ĐBSCL: Nhiều bất cập trong xử lý bệnh heo tai xanh

Nguồn tin: Cần Thơ, 03/07/2008
Ngày cập nhật: 4/7/2008

Lực lượng thú y tỉnh Sóc Trăng xử lý thịt heo không qua kiểm dịch. Ảnh: XUÂN TRƯỜNG

Theo Cục Thú y, đầu tháng 6-2008, ĐBSCL chỉ có 1/11 tỉnh, thành phố so với cả nước có dịch bệnh heo tai xanh (HTX) chưa qua 21 ngày. Đến ngày 2-7, 3/5 tỉnh ở ĐBSCL so với cả nước bùng phát dịch bệnh HTX. Trong khi dịch bệnh diễn biến nhanh và phức tạp, công tác xử lý dịch bệnh ở các địa phương còn nhiều lơ là, bất cập... Tình trạng này khiến dịch bệnh HTX ở ĐBSCL ngày càng diễn biến phức tạp và có nhiều nguy cơ bùng phát trên diện rộng trong thời gian tới.

DIỄN BIẾN NHANH, PHỨC TẠP

Theo số liệu từ Cục Thú y, ngày 31-5-2008, cả nước có 11 tỉnh, thành phố có dịch HTX chưa qua 21 ngày, trong đó ĐBSCL chỉ có tỉnh Vĩnh Long. Nhưng chỉ 4 ngày sau, ngày 4-6, tỉnh Bạc Liêu phát hiện ổ dịch HTX tại 5 hộ chăn nuôi ở xã Châu Hưng A, thuộc huyện Vĩnh Lợi, với tổng đàn 143 con (chủ yếu là heo con). Trong đó, số heo mắc bệnh là 36 con, số heo chết là 14 con. Đến ngày 14 và 15-6, Bạc Liêu tiếp tục phát hiện thêm 3 ổ dịch HTX mới thuộc địa bàn thị trấn Châu Hưng, xã Châu Hưng, huyện Vĩnh Lợi với số heo tiêu hủy là 13 con.

Ngày 19 và 20-6, Chi cục Thú y tỉnh Bạc Liêu đã phối hợp với chính quyền địa phương tiêu hủy 15 con heo mắc bệnh của 4 hộ chăn nuôi tại thị trấn Châu Hưng, xã Châu Hưng A và xã Châu Thới thuộc huyện Vĩnh Lợi. Cùng thời gian này, ngày 19-6, Sóc Trăng lần đầu tiên phát hiện dịch tai xanh trên đàn heo của 1 hộ chăn nuôi ở ấp Hòa Mỹ, thị trấn Mỹ Xuyên, huyện Mỹ Xuyên, 17/47 heo đã chết. Tính từ ngày dịch được phát hiện đầu tiên, ngày 18-6, đến ngày 23-6, Sóc Trăng đã tiêu hủy 66 heo mắc bệnh trong tổng đàn 78 con của 3 hộ chăn nuôi.

Thời gian gần đây, dịch bệnh HTX càng diễn biến nhanh hơn. Ngày 24-6, tỉnh Vĩnh Long phát hiện thêm một ổ dịch HTX 371 con tại thị trấn Cái Vồn, huyện Bình Minh. Ngày 30-6, Sóc Trăng phát hiện thêm ổ dịch HTX (4 con mắc bệnh trên đàn 17 con) tại một hộ chăn nuôi ở ấp Công Điền, thị trấn Phú Lộc của huyện Thạnh Trị... Ngày 1-7-2008, tỉnh Bạc Liêu có thêm 4 ổ dịch HTX mới phát hiện gồm: ấp 15, xã Vĩnh Mỹ B (huyện Hòa Bình); ấp 2 và ấp 3 thuộc xã Phong Thạnh Đông A (huyện Giá Rai); khóm Trà Kha B, phường 8 (thị xã Bạc Liêu) với 21 heo mắc bệnh.

