Dịch heo tai xanh lan rộng: Chôn cả “núi tiền” vì phòng bệnh kém

Nguồn tin: SGGP, 22/04/2008
Ngày cập nhật: 23/4/2008

Dịch heo tai xanh đang lan rộng với tốc độ chóng mặt ở khu vực các tỉnh miền Trung và hiện đã lây lan ra cả miền Bắc. Để phòng dịch, chính quyền nhiều nơi đang hô hào chôn lấp, tiêu hủy heo theo kiểu “thà giết nhầm còn hơn bỏ sót”. Tuy nhiên, ông Lê Bá Lịch, Chủ tịch Hiệp hội Thức ăn chăn nuôi Việt Nam, nguyên Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi thú y lại bày tỏ sự không đồng tình với cách làm như vậy, ông Lịch nói:

- Bệnh heo tai xanh là hội chứng rối loạn sinh sản hô hấp (PRRS), là bệnh truyền nhiễm đối với heo do virus gây ra. Bệnh chỉ lây lan nhanh giữa các con heo với nhau nhưng không lây sang người và các loại gia cầm, gia súc khác. Thực chất, loại virus này cũng không làm heo bị chết mà nó chỉ là loại vi khuẩn “truyền dẫn” để các loại vi khuẩn kế phát như vi khuẩn tụ cầu, tụ huyết trùng, vi khuẩn đại tràng E. coli… phát triển khắp các bộ phận trong cơ thể heo, khiến tình trạng phòng vệ của heo yếu đi, dẫn đến xuất hiện tình trạng bội nhiễm và làm heo chết. Bởi vậy, cơ quan chức năng không đưa loại dịch này vào bảng A (gồm có dịch tả, dịch cúm gia cầm).

- Có nghĩa dịch tai xanh không quá nguy hiểm đến sức khỏe con người. Nhưng tại sao lại phải tổ chức tiêu hủy hàng loạt như vậy?

- Thực ra, theo tôi thì biện pháp chống dịch tai xanh của Bộ NN-PTNT hiện nay là hơi “cứng” và quá lãng phí. Nhiều nhà khoa học cũng không đồng tình cách làm của Bộ NN-PTNT. Quan điểm của tôi là khi ổ dịch xảy ra thì phải thực hiện 3 yêu cầu sau: Thứ nhất, đối với loại heo đã phát ra triệu chứng bệnh như tai xanh (nếu đem test là dương tính)… thì tiêu hủy kịp thời, không nên để chờ đến khi heo chết mới đem đi chôn.

Thứ hai là đối với những con heo sau khi test mà phát hiện âm tính thì phải đem cách ly ngay sang khu vực chăn nuôi khác để nuôi, đồng thời với việc tăng cường vệ sinh chuồng trại, tăng cường dinh dưỡng, cho heo uống nước sạch, phun thuốc sát trùng hàng tuần…

Thứ ba, nếu test mà phát hiện heo dương tính, có vi khuẩn PRRS nhưng lại chưa phát bệnh, chưa có triệu chứng tai xanh thì không nên đem chôn sống tràn lan như hiện nay, mà có thể cho người chăn nuôi được phép mổ lấy thịt, sau đó luộc chín, chế biến thành các món ăn như dăm bông, xúc xích, lạp xưởng… hoặc có thể để tủ lạnh ăn dần dần.

- Tại sao ông lại cho rằng nên làm như vậy?

- Thứ nhất, như ở trên tôi đã nói, dịch tai xanh chỉ nguy hiểm đối với heo nhưng không lây sang người và động vật khác. Thứ hai, nếu cứ heo vừa phát hiện có triệu chứng bị tai xanh, chưa phát thành bệnh đã yêu cầu phải chôn lấp thì không chỉ riêng người chăn nuôi bị thiệt hại nặng nề mà cả nhà nước cũng tổn thất một lượng tiền lên đến hàng trăm tỷ đồng cho việc đền bù, hỗ trợ. Thứ ba là việc chôn lấp bừa bãi như hiện nay gây nguy hại nghiêm trọng đến môi trường và sức khỏe người dân. Việc chôn lấp lại không đảm bảo đúng quy trình, tiêu chuẩn kỹ thuật, nhiều nơi cán bộ làm nhanh, làm ẩu, làm cho xong…

- Ông nói rằng việc tiêu hủy heo bừa bãi như hiện nay đang trở thành gánh nặng bù lỗ cho nhà nước, tại sao?

- Chúng ta cứ thử làm một phép tính: Chẳng hạn ở tỉnh Thanh Hóa, chỉ riêng số heo bị chôn lấp hiện đã lên tới 140.000 con. Nếu tính trung bình một con heo bị tiêu hủy nặng 30kg/con thì tổng trọng lượng heo của Thanh Hóa là 4.200.000kg. Theo mức hỗ trợ của nhà nước hiện nay là 25.000đ/kg, thì có thể tính được khoản tiền mà Chính phủ phải chi ra để trả cho người nông dân ở riêng Thanh Hóa lên tới 105 tỷ đồng. Đó là chưa tính đến số lượng heo bị chôn lấp ở cả khu vực miền Trung gồm các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Thừa Thiên-Huế…

Nếu sử dụng số tiền trên để mua vaccine tiêm phòng trước khi dịch bệnh xảy ra thay vì đền bù, hỗ trợ người dân theo kiểu “chữa cháy” thì ngay cả người dân và Chính phủ đều không phải chứng kiến cảnh “chôn” cả núi tiền xuống đất.

Nếu đem 105 tỷ đồng kể trên để mua vaccine của Singapore sản xuất (theo đơn giá 8.500đ/liều hiện nay) thì có thể mua được tới 12,35 triệu liều và nếu mua loại vaccine của Tây Ban Nha sản xuất (theo đơn giá 34.000đ/liều hiện đang có trên thị trường) thì có thể mua được hơn 3 triệu liều. Trong khi, đàn heo ở cả khu vực khu 4 cũ (từ Thanh Hóa đến Thừa Thiên-Huế) là 3,8 triệu con (số liệu đầu năm 2008).

Nếu mua vaccine của Singapore thì có thể tiêm cho đàn heo của cả Khu 4 được trong vòng 2-3 năm liền, còn mua vaccine của Tây Ban Nha thì tiêm phòng được trong vòng 1 năm (bởi mỗi con heo được nuôi trong vòng 3,5-4 tháng mà mỗi liều vaccine có hiệu lực từ 3-5 tháng).

Vả lại, người dân chăn nuôi được đền bù tiền hiện cũng chẳng sung sướng gì. Bởi vì, giá thịt heo trên thị trường hiện nay, mức trung bình ở miền Bắc đang là 34.000-35.000đ/kg, còn ở miền Nam là 40.000-42.000đ/kg, nếu so với giá nhà nước đền bù là 25.000đ/kg thì tổng số tiền mà nông dân bị thiệt hại vô cùng lớn.

- Xin cảm ơn ông!.

VĂN PHÚC