Bình Thuận: Nghèo nuôi vịt?

Nguồn tin: Báo Bình Thuận, 05/07/2012
Ngày cập nhật: 6/7/2012

Cách đây chưa lâu, lúc nhiều nơi tổ chức gom đàn gia cầm tiêu hủy vì nhiễm bệnh cúm, không ít người đã đem câu ví “muốn giàu nuôi cá, khá nuôi heo, nghèo nuôi vịt” để than khi nghề nuôi vịt bấp bênh. Còn bây giờ, nhiều người nuôi vịt đang khá lên, nhất là nuôi vịt lấy trứng thì… giàu to.

Giàu nhờ nuôi vịt

Tôi về Tánh Linh (Bình Thuận) định tìm hiểu về chương trình phòng chống dịch cúm gia cầm thì gặp anh Trần Văn Sáu ở xã Đồng Kho, anh bảo: Ở đâu nuôi vịt bị nhiễm cúm phải tiêu hủy, chứ riêng ở Tánh Linh tôi đảm bảo từ trước đến giờ chưa có đàn vịt nào bị nhiễm cúm. Dân nuôi vịt Tánh Linh khá “cứng nghề” nên ai cũng phòng bệnh cho đàn gia cầm tốt, nếu không làm chi có lượng vịt ở Tánh Linh ngày càng phát triển mạnh như hiện nay… Để chứng minh cho lời nói của mình chính xác, anh Sáu mời tôi đi xem bà con nuôi vịt và… nhậu vịt nướng tại ruộng.

Cánh đồng Đồng Kho đang chuẩn bị gặt, nhiều đám ruộng trĩu hạt chín vàng rực cả một vùng. Đan xen giữa những cánh đồng là các kênh dẫn nước từ sông La Ngà phục vụ tưới tiêu uốn lượn quanh co đầy ắp nước. Trên bờ đê kênh dẫn nước, hàng ngàn con vịt lớn bé, trắng phau, mập ú sau buổi ăn sáng đang đứng rỉa lông, phơi nắng trông như một dải mây trắng vắt ngang qua cánh đồng lúa tốt tươi. Nhìn từ xa, như một bức tranh tuyệt đẹp. Anh Sáu nuôi vịt đã 30 năm, với anh nuôi vịt là nghề gia truyền bởi trước đây, bố anh sống bằng nghề vịt chạy đồng. Anh kể, hồi trước nuôi vịt khổ gấp trăm lần bây giờ. Cơ bản là trước đây giao thông khó khăn nên vịt nuôi chưa vào được các thị trường lớn như Bình Dương, thành phố Hồ Chí Minh mà chỉ cung cấp tiêu thụ trong vùng. Vì vậy, không ai dám nuôi nhiều, còn bây giờ dân nuôi vịt chuyên nghiệp, một hộ có thể nuôi 2.000 - 3.000 con vịt đẻ, 4.000 – 5.000 con vịt thương phẩm. Gia đình anh đang nuôi 2.000 con vịt đẻ, 3.000 con vịt thương phẩm. “Mùa mưa vịt chạy đồng nên giảm được chi phí thức ăn rất nhiều, bên cạnh đó vịt ra đồng ăn được nhiều loại thức ăn tươi sống như ốc, cá, tép nên mau tăng ký. Với 2.000 con vịt đẻ, bình quân mỗi ngày thu 1.800 trứng, giá bán tại ruộng 2.200 đồng/trứng, sau khi trừ các khoản chi phí mỗi tháng tui lãi trên 50 triệu đồng…”. Theo anh Sáu, trước đây nuôi vịt phải có vốn đầu tư vì phải mua giống tận Đồng Nai, thức ăn cho vịt cũng phải tự xoay xở. Còn bây giờ dân nuôi vịt không cần vốn nhiều, chỉ cần người bảo lãnh hoặc quen biết sẽ được tư thương đầu tư trọn gói con giống, thức ăn, thuốc thú y. Nếu nuôi vịt thương phẩm thì sau vài tháng nuôi, đến giai đoạn xuất chuồng nhà đầu tư sẽ tới thu vịt theo giá thị trường. Còn nuôi vịt đẻ thì sẽ thu trứng hàng ngày trừ 50% tiền nợ gốc trên số trứng thu hàng ngày và nhà đầu tư sẽ trả lại 50% số tiền trứng hàng cho người nuôi.

Ở Tánh Linh, vốn có lợi thế địa hình là thung lũng sông La Ngà, sản xuất lúa quanh năm, nguồn nước sông La Ngà sạch và chảy quanh năm. Kèm theo các ngành chức năng của huyện tuyên truyền và tập huấn nhiều cách phòng bệnh, dịch cúm cho người chăn nuôi nên trong vùng chưa có dịch cúm xảy ra. Vì vậy nơi đây khá thuận lợi cho việc nuôi vịt chạy đồng, cộng với mô hình đầu tư trọn gói của giới tư thương cho người nuôi vịt nên nhiều người đã thoát nghèo nhờ nuôi vịt. Như anh Trần Tí, từ 2 bàn tay trắng, nhờ nuôi vịt anh đã giúp gia đình làm kinh tế khá lên, bản thân anh hiện cũng có số vốn kha khá. Hay như anh Nguyễn Ánh, anh Nguyễn Văn Quang Trần Linh cũng khá lên từ vịt… Hàng năm ở Tánh Linh, dân nuôi vịt chuyên nghiệp xuất ra một lượng lớn vịt thương phẩm và trứng cho thị trường trong tỉnh và các tỉnh lân cận.

