Ngành chăn nuôi phát triển kém bền vững

Nguồn tin: Quân đội nhân dân, 09/04/2011
Ngày cập nhật: 11/4/2011

Hàng chục nghìn con gia súc bị chết trong đợt rét hồi đầu năm 2011. Dịch lở mồm long móng, dịch cúm gia cầm vẫn đang hoành hành tại nhiều địa phương. Ngành chăn nuôi vẫn đang đứng trước những thách thức lớn để có thể phát triển hiệu quả, bền vững. Tiến sĩ Nguyễn Thanh Sơn, Phó cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) đã chia sẻ với phóng viên Báo Quân đội nhân dân về vấn đề này.

Đối phó trước mắt, giải pháp “dài hơi”

- Nếu nói một cách khái quát, ngành chăn nuôi đang đứng trước những thách thức gì, thưa ông?

- Có thể nói, trong những năm qua, ngành chăn nuôi đã có những bước phát triển đáng kể, tỷ trọng giá trị sản xuất trong nông nghiệp ngày càng tăng. Tuy nhiên, ngành cũng bộc lộ rất nhiều tồn tại mà thể hiện rõ nhất là sự phát triển kém bền vững, dịch bệnh thường xuyên xảy ra, hiệu quả chăn nuôi thấp, đặc biệt là vấn đề cạnh tranh giá cả đầu ra rất bấp bênh. Vì vậy, nói chung người chăn nuôi thu được hiệu quả không lớn.

- Dường như ngành vẫn loay hoay trong việc định hướng “nuôi con gì”?

- Đúng là hiện nay nhiều địa phương vẫn phát triển chăn nuôi một cách tự phát, nghĩa là cứ thấy cơ lợi trước mắt là làm. Vừa qua, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã tiến hành hội nghị bàn về công tác chăn nuôi - thú y, trong đó đề ra giải pháp “dài hơi” cho sự phát triển của ngành. Lâu nay, chúng ta luôn quan niệm chăn nuôi chủ yếu để xóa đói, giảm nghèo. Nhưng đã đến lúc cần xác định chăn nuôi là phải làm giàu. Cụ thể, chúng ta phải xác định được quy mô phát triển cho từng vùng, miền và cho từng địa phương, không phát triển ồ ạt về đầu con mà căn cứ theo tình hình địa phương, điều kiện đất đai, khí hậu từng vùng để lựa chọn quy mô phù hợp. Hơn thế, từng tỉnh, từng vùng phải xác định rõ lợi thế của mình là con gì để tập trung phát triển, chứ không phát triển một cách tự do, thiếu kiểm soát.

- Định hướng chiến lược thì đã rõ rồi, nhưng trước mắt, đơn giản như cái chuyện năm nào cũng có gia súc chết rét nhưng vẫn chưa có cách khắc phục triệt để?

- Thực trạng trâu, bò chết rét, nhất là đối với các tỉnh miền núi phía Bắc, lâu nay chúng ta đã có nhiều bài học, nhưng mà dường như hiệu quả phòng, chống đói rét vào vụ đông vẫn chưa cao.

Muốn làm được việc đó phải có rất nhiều giải pháp. Trước hết, từng bước làm thay đổi nhận thức của người chăn nuôi. Lâu nay, người chăn nuôi các tỉnh miền núi phía Bắc không xem sản phẩm chăn nuôi là một tài sản lớn. Một con trâu giá trị hàng chục triệu đồng nhưng người ta không quan tâm, để cho nó bị đói rét, gầy trơ xương. Trong khi đó vò rượu thì được cất giữ rất cẩn thận... Để chống rét hiệu quả, Nhà nước và các địa phương cũng cần có chính sách hỗ trợ kinh phí, xây dựng chuồng trại, hướng dẫn việc chăm sóc cho người dân. Thứ ba, cần có chính sách, kế hoạch dài hơi để chuẩn bị thức ăn vụ đông, chẳng hạn trồng ngô, các loại cỏ... Và điều quan trọng nhất là cần có biện pháp phòng, chống dịch bệnh.

Nuôi lợn lửng là mô hình mới được nhiều đơn vị quân đội ở địa bàn rừng núi triển khai hiệu quả. Ảnh: Khánh Thư

Ngành chăn nuôi có nhiều cơ hội phát triển

- Lâu nay dịch bệnh cứ “tắt” lại “bùng”, vậy nguyên nhân chủ yếu là do đâu?

- Tôi nghĩ rằng, lâu nay việc phòng, chống dịch bệnh chủ yếu vẫn là giải pháp tình thế ngắn hạn mà chưa có một giải pháp “dài hơi”. Giải pháp “dài hơi” là phải có sự tham gia chủ động, tích cực của chính người dân. Chừng nào người dân, chủ chăn nuôi chưa thực sự thấy việc phòng, chống dịch cho đàn gia súc là quan trọng thì hiệu quả vẫn chưa cao cho dù chính quyền, cơ quan chuyên môn có nỗ lực đến mấy. Lẽ thường, khi dịch xảy ra thì phải có sự phát hiện sớm, nhưng nếu chỉ dựa vào cán bộ thú y cơ sở thì rất chậm. Vì vậy, điều quan trọng phải huy động sự tham gia cộng đồng vào việc phát hiện dịch bệnh. Hơn ai hết, hộ chăn nuôi, hàng xóm liền kề sẽ phát hiện nhà có dịch bệnh hay không, có bán tống bán tháo đàn gia súc hay không. Tôi nghĩ, các địa phương nên lập đường dây nóng, có chế độ thưởng cho những người thông báo sớm dịch bệnh.

- Hiện nay, chăn nuôi theo quy mô công nghiệp tập trung đang gặp phải những khó khăn gì, thưa ông?

- Thời gian qua, một số địa phương đã triển khai Chiến lược phát triển chăn nuôi đến năm 2020 mà Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt. Theo đó, họ đã xây dựng đề án phát triển và quy hoạch vùng chăn nuôi, các loại vật nuôi chủ lực. Tuy nhiên, hầu hết các địa phương đang lúng túng trong vấn đề quy hoạch mặt bằng, thời gian, quy mô sử dụng cho chăn nuôi tập trung, chăn nuôi trang trại… Các doanh nghiệp, cơ sở chăn nuôi, chủ trang trại cũng rất khó khăn trong tiếp cận các nguồn vốn.

Tôi nghĩ, giải quyết vấn đề quy hoạch đất đai lâu dài, về nguồn vốn vay và đổi mới lại các hình thức tổ chức sản xuất theo hướng thành lập các hiệp hội ngành hàng, các hợp tác xã… sẽ tạo ra sức mạnh mới cho ngành chăn nuôi. Chỉ có như vậy sản phẩm mới có thể cạnh tranh được trong bối cảnh thực phẩm nước ngoài liên tục đưa vào nước ta như hiện nay.

- Mặc dù ngành chăn nuôi phát triển kém bền vững, nhưng ông hy vọng gì về sự phát triển trong thời gian tới?

- Với một đất nước có truyền thống về chăn nuôi, giá nhân công rẻ, nguồn nhân lực dồi dào, sản phẩm chăn nuôi đa dạng, thị trường trong nước cũng rất lớn, có tiềm năng xuất khẩu… tôi tin tưởng ngành chăn nuôi sẽ có nhiều cơ hội phát triển mới trong thời gian tới.

- Xin cảm ơn ông!

Lê Thiết Hùng (thực hiện)