Hà Tĩnh: Trước mùa mưa lũ 2012 - Làm gác xép tránh lũ cho gia súc

Nguồn tin: Báo Hà Tĩnh, 02/08/2012
Ngày cập nhật: 5/8/2012

Lát sàn, làm gác tránh lũ cho người là chuyện bình thường, nhưng cho gia súc là chuyện lạ có thật ở vùng rốn lũ Hương Sơn (Hà Tĩnh).

Gác xép bằng gỗ tránh lũ cho hưou

Tôi đã đến xã Sơn Kim, Lĩnh, Quang, Giang, Phố, Trung, Bằng, Ninh, Thịnh, Tân nằm dọc hai bên bờ sông Ngàn Phố nơi phải thường xuyên đương đầu với lũ quét được nhìn tận mắt những công trình tránh lũ cho gia súc của nhân dân mà khâm phục sự sáng tạo của họ. “Cái khó ló cái khôn. Trận đại hồng thủy năm 2002, đàn hươu của gia đình tôi trôi xuống sông, xuống bể. Nhà ông Tiến, ông Trường hàng xóm bận dắt bò tránh lũ lên núi, không về kịp, hươu, lợn, gia sú gia cầm khác lũ quét trôi sạch. Thiệt hại không biết bao nhiêu mà kể. Sau lũ, chúng tôi vay vốn, góp nhóp, gầy lại giống tiếp tục nuôi và nghĩ ngay đến nhà chống lũ cho hươu”.

Chưa có vốn để đầu tư chuồng trại hiện đại, những chủ chăn nuôi ở đây đã lát sàn cho hươu tránh lũ. Sàn lát bằng gỗ, khung và then chuồng đều bằng gỗ. Gác được tận dụng từ gian nhà ngang hoặc nối vào gian nhà ngang để tạo gác xép làm sao có được sự liên thông với chuồng hươu. Mỗi gác tránh lũ này chỉ tốn từ 3 đến 4 triệu đồng. “Khi nước lũ tràn vào, nếu chuồng ngập lụt, chúng tôi đẩy tấm ván lên then chuồng để tạo đà cho hươu và chúng bước lên gác xép bình thường”. Ông Lê Văn Trường (Xóm 5 xã Sơn Giang) trao đổi.

Theo ông Nguyễn Xuân Thọ - Phó Chủ tịch UBND huyện, hiện nay Hương Sơn có tổng đàn hươu 28.000 con được chăn nuôi theo hình thức gia đình, vì vậy việc chủ động tránh lũ cho loài gia súc quý hiếm này là hết sức quan trọng.

Xây ụ, tôn nền, nhân dân đã làm. Nhưng độ cao đến một chừng mực nào đó. Vì vậy, họ đã nối thêm một gian xép, kè đá, tôn đất cao lên so với chuồng cũ từ 1,5 đến 3m. Với cách làm này , họ đã tạo được một vị trí tránh lũ cho gia súc an toàn, vừa tiết kiệm được chi phí. “Tôi dựng khung cột (cốt có thể bằng gỗ táu, hay đúc bằng bê tông), mái lợp (gỗ, tre, hay vỉ kèo sắt) và bao quanh bằng lưới thép. Với cách giả chiến này, tôi chỉ tốn từ 7 đến 10 triệu đồng là có nơi tránh lũ an toàn cho gia súc”. Ông Phạm Xuân Tiến (xóm 5 Sơn Giang) nói. *

Chuồng tránh lũ cho trâu bò

Còn có những gia đình như gia đình anh Phạm Tuân (xóm 4, Sơn Giang) đầu tư cả hệ thống chuồng tại tránh lũ. Nền đổ bê tông cao hơn mức lũ cao nhất từ trước đến nay là 1,5m. trên sàn bê tông ấy, kiến thiết chuồng kiên cố. Đây là mô hình lý tưởng nhưng để làm được điều này, mức huy động vốn lên đến 50 triệu đồng, quá tải so với nhiều gia đình nông dân khác. “Em dồn vốn đầu tư vào chuống trại nhằm phát triển đàn hươu, nhà ở còn tạm bợ. Quan điểm của em là ưu tiên đầu tư cho sản xuất đã”. Anh Tuân nói.

Còn tại xã Sơn Tân một xã thuộc vùng hạ Hương Sơn nơi hợp lưu của ba dòng sông: Ngàn Phố (Hương Sơn), Ngàn Sâu (Hương Khê), Ngàn Trươi (Vũ Quang) đổ về. Vì vậy chưa đâu lũ thì đây đã lũ. Mà lũ thì ngâm thối đất. “Một trong 4 phương án chống lũ tại chỗ là làm chuồng trại tại chỗ. Để làm được điều này, từ những mô hình, chúng tôi cho nhân dân học hỏi, rút kinh nghiệm, nhân rộng ra toàn xã. Chúng tôi đã rút ra được bài học là tận dụng những gì mình có. Cát, sỏi, bờ sông, tre, gỗ trong vườn. Một mình làm không xong thì vào hội. Hội là hình thức bà con chụm lại với nhau một cách tự nguyện, góp công, góp của, góp lời làm theo phương pháp cuốn chiếu. Vì vậy, mặc dù nằm ở vùng rốn lũ, nhưng bài toán chống lũ cho gia súc của xã Sơn Tân coi như đã được giải quyết. Hiện nay, chúng tôi đã có 450 hộ có chuồng trại chống lũ cho gia súc”. Ông Nguyễn Đình Nguyên - Chủ tịch UBND xã Sơn Tân cho biết.

Mô hình nhà tránh lũ cho gia súc ở Sơn Tân gọn, nhẹ, tiết kiệm kinh phí, hiệu quả. “Chú xem nhé. Chỉ cần 6 trụ, đổ sàn bê tông. Còn chuồng trại trên đó, nếu làm kiên cố được thì tốt, không thì đến mùa mưa lũ, mình vắt lên tấm bạt cũng xong nhé. Quan trọng nhất là thiết kế các bậc thang cho hợp lý bước đi của trâu bò”. Ông Hồ Hải (xóm 5, Sơn Tân) vừa hướng dẫn chúng tôi tham quan vừa vui vẻ tâm sự.

Mô hình chuồng trại tránh lũ này cho hươu, trâu, bò nhưng thực tế qua trận lũ 2012, không chỉ trâu bò mà cho cả lợn gà, chó, mèo vv... Nhờ thế mà trận lũ 2012, đàn gia súc, gia cầm tại vùng rốn lũ không trôi xuống sông, xuống bể.

“Lợi ích chuồng tránh lũ không thể nói hết. Trên chạn gác có thể là nơi trữ thức ăn khô để dành mùa lũ hay rơm rạ. Cho nên lũ đến rảnh tay chủ động nép dọn gia đình, không phải hốt hoảng chạy giữa mưa lũ như mọi năm nữa. Chúng tôi hoàn toàn an tâm đầu tư phát triển chăn nuôi…”. Ông Nguyễn Văn Trường (Sơn Giang) kể.

Hiện tại mô hình nhà tránh lũ cho gia súc ở Sơn Tân, Sơn Giang (Hương Sơn) đang được nhân dân không chỉ trong vùng và nhân dân vùng khác tham khảo, học hỏi.

LÊ VĂN VỴ