Nhưng cam go…

Đi ngược lên các cánh đồng Bắc Ruộng, Đức Tân, Nghị Đức đều thấy những đàn vịt khá đông đang tung tăng bơi lội ở các kênh tiếp nước và ở các đầm lầy. Trên đường đi anh Sáu kể với tôi về nhân vật nuôi vịt có tiếng trong vùng. “Anh chàng này sống chan hòa lắm, sẵn sàng giúp anh em các “ngón nghề” bí quyết để phòng bệnh cho vịt. Tui kinh nghiệm “đầy mình” nhưng vẫn thua sự áp dụng khoa học của chú nó”. Đó là Trần Tí, một thanh niên mới 29 tuổi ở Đức Tân nhưng có thâm niên nuôi vịt trên 15 năm. Tí nổi tiếng “có tay” nuôi vịt đẻ ở vùng Tánh Linh và Đức Linh. Dân nuôi vịt chuyên nghiệp nể Tí vì tính ham học hỏi và “nhạy” với các chứng bệnh của vịt. Có năm thời tiết thất thường, nhiều đàn vịt trong vùng bị bại chân, hoặc trúng gió độc chết hàng loạt nhưng đàn vịt của Trần Tí luôn bảo toàn số lượng. Gặp Trần Tí khi anh vừa lùa vịt vào chòi cho nghỉ. Anh kể: “ Nhà nghèo, năm 14 tuổi phải nghỉ học giữa chừng, định vào thành phố Hồ Chí Minh kiếm việc làm thì có người mướn đi chăn vịt. Lúc ấy tiền công đi thả vịt thấp hơn công gặt lúa rất nhiều nhưng ở quê kiếm được việc làm ổn định là hạnh phúc lắm. Làm thuê hơn 3 năm tôi học được hầu hết các kỹ năng trong chăn nuôi. Ngoài rành về các kháng sinh để cho tiêm chích cho vịt trong các thời kỳ vịt sinh trưởng, ngừa bệnh thì nghề cũng dạy tôi cách chẩn đoán bệnh của vịt qua hình dáng. Buổi chiều khi lùa vịt về thấy đàn vịt có biểu hiện chạy chậm, lệt đệt thì tối phải tách những con này ra khỏi đàn chăm sóc riêng. Hoặc khi thả vịt ra đồng, thấy vịt biếng ăn, không siêng lặn tìm mồi thì phải tiêm thuốc cho đàn vịt ngay. Ngoài ra có những “ngón nghề” riêng mà người nuôi lâu năm phải nhạy cảm với… vịt thì mới biết là nếu đêm thấy có những cơn gió lạnh bất thường, sáng sớm thấy vịt không kêu “oác oác” to như bình thường thì phải nhốt vịt lại để kiểm tra vì có thể vịt bị nhiễm “gió độc”…

Cơn mưa dầm khiến tôi phải núp lại chòi vịt của Tí, anh Sáu nhanh nhảu đi bắt con vịt tơ nướng rơm thơm phức. Giữa đồng ruộng bao la khiến chén rượu quê thêm nhiều thi vị khi những câu chuyện nghề, chuyện đời cứ thản nhiên trút ra từ những tấm lòng. Trần Tí kể, nghề nuôi vịt rất khổ, cả ngày phải dầm mưa chịu nắng để theo vịt chạy hết đồng này sang đồng nọ. Cực nhất là vào thời điểm bão lụt, ai thiếu kinh nghiệm hoặc chủ quan quá cũng mất vốn như thường. Đó là phải thường xuyên nghe tin tức thời sự biết tin bão vào lúc nào để đưa vịt lên bờ. Ngoài ra, bản thân người nuôi vịt phải nhạy cảm với thời tiết ở địa phương bởi đôi khi đài không báo bão nhưng thượng nguồn có mưa lớn, hoặc thấy trời có biểu hiện nắng, mưa bất thường là phải đưa vịt lên vùng đất cao trốn ngay. Nếu không thế nào sau đó cũng có mưa lớn kèm theo lũ cục bộ là đàn vịt bị trôi mất. Ở vùng Bắc sông Tánh Linh và Nam sông Đức Linh hầu như năm nào cũng có hộ bị mất vài trăm con do lũ cuốn. Cá biệt vào năm 2009 có hộ anh Thương mất luôn đàn vịt 3.000 con do không kịp đưa vịt lên bờ khi lũ cục bộ tràn về…

Anh Sáu tiếp lời Trần Tí, đời nuôi vịt sợ nhất là vịt lộn đàn. Thường dân nuôi vịt chạy đồng hay ở gần nhau, mỗi ngày thả vịt ra đồng cũng đi cách nhau vài trăm mét. Vì vậy chuyện đàn vịt nhà này chạy qua đàn vịt người kia xảy ra như “cơm bữa”. Nếu anh em nuôi vịt thuận nhau thì chuyện cho lại 300 - 5.000 con (trị giá cả 50 triệu đồng) là chuyện thường. Nhưng có khi không thuận thì đánh lộn, thậm chí kiện cáo nhau ra xã nên khá phiền phức. Mới đây Công an huyện Tánh Linh đang thụ lý hồ sơ vụ cướp vịt khá hy hữu. Không biết vụ án sẽ giải quyết ra sao nhưng dân nuôi vịt đã có bài học để đời là phải đoàn kết, sống trung thực thì mới mong tồn tại với nghề… Và 2 anh kết luận “nghèo nuôi vịt” chỉ đúng trong những trường hợp do bị thiên tai, thiếu kỹ năng chăm sóc… Còn trên thực tế nuôi vịt đang là nghề nhiều người nghèo nhắm tới để… làm giàu.

Trần Thi