Gà đông tảo ở Sài Gòn

Nguồn tin: Khoa Học Phổ Thông, 12/05/2011
Ngày cập nhật: 14/5/2011

Ông Nguyễn Duy Thuận ở ấp Hậu, Tân Thông Hội, Củ Chi được xem là người khá thành công trong việc nuôi một số giống gà lạ, quý hiếm, đặc biệt là ông nhân ra được đàn gà đông tảo nguyên chủng.

Ông Thuận cho biết: Với khu vườn đồng thời là nhà ở rộng gần 2.000 m2 ở Củ Chi là điều kiện tốt để ông thực hành các khám phá về gà. Ông có hơn 4 năm kinh nghiệm nuôi và bảo tồn các chủng loại gà quý hiếm. Riêng gà đông tảo đã gầy được đàn, sau khi “chia” bớt cho vài người “yêu mến” giống gà này, còn duy trì đàn ngót hai chục con. Theo ông, gà đông tảo là loại gà quý hiếm của Việt Nam, giống gà này do dân làng Đông Tảo (huyện Khoái Châu, Hưng Yên) có công tuyển chọn, thuần dưỡng và nuôi lưu giữ từ rất lâu đời. Hiện nay, Viện chăn nuôi (ở Hà Nội) đang có dự án bảo tồn giống gà quý này. Con gà đông tảo ông nhờ một người quen làm việc ở Viện chăn nuôi (Hà Nội) cung cấp được ông cho là cá thể thuần chủng cần được lưu giữ để nhân giống, lúc 24 tháng tuổi đã đạt trên 6 kg và hy vọng còn lớn thêm vài ký.

Gà đông tảo nổi tiếng bởi giống gà to con, dáng hình bệ vệ, có thể dùng làm gà cảnh, gà thịt và quý nhất là làm đồ cúng tế. Thân hình to, da đỏ, đầu oai vệ, cặp chân vững chãi là những điểm ưa thích chung của những người nuôi gà đông tảo (bán gà giống, gà kiểng và nhân đàn gà thịt). Tuy nuôi được nhưng tại nhà ông Thuận, khi cần thực phẩm “lạ” đãi khách và thực tế thì chỉ những chú gà trống dư “biên chế” 1 trống 4 - 5 mái và có dấu hiệu “yểu tướng” mới được xẻ thịt. Thịt gà đông tảo rất ngon, ngọt hơn thịt chim đại bàng. Với một gà trống 5 - 6 kg, khi ra thịt, khối thịt ức ngồn ngộn đỏ hồng, những bắp thịt đùi với những bó cơ cuồn cuộn vắt lên nhau nhưng người thưởng thức vẫn cảm nhận trong thịt không có gân, không dai. Mới, lạ, ngon, dễ chế biến, chế được nhiều món ăn đặc sản truyền thống và cách tân (thay thịt gà lôi, đà điểu) là ưu điểm chung của thịt gà đông tảo được các nhà hàng, khách sạn, resort ưa chuộng. Dân nhậu ưa món chân gà hấp hoặc nướng; cặp chân sù sì “thừa kế” của “khủng long” nhưng khi luộc, hấp rau răm hay nướng, các búi da co lại nhìn như chân gà thường nhưng to nên bắt mắt, mềm và béo. Ở Sài Gòn, những câu chuyện về gà đông tảo được lan truyền trong các nhóm người cùng chung sở thích, qua những buổi hẹn “cà phê” hoặc lai rai, tuyệt nhiên mồi nhậu không phải là gà đông tảo!

