Người chăn nuôi gồng lưng gánh phí

Nguồn tin: Nhân Dân, 25/07/2012
Ngày cập nhật: 26/7/2012

Con cá tra phải “cõng” nhiều loại phí chứng nhận cao ngất ngưỡng nên người nuôi không có lời.

Giá cả liên tục sụt giảm, trong khi các loại chi phí trong chăn nuôi cá tra, chăn nuôi heo thì cứ nhiều thêm, chồng chất lên nhau. Nhiều thứ chứng nhận chỉ là hình thức, không có giá trị pháp lý nhưng chi phí thì vô cùng đắt đỏ.

Cá tra “cõng” nhiều loại phí chứng nhận

Trong câu chuyện với chúng tôi, nhiều người nuôi cá tra ở quận Thốt Nốt (TP Cần Thơ) vô cùng ngao ngán vì giá cá tra quá bấp bênh, liên tục sụt giảm. Họ chỉ ra nghịch lý trong nghề nuôi cá tra hiện nay là con cá phải “cõng” quá nhiều loại phí và điều lạ nữa là hầu hết các loại phí đều tập trung vào con cá tra khi còn trong ao của nông dân. Vì thế chi phí đầu tư nuôi cá tra hiện nay rất cao, khiến người nuôi luôn đứng trước nguy cơ thua lỗ. Ông Nguyễn Văn Huy, người hơn 10 năm nuôi cá tra ở đây, cho biết, với giá cá tra chỉ còn mức trên dưới 19 nghìn đồng/kg như hiện nay, mỗi ký cá tra thương phẩm người nuôi lỗ từ 4.000 – 5.000 đồng.

Theo ông Huy, chất lượng cá tra giống kém gây hao hụt, làm kéo dài thời gian nuôi và làm tăng các chi phí khác. Giá một con cá giống cỡ 2 phân (2 cm) hiện khoảng 1.000 đồng/con, tỉ lệ hao hụt là 50%, tức là thả hai con cá tra giống chỉ còn lại một con, khiến giá con giống sẽ đội lên 2.000 đồng/con. Thức ăn cho cá tra loại 26% đạm có giá 10 nghìn đồng/kg thì để chuyển hóa được 1 kg cá tra thịt cần đến khoảng 1,8 kg thức ăn, tức giá thành đã 18 nghìn đồng/kg. Chi phí nhân công, thuốc thú y thủy sản, điện, nước… tối thiểu cũng chiếm đến 10% chi phí thức ăn, tương đương 2.000 đồng/kg. Lãi suất vay ngân hàng hiện nay khoảng 20%/năm, một vụ nuôi cá tra sáu tháng, thì lãi suất chiếm 10%… Tính ra, chi phí đầu tư nuôi mới 1 kg cá tra thịt không dưới 24 nghìn đồng. “Nếu người canh tác tốt thì chi phí có thể thấp hơn khoảng 1.000 đồng/kg cá tra thương thẩm. Nhưng đường nào người nuôi cũng lỗ nặng”, ông Huy khẳng định.

Ông Huy cho rằng, đó chỉ là “phần cứng”, vẫn còn rất nhiều loại phí cho các loại chứng nhận về quy chuẩn chất lượng đang “đè” lên con cá tra. Ông chợt nhớ lại vụ Quỹ bảo tồn thiên nhiên thế giới (WWF) “đánh” con cá tra Việt Nam lên bờ, xuống ruộng hồi năm 2010 khi đưa cá tra vào danh sách đỏ. Và rồi, mục đích cuối cùng của WWF là muốn người nuôi cá tra Việt Nam bỏ tiền “mua” chứng nhận ASC mà tổ chức này bày ra. “Đâu chỉ có mỗi bộ quy chuẩn ASC, có đến hàng chục loại quy chuẩn khác nhắm vào con cá tra. Trong khi các loại chứng nhận này đều không có giá trị pháp lý nhưng chi phí để được đạt chứng nhận thì cao ngất ngưỡng”, ông Huy nói.

