Thú nuôi ong mật

Nguồn tin: Báo An Giang, 27/04/2012
Ngày cập nhật: 28/4/2012

Dẫn dụ ong rừng về làm tổ là một trong những thú vui tao nhã của dân miền quê. Nhưng cách làm này đòi hỏi người nuôi cần phải nắm vững kỹ thuật và kinh nghiệm thì mới thành công. Ở khóm Sơn Đông, thị trấn Nhà Bàng (Tịnh Biên), ông Hoàng Văn Tùng (60 tuổi), một chủ quán nước đã biết cách thu hút ong rừng về xây tổ để lấy mật bán cho khách du lịch.

Ông Tùng khoe đàn ong mật.

Quê gốc ông Tùng ở Hà Nội. Năm 1978, ông vào Nam và sau đó nhập ngũ tham gia chiến trường biên giới Tây Nam. Đến 1982, ông xuất ngũ trở về lập nghiệp tại thị trấn Nhà Bàng cho đến nay. Do nhà ông nằm cặp Miễu Bà Chúa xứ Bào Mướp, nên để có đồng ra đồng vào ông đã mở quán bán nước giải khát cùng thức ăn cho khách du lịch. Thời gian rảnh rỗi, ông Tùng còn tìm tòi học hỏi kỹ thuật nuôi ong mật của một người bạn trong xóm để lấy mật bán cho du khách. Ban đầu, ông đóng khoảng chục cái thùng vuông khoảng 5 tấc, rồi khoét lỗ, bên trong gác kèo để ong có nơi làm tổ. Bằng kinh nghiệm tích lũy, ông ra bìa rừng hoặc lên núi tìm tổ ong mật để bắt ong chúa bỏ vào ống tre, rồi bịt kín 2 đầu lại và cột dưới chiếc nón lá. “Chỉ trong vòng chưa đầy 1 giờ đồng hồ, thấy con ong chúa treo lòng thòng dưới chiếc nón lá, lập tức hàng ngàn con ong thợ, ong đực bay đến bu lại. Đến khi nào thấy bầy ong từ nơi khác đến thưa dần, mình đem tổ ong về nhà cho vào thùng nuôi và phân bầy ra những chiếc thùng còn lại…”- ông Tùng nói.

Những tưởng việc nuôi ong rừng được thuận buồm xuôi gió ngay từ ban đầu, thế nhưng trong quá trình nuôi, ấu trùng ong mật bị bệnh và chết dần, số lượng đàn ong cũng thưa đi. Ông Tùng nhớ lại: “Năm đó, mỗi thùng thu hút khoảng 10.000 con ong vào làm tổ. Thế nhưng, do ong bị nhiễm bệnh thối ấu trùng nên không thu hoạch được mật, vì vậy số lượng đàn ong ngày càng giảm dần. Thấy vậy, tôi giải nghệ một thời gian để đàn ong rừng thiên nhiên tự phục hồi trở lại mới làm tiếp…”. Bẵng đi một thời gian, ông Tùng mới bắt tay vào thú dẫn dụ ong rừng trở lại tổ. Lần này ông mở rộng thêm 20 khung gỗ cho ong làm tổ. Thế là, đàn ong phát triển tốt, không xảy ra dịch bệnh, mỗi tháng ông thu hoạch khoảng 7-8 lít mật. Ông Tùng chia sẻ: “Thua keo này, tôi quyết gầy keo khác. Và, kỹ thuật nuôi của tôi đã phát huy được hiệu quả. Mình dưỡng ong tốt thì ong sẽ cho mật nhiều và thu nhập cũng khá…”.

Ông Tùng cho biết: “Thùng nuôi ong phải đặt chỗ bóng mát, tốt nhất đặt quanh vườn ở nơi yên tĩnh. Ong là loài rất tinh khôn, thích làm tổ ở những nơi vắng người qua lại. Chiếc thùng phải khoét 5 lỗ, trong mỗi thùng cần lưu ý phải gác kèo gần nhau, không để thưa quá. Hàng tháng phải vệ sinh thùng sạch sẽ một lần để ong không bị bệnh. Trong quá trình thăm dò đàn ong, nếu thấy hiện tượng bánh mật đóng nhô lên phần trên của cây kèo, đó là đàn ong chuẩn bị tách đàn. Lúc này, người nuôi phải thực sự khéo léo, dùng tay gỡ lấy bánh mật ấy qua thùng khác để ong chia bầy…”.

Làm sao nhận biết ong chúa? Tôi hỏi. Ông Tùng tỏ ra am tường: “Con ong chúa bự khoảng đầu đũa ăn, đít màu đen óng. Con ong này là thủ lĩnh của đàn, bởi có nhiệm vụ sinh nở để duy trì nòi giống. Do đó, chúng tôi chỉ bắt con ong chúa cột lại để những con ong thợ và ong đực bu vào làm tổ. Quá trình lấy mật ong cũng phải cẩn trọng, nếu lấy hết mật thì đàn ong sẽ bỏ tổ đi hết. Đặc biệt, phải lấy vào ban đêm và đúng thời gian thì ong mới cho mật nhiều. Thường tháng 11 âm lịch kéo dài đến tháng 4 năm sau, đây là thời điểm ong cho mật nhiều nhất. Bởi thời gian này, cây cối trổ hoa xanh tốt, tạo điều kiện cho ong rừng hút mật càng nhiều”.

“Làm ăn uy tín nên tôi nuôi ong để chúng hút mật tự nhiên, không hề quậy đường cho ong hút để tăng lợi nhuận. Mật ong nhà tôi được mọi người tin dùng, đặc biệt là khách du lịch, mỗi lít có giá 480.000 đồng, vậy mà họ mua không kịp tay. Nếu không tin, tôi chỉ cho cách thử ong mật, lấy một giọt ong mật nhỏ uống lá sen, thấy mật cuộn tròn không lan ra, đó là mật chính hiệu…”- ông Tùng khẳng định chắc nịch.

Ong mật làm tổ.

Cũng nhờ nuôi ong rừng lấy mật mà ông Tùng có thu nhập tương đối ổn định. Tuy nhiên, cũng theo ông Tùng thời gian gần đây đàn ong đã giảm hơn trước. Ông Tùng tiếc rẻ: “Mấy năm gần đây, bà con nhà vườn tăng cường phun xịt thuốc trừ sâu cho cây trái ra bông, kết trái sớm nên gây mất cân bằng sinh thái trong tự nhiên, làm cho các loài thiên địch như ong rừng đã giảm dần số lượng. Khi nhà vườn phun thuốc kích thích hoặc thuốc trừ sâu lên bông, ong rừng đến lấy mật đem về gần tới tổ đã hạ cánh nhào ra chết do ngộ độc thuốc. Mình thấy mà lo cho đàn ong rừng trong tương lai…”.

Thàng Chinh