Theo Viện chăn nuôi, cặp gà đông tảo thuần chủng dùng làm gà bố mẹ nhân giống phải có trọng lượng to, con trống thuần thục khoảng 5 - 6 kg, mái 3,5 - 4 kg, hình dạng cân đối, bề thế với cặp chân to xù xì. Một trong những điểm đặc biệt của gà đông tảo thuần chủng là bộ lông. Gà đông tảo trống có hai mã lông cơ bản: mã mận (nói theo cách người Bắc), tức là màu tím pha đen; màu của trái mận (plum) tam hoa Bắc Hà, Bắc Giang đã chín hết cỡ. Loại gà mã linh, tức là màu đen bóng - óng ánh bề mặt. Mào gà đông tảo trống là mào sun (ngắn và thun lại) màu đỏ tía, tích và dái tai màu đỏ, kém phát triển, nhìn gọn và khỏe. Gà đông tảo mái có ba mã cơ bản gồm: mã nõn chuối - vàng nhạt; mã thó hay nâu nhạt - màu đất thó hay lá chuối khô; mã ngà - trắng sữa. Lông phần cổ và cánh gà mái thường có pha trộn (cắm vào nền) những chiếc lông màu vàng, trắng sữa, nâu đỏ, đen. Gà mái cũng có mào tựa mào con trống nhưng chỉ to bằng 1/3 so với mào gà trống. Các vị trí da không có lông trên mình gà (cả trống và mái) đều có màu đỏ. Tuy nhiên, có nhiều ý kiến khác nhau về màu sắc đỏ hay vàng của chân gà đông tảo. Cặp chân gà trống to hơn cả trái chuối; to nhất so với các giống gà trong và ngoài nước. Ngoài ra chân gà đông tảo còn có sự khác biệt: bao quanh chân ở phía trước là một lớp vảy da sắp xếp không theo hàng, phần còn lại (3/4 diện tích) da sùi giống bề mặt trái dâu tằm ăn, bốn ngón chân xòe ra, chia ngón rõ nét, bàn chân dày, cân đối nên gà bước đi vững chắc. cho gà đông tảo ăn lúa, bắp tẻ nguyên hạt, còn ở Sài Gòn người nuôi cho gà ăn thức ăn gà trộn rau muống, rau lang xắt nhỏ là chính, kèm lúa, bắp xay. Việc chăm sóc sức khỏe đàn gà được quan tâm đầy đủ giúp chúng khỏe mạnh, tỷ lệ ấp nở, nuôi sống cao, đàn gà lớn đồng đều. Cụ thể: dùng giống thuần, chích ngừa tả, lỵ, thương hàn, xổ lãi, duy trì khẩu phần ăn uống, bổ sung sắt, khoáng chất và premix. Nuôi gà đông tảo cần đặc biệt quan tâm bảo quản gà con. Khi mới nở, ngoài vài ba cọng lông cánh nhỏ, gà con mang lông tơ đầy mình. Sau 3 - 4 tuần tuổi, gà rụng hết lông tơ mới mọc lông vũ một cách chậm chạp trong 4 - 5 tháng. Giai đoạn này gà con rất dễ bị sưng phổi, dễ mắc các bệnh nhiễm trùng ruột, thậm chí bị thương tích đến chết do các con gà giống khác mổ ăn lông cánh non đang mọc; vì thế cần bố trí khu nuôi riêng.

Ông Nguyễn Trọng Hùng, gốc Hải Dương, định cư ở quận 12, người đã bỏ công mang cặp gà giống đông tảo vào Sài Gòn bằng đường xe đò và nhân ra được hơn chục con, kể: Giống gà đông tảo Hưng Yên, ở quê ông đã có nuôi từ trên trăm năm. Những con gà trống có thể đạt trọng lượng khoảng 5 - 5,5 kg, gà mái 3 - 3,5 kg. Người dân ở quê ông thường vỗ gà đông tảo để dùng tế lễ, đám cưới hay quà biếu thông gia trong dịp tết Nguyên đán, đám giỗ. Các chàng rể trổ tài soạn quà báo hiếu bố mẹ vợ cặp gà đông tảo thiến. Chọn gà choai gáy sõi, đã tập nhảy chừng mươi ngày, cặp “cà” đã mẩy, dễ thiến thành công. Sau khi khâu miệng vết cắt, dùng hạt nhãn bọc lá chuối lùi đống than củi nướng tồn tính, tán nhuyễn hay tro củi xoan bôi sát khuẩn, tránh nhiễm trùng. Buông tay, gà đi 3 bước mà ị là thành công 100%, sau đó nuôi vỗ khoảng 5 - 6 tháng để gà lên đến 7 - 8 kg đúng ngày yến tiệc. Gà trống đông tảo thiến, thịt nhiều, thớ thịt xen những tia mỡ nên rất mềm, rất béo. Một lá mỡ vàng rực bóc ra từ phần bọng dưới của gà thiến hay các gà mái đẻ có khi nặng trên nửa ký. Rán chảy lá mỡ, dùng để chiên, rô ti thịt của món xôi mặn hay dùng để chiên, xào có hương vị thơm ngậy. Đặc biệt mỡ gà đông tảo dùng vào việc rang cà phê cùng với nước mắm nhỉ tạo ra hương vị cà phê hoàn toàn khác biệt thơm ngon hơn cả dùng bơ...

MINH TUẤN