Ông Lê Chí Bình, Phó Chủ tịch Hiệp hội Nghề nuôi và Chế biến thủy sản An Giang (AFA) cho biết, chi phí để được cấp một chứng nhận phải tốn từ 100 triệu đồng (cấp lần thứ nhất), tái đánh giá năm sau người nuôi phải tốn 50% mức phí. “Nhưng để áp dụng được những bộ quy chuẩn về chất lượng thì người nuôi cá tra phải thuê đơn vị tư vấn, với mức phí tương đương phí cấp chứng nhận. Kế đến, người nuôi phải đầu tư cơ sở hạ tầng, trang bị những thứ cần thiết. Hầu hết người nuôi cá tra hiện nay là nông dân, không có trình độ chuyên môn nên phải thuê kỹ sư ghi chép nhật ký chăn nuôi (từ 5 triệu đồng/tháng), mỗi vụ nuôi sáu tháng phải tốn thêm từ 30 - 40 triệu đồng. Thời hiệu của chứng nhận chỉ một năm, họ cứ tới lui đánh giá mỗi năm, nếu không đạt thì không chứng nhận cho những năm tiếp theo, sẽ còn tốn phí dài dài”, ông Bình nói.

Nhiều loại phí “ký sinh” trên heo

Tương tự con cá tra, con heo cũng phải “gánh” hàng chục loại phí ngay từ khi mới chào đời. Khi con heo bắt đầu vào chuồng nuôi là phải tốn các loại phí tiêm phòng, kiểm soát dịch bệnh. Gia đình bà Lê Thị Lan, ở xã An Nhơn, huyện Châu Thành (Đồng Tháp) hơn chục năm nay lấy nghề nuôi heo làm kinh tế chính. Có thời nuôi thuận lợi, trong chuồng trại nhà bà đàn heo lên đến hàng chục con. Thế nhưng bây giờ, chuồng trại bỏ trống hơn phân nửa diện tích vì chi phí chăn nuôi cứ ngày một tăng cao, mà giá heo thì luôn có chiều hướng sụt giảm.

Bà Lan cho hay, con heo từ khi bắt đầu nuôi đến xuất chuồng đều phải tốn phí từ đầu tới chân. Nếu nuôi bằng thức ăn chăn nuôi công nghiệp thì hơn ba tháng là xuất chuồng bán, còn nuôi lẫn với thứ ăn tự chế thì có khi kéo dài đến bốn tháng. Trong khoảng thời gian này phải tốn ít nhất từ 6 - 8 lần tiêm vaccine phòng bệnh cho heo. Bà Lan kể rõ: “Heo con sau khi sinh được một tuần tuổi phải tiêm ngừa bệnh hô hấp: 15 nghìn đồng và đến tuần thứ ba phải tiêm ngừa hô hấp lần thứ hai với mức giá tương đương. Trong tuần cuối của tháng đầu tiên phải tiêm ngừa đông lạnh và thương hàn, tốn khoảng 11 nghìn đồng. Kế đến là tiêm ngừa vaccine bệnh tụ huyết trùng 3.000 đồng, rồi ngừa bệnh tai xanh đến 60 nghìn đồng/con/lần. Ngoài ra, chi phí phun xịt thuốc sát trùng, xử lý vôi bột chuồng trại tính trên đầu con heo với mức 3.000 đồng/con. Nếu nuôi với số lượng lớn, chỉ riêng tiền vaccine, phòng dịch đã tốn từ vài chục đến hàng trăm triệu đồng. Trong khi nuôi heo thì lời lãi rất “meo”, mà phí thì chồng lên phí nên người nuôi ngao ngán lắm”.

Bên cạnh đó, đàn lợn khi xuất chuồng thì thương lái phải đóng các loại phí kiểm dịch 1.000 đồng/con; lệ phí chứng nhận kiểm dịch vận chuyển nội tỉnh (5.000 đồng/con), ngoại tỉnh (30 nghìn đồng/con); phí tiêu độc xe ô-tô 40 nghìn đồng, xe khác 10 nghìn đồng. Vì có quá nhiều loại phí như thế nên thịt heo khi đến chợ cao từ 2 - 2,5 lần giá của người nuôi.

BÙI QUỐC DŨNG