Hải Dương hiện phát triển khá mạnh và đang đem lại lợi nhuận cao cho người chăn nuôi. Ông Đoàn Văn Tấn ở xã Thanh Lang (Thanh Hà), một trong những hộ nuôi nhím sinh sản lớn của huyện với gần 60 cặp nhím giống cho biết: "Ngoài chi phí ban đầu mua con giống lớn còn lại việc chăm sóc và nuôi nhím rất đơn giản mà mang lại hiệu quả kinh tế cao so với các loại vật nuôi khác. Mỗi năm, nhím đẻ 2 lứa, mỗi lứa 1 - 2 con. Trung bình mỗi ngày, chi phí thức ăn cho một cặp nhím giống hết khoảng 5.000 đồng, một năm gần 2 triệu đồng. Với giá nhím giống khoảng 17 triệu đồng/cặp như hiện nay, một đôi nhím sinh sản, người nuôi thu lãi gần 30 triệu đồng/năm". Lợi nhuận từ nuôi nhím sinh sản cao nên hiện số người nuôi nhím tăng nhanh. Đây là nguyên nhân khiến giá nhím giống liên tục tăng cao trong thời gian qua.

Song, qua thực tế tìm hiểu, hầu hết các hộ chỉ nuôi nhím sinh sản và bán nhím giống, còn thị trường tiêu thụ nhím thương phẩm thì ngay bản thân người chăn nuôi cũng không rõ. Hiện đang có sự chênh lệch khá lớn giữa giá nhím giống và nhím thịt. Giá nhím thịt dao động trong khoảng 200 - 300 nghìn đồng/kg và tiêu thụ rất chậm thì nhím giống lại có giá gần 2 triệu đồng/kg. Có thể thấy, việc nuôi nhím hiện nay ở tỉnh Hải Dương chỉ mang tính tự phát, theo trào lưu. Đến một thời điểm, việc nuôi nhím sẽ bão hòa, giá nhím giống sẽ giảm xuống tương đương với nhím thương phẩm, các hộ nuôi nhím sẽ khó thu hồi vốn. Khi đó, hậu quả mà người chăn nuôi phải chịu sẽ rất nặng nề, nhất là hộ các phải đi vay vốn mua con giống. Thực tế cho thấy, để phát triển chăn nuôi thì "đầu ra" cho vật nuôi đó phải ổn định. Trong khi đó, nuôi nhím hiện mới chỉ dừng ở việc cung cấp nhím giống, chứ chưa hình thành một thị trường ổn định đối với nhím thương phẩm cho nên nghề nuôi nhím hiện nay tiềm ẩn nguy cơ rủi ro cao.

Bài học đắt giá về việc ồ ạt chuyển đổi diện tích cấy lúa sang trồng vải vẫn còn đó. Vì vậy, người chăn nuôi cần cân nhắc kỹ lưỡng khi đầu tư phát triển chăn nuôi con đặc sản, tránh tình trạng "chạy" theo phong trào, dễ bị thiệt hại về kinh tế.

PHƯƠNG LINH