Đến ngày 2-7, cả nước có 5 tỉnh là: Bạc Liêu, Vĩnh Long, Sóc Trăng, Lào Cai và Bà Rịa Vũng Tàu có dịch HTX chưa qua 21 ngày.

HẬU QUẢ TỪ SỰ CHỦ QUAN!

Những thống kê trên, có thể thấy rằng, bệnh HTX đã và đang diễn biến phức tạp và có chiều hướng gia tăng ở các tỉnh ĐBSCL.

Tỉnh Bạc Liêu không phải lần đầu tiên đối phó dịch HTX, nhưng theo đánh giá của ngành chức năng: Sau khi tái phát dịch bệnh, việc phòng chống bệnh HTX còn nhiều lúng túng, bất cập. Mặc dù có chốt kiểm dịch ở thị trấn Châu Hưng A, huyện Vĩnh Lợi (trên QL 1A), giáp ranh với Sóc Trăng, nhưng chốt này không thể kiểm soát được heo nhập tỉnh do lực lượng mỏng, không túc trực thường xuyên; đội kiểm dịch lưu động do không có cảnh sát giao thông, nên không thể chặn các xe chở gia súc ngoài tỉnh đi qua địa bàn Bạc Liêu...

Đây là lần đầu tiên dịch HTX xuất hiện ở tỉnh Sóc Trăng. Chính vì thế, trong công tác phòng chống dịch bệnh ở địa phương này còn nhiều bất cập. Thạc sĩ Nguyễn Hữu Minh, Phó Chi cục Thú y tỉnh Sóc Trăng cho rằng: “Việc xác định ổ dịch tai xanh đầu tiên là rất khó, do đây là dịch mới, đòi hỏi cán bộ thú y ngoài việc phải am hiểu tường tận về bệnh HTX còn phải có bản lĩnh nghề nghiệp. Bởi dịch HTX ở Việt Nam hiện nay do virus độc lực cao gây ra nên các triệu chứng thường ở thể không điển hình. Vì vậy, nếu chỉ đi tìm triệu chứng tai heo bị tím xanh thì khó có thể xác định chính xác bệnh. Để xác định chính xác bệnh tai xanh trong điều kiện chưa có dịch lần nào như Sóc Trăng vừa qua, không chỉ căn cứ vào triệu chứng lâm sàng trên đàn heo mắc bệnh mà phải kết hợp với việc điều tra dịch tễ trong khu vực, triệu chứng bệnh tích và kết quả xét nghiệm mẫu bệnh phẩm”. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến việc chẩn đoán bệnh “nhầm lẫn” của các cán bộ thú y cơ sở. Ông Nguyễn Bá Thành, Giám đốc Trung tâm Thú y vùng 7, nói: “Ngay sau khi huyện Vĩnh Lợi, tỉnh Bạc Liêu xuất hiện dịch HTX, chúng tôi đã làm việc với thú y huyện Thạnh Trị, tỉnh Sóc Trăng vì đây là địa bàn giáp ranh tỉnh Bạc Liêu. Nhưng các cán bộ thú y nơi đây vẫn khẳng định không có bệnh HTX trên địa bàn huyện, mà những trường hợp heo bị chết chủ yếu là do dịch tả, tụ huyết trùng hay Ecoli”?! Trong khi đó, theo thông tin từ kỹ sư Hồ Quang Cua, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Sóc Trăng, khi tỉnh Bạc Liêu xuất hiện dịch HTX thì khu vực từ thị trấn Phú Lộc đến cầu Nàng Rền và tuyến rẽ về xã Châu Hưng, thuộc địa bàn huyện Thạnh Trị đã xuất hiện tình trạng heo chết nhanh với các triệu chứng được nghi ngờ là bệnh tai xanh. Và theo người dân nơi đây, heo chết với các tình trạng tương tự đã xuất hiện từ cuối năm 2007...

