Tuyên Quang: Khi "con đặc sản" rớt giá

Nguồn tin: Báo Tuyên Quang, 19/10/2012
Ngày cập nhật: 21/10/2012

Những "con đặc sản" như nhím, dúi đã từng có thời kỳ phát triển khá mạnh trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang. Không thể phủ nhận những giá trị kinh tế mà nó mang lại cho người nuôi, nhưng vì không có một định hướng cụ thể nên dần dà chúng mất chỗ đứng, vô tình trở thành gánh nặng cho người nuôi.

Từ nuôi nhím tự phát

Trước năm 2010, phong trào nuôi nhím khá phát triển ở các huyện, thành phố. Huyện Hàm Yên có hàng loạt trại nhím với đủ loại quy mô, trong đó nhiều trại chuyên cung cấp nhím giống. Xã Yên Phú là một trong những xã từng xuất hiện nhiều triệu phú từ việc cung cấp nhím giống được nhiều người tìm đến học hỏi. Anh Vũ Văn Sỹ, Phó Chủ tịch UBND xã Yên Phú cho biết: Thời điểm rộ xã có trên 20 hộ nuôi nhím đạt mức thu nhập gần 100 triệu đồng/năm. Nhiều hộ gia đình như anh Dương Thế Công, nhờ phát triển mô hình nuôi nhím và cá, đã đạt thu nhập hơn 800 triệu đồng/năm; hộ ông Trần Văn Phương cũng là một trong những gia đình có trên 20 con nhím sinh sản. Những năm 2009 - 2010 là thời điểm sốt nhím ở đỉnh điểm. Một con nhím mẹ mới đẻ, chưa cần rao bán đã có người đến nhận, đặt tiền giữ chân. Nếu con nhím đó đẻ được con cái, thì cầm chắc lợi thu về vài chục triệu đồng. Thời điểm đó, nhà nhà đều nuôi nhím, ngồi đâu cũng bàn chuyện về nhím.

Mô hình nuôi chồn nhung đen của anh Nguyễn Văn Chinh chủ yếu bán con giống.

Vì nhím “sốt” như thế nên đương nhiên, không chủ trại nào lại dại dột đầu tư nuôi nhím thịt cả. Thành ra, nhím con thành nhím cha mẹ, nhím cha mẹ thành nhím gây đàn… cả vùng khi đó đua nhau nuôi nhím đợi đẻ con để bán nhím giống. Nhà ít nhất cũng có vài chuồng; nhà nhiều cũng vài chục chuồng. Tổng giá trị đầu tư vào nhím khi đó lên đến cả trăm triệu đồng. Tuy nhiên, giấc mơ làm giàu của các chủ nhím không giữ được lâu khi cao trào “sốt nhím” đẩy lên được vài năm thì thoái trào. Hàng loạt chủ nuôi nhím đã chọn cách phá bỏ chuồng trại, hoặc xác định nuôi cặp nhím cho vui, đợi khi gia đình có việc mang ra thịt. Cả xã Yên Phú giờ chỉ còn lại chừng chục hộ nuôi “cầm cự”. Anh Vũ Văn Sỹ chia sẻ: Nếu như năm 2011 còn vài người đến xã mua nhím giống thì trong năm nay gần như không có ai, vì tất cả các giao dịch khi mua bán nhím giống hoặc nhím thương phẩm đều phải qua xác nhận đăng kiểm tại xã. Hiện toàn xã chỉ còn lại vài hộ nuôi với số lượng rất ít, mỗi hộ 3 - 4 con.

Không được may mắn như những nông dân ở Yên Phú, ông Quan Tân Thịnh (thôn Nà Noong, xã Năng Khả, Nà Hang) chậm chân hơn khi hướng tới con đặc sản này. Bắt tay vào nuôi từ cuối 2010, lại nhận nuôi thêm vài đôi từ một người họ hàng, ông Thịnh giờ có 5 đôi nhím giống, giá gốc là 12 triệu đồng/con. Chưa kịp bán con giống nào thì thị trường đột ngột dừng hẳn lại, không có người đặt mua, thậm chí không có cả người đến tham quan, học hỏi kinh nghiệm nuôi. Giờ ông Thịnh vừa phải mất thời gian chăm sóc, dọn dẹp chuồng trại, lại lo ngay ngáy đầu ra.

Rất cần sự hướng dẫn

Tỉnh Tuyên Quang hiện đã xuất hiện nhiều mô hình nuôi "con đặc sản" như nuôi nhím, chồn nhung đen, hươu, đà điểu, dế mèn... Một nguyên nhân chính khiến các mô hình nuôi con đặc sản có nguy cơ chết yểu chính là việc người chăn nuôi chỉ tập trung vào việc bán con giống. Mô hình nuôi chồn nhung đen của anh Nguyễn Văn Chinh ở xóm 10, xã Lang Quán (Yên Sơn) mới xuất hiện, được đánh giá rất cao về giá trị kinh tế, nhưng hiện anh cũng chỉ tập trung vào việc bán con giống chứ chưa tính đến việc đầu tư mở rộng chuồng trại để bán chồn nhung đen thương phẩm. Theo Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh, thêm một nguyên nhân dẫn đến các mô hình nuôi "con đặc sản" rớt giá thảm hại là do người dân nuôi theo kiểu tự phát. Cùng với đó, những mô hình như nuôi nhím, nuôi dúi, nuôi chồn nhung đen, người chăn nuôi chủ yếu tập trung vào việc bán con giống mà chưa có đầu tư thỏa đáng vào việc nuôi thương phẩm, vì thế khi lượng con giống đã cung cấp đủ cho thị trường thì việc thoái trào là chuyện dễ hiểu. Bên cạnh đó, do giá con giống bị một số đối tượng cơ hội đẩy giá lên quá cao, dẫn đến giá thành tăng gây khó khăn cho đầu ra.

Để người nông dân làm giàu bền vững không thể thiếu vai trò định hướng của các ngành chức năng. Thiết nghĩ, để phát triển ổn định những mô hình chăn nuôi "con đặc sản", trước hết các cơ quan chức năng cần vào cuộc nghiên cứu kỹ thị trường và đẩy mạnh tuyên truyền, quảng cáo các sản phẩm từ con đặc sản, đặc biệt chú ý đến sự hợp tác sản xuất và tiêu thụ giữa doanh nghiệp và người dân.

Hải Lâm