NGUY CƠ DỊCH BỆNH BÙNG PHÁT TRÊN DIỆN RỘNG

Sau 1 tháng tái phát, đến nay, bệnh HTX đã lây lan đến 4/7 huyện, thị và có nguy cơ bùng phát thành dịch, với gần 300 heo mắc bệnh. Tuy nhiên, hiện Bạc Liêu chỉ công bố dịch HTX trên địa bàn xã Châu Hưng A, huyện Vĩnh Lợi chứ chưa công bố dịch bệnh trên toàn tỉnh theo quy định của ngành thú y. Điều đáng quan tâm hiện nay chính là sau khi phát dịch bệnh, người dân bán tháo đàn heo bệnh, làm cho mầm bệnh lây lan nhanh, khó kiểm soát khiến dịch bệnh đang có nguy cơ lan rộng ra các xã, phường, thị trấn lân cận. Trong chuyến kiểm tra việc phòng chống bệnh HTX tái phát tại Bạc Liêu, ông Mai Văn Hiệp, Phó Cục trưởng Cục Thú y, Bộ NN&PTNT cho rằng: Khâu xử lý ổ dịch, tiêu hủy heo bệnh ở địa phương này còn nhiều lúng túng, chưa đúng quy trình kỹ thuật, nhất là các hố tiêu hủy heo không đảm bảo kỹ thuật, dễ lây lan bệnh trên diện rộng; khâu tuần tra, kiểm soát, vận chuyển, giết mổ, mua bán chưa được quản lý tốt; công tác phòng chống dịch đang gặp nhiều khó khăn...

Tại Sóc Trăng, ở huyện Long Phú, rải rác trên tuyến quốc lộ 1A đoạn Sóc Trăng-Cần Thơ qua địa bàn hai huyện Mỹ Tú, Kế Sách thời điểm này cũng có heo chết nhanh và nhiều từ một số trại chăn nuôi. Tương tự như thế, huyện Vĩnh Châu cũng xảy ra tình trạng heo chết hàng loạt với các triệu chứng giống bệnh tai xanh. Tuy nhiên, tất cả những diễn biến trên đã không được quan tâm, báo cáo kịp thời.

Nhận định về tình hình dịch HTX ở Sóc Trăng, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Bùi Bá Bổng cho rằng, dịch HTX ở Sóc Trăng hiện nay còn nhỏ và trên diện hẹp. Tuy nhiên, không thể loại trừ khả năng bùng phát trên diện rộng trong thời gian tới mặc dù các biện pháp phòng chống dịch mà tỉnh đã triển khai thực hiện từ khi có ổ dịch đầu tiên đến nay là khá tốt. Thứ trưởng Bùi Bá Bổng nói: “Phải xử lý quyết liệt hơn nữa, đặc biệt là kiểm tra các trại chăn nuôi lớn trong tỉnh. Toàn tỉnh phải đặt trong tình trạng báo động để vừa chống dịch ở các địa phương phát hiện ổ dịch, vừa phòng dịch cho các địa phương khác. Đây không chỉ là việc làm nhằm hạn chế thiệt hại cho tỉnh mà còn cho cả khu vực ĐBSCL”.

Theo Bộ NN&PTNT, dịch bệnh tai xanh trên heo xảy ra từ năm 2005 đến nay gây thiệt hại lớn cho ngành chăn nuôi heo ở gần 30 quốc gia và vùng lãnh thổ. Hơn một năm qua, ở nước ta đã xảy ra 3 đợt dịch, trong đó đợt dịch từ cuối tháng 3-2008 đến nay xảy ra tại 10 tỉnh do chủng virus độc lực cao gây ra, có tốc độ lây lan nhanh, số heo nhiễm bệnh, chết và tiêu hủy tới trên 250 ngàn con. Dịch bệnh đã gây thiệt hại nặng cho nông dân, ảnh hưởng lớn đến tăng trưởng, phát triển chăn nuôi, chuyển dịch cơ cấu trong ngành nông nghiệp và môi trường sinh thái.

NHÓM PV – CTV