Giá trứng gia cầm trồi sụt do thiếu đầu tư cho chăn nuôi

Nguồn tin: Sài Gòn Tiếp Thị, 18/01/2013
Ngày cập nhật: 19/1/2013

Những ngày qua, hai doanh nghiệp (C.P và Emivest) được cho là thủ phạm dẫn dắt tăng giá trứng gia cầm đã phải điều chỉnh giảm giá ba lần về mức cũ. Thế nhưng, giá bán lẻ trứng trên thị trường vẫn còn quá cao, doanh nghiệp phân phối và giới tiểu thương đều cho rằng nguồn cung vẫn khan hiếm. Như vậy, liệu C.P và Emivest có phải là thủ phạm gây sốt giá trứng gia cầm hay nguồn cung đã bị hụt trầm trọng sau một thời gian dài thiếu sự đầu tư, hỗ trợ từ phía doanh nghiệp, Nhà nước?

Trại gà đẻ của ông Bảy Đoàn, Tiền Giang bị lỗ hơn 3 tỉ đồng trong năm 2011 – 2012.

Ai nắm sản lượng chi phối?

Trong cuộc họp truy xét việc tăng giá trứng bất hợp lý ngày 14.1, công ty C.P khẳng định với đoàn kiểm tra liên ngành của TP.HCM và Đồng Nai rằng, họ không nắm tới 30% thị phần để dẫn dắt giá trứng như bị quy kết. Theo số liệu mà sở Công thương trích dẫn từ chi cục Thú y thành phố thì từ ngày 26 – 31.12.2012, thời điểm trước khi sốt giá, lượng trứng gà vào thành phố trung bình 1,755 triệu quả/ngày. Còn từ ngày 1 – 8.1.2013, tuần mà giá trứng tăng rất mạnh thì lượng trứng vào thành phố là 2,492 triệu quả, trong đó trứng mang thương hiệu C.P chỉ có 311.000 quả, chiếm chưa tới 13%.

Dẫn các số liệu trên để thấy, cho đến nay, câu trả lời của hầu hết các bên về doanh nghiệp nào đang nắm thị phần chi phối mặt hàng trứng gà vẫn còn rất mù mờ. Ngay như hiệp hội Chăn nuôi Việt Nam cũng chỉ thống kê sản lượng trứng cung ứng cả nước khoảng 9 tỉ quả/năm, trong đó C.P sản xuất ra 450 – 600 triệu quả, chiếm 6 – 7%. Ở hệ thống siêu thị, trứng gà công nghiệp chiếm khoảng 3,5 tỉ quả/năm, C.P cung ứng 450 – 460 triệu quả, đạt 13 – 17%. Việc trích dẫn nhiều số liệu khác nhau về sản lượng trứng cho thấy, hiện nay không ai có thể nắm rõ nguồn cung là bao nhiêu.

Các doanh nghiệp tham gia bình ổn, dù mỗi ngày tung ra thị trường tới 700.000 quả, chiếm gần 30% thị phần nhưng số trứng này được thu gom ở nhiều địa phương khác nhau chứ bản thân doanh nghiệp không tự nuôi được gà đẻ. Với Vĩnh Thành Đạt, ông Trương Chí Thiện, giám đốc công ty này khẳng định không lấy trứng của C.P và Emivest mà chỉ mua của các trại chăn nuôi. Ba Huân cũng thông báo đa phần mua của các trại chứ lấy rất ít trứng của C.P và Emivest.

Như vậy có thể thấy rằng, nguồn trứng gà đang cung cấp cho thành phố mỗi ngày, ngoài của C.P và Emivest còn có một lượng rất lớn từ các trại chăn nuôi cá thể. Vấn đề còn lại là trong bối cảnh thua lỗ triền miên hồi năm ngoái, liệu người chăn nuôi có đủ sức duy trì đàn gà để tạo nguồn cung ổn định chu cấp cho thành phố nữa hay không? Trên cơ sở cập nhật từ các trại, ông Trương Chí Thiện khẳng định lượng trứng đã giảm ít nhất 30 – 40% so với hồi đầu năm 2012. Ông Đàm Văn Hoạt, tổng giám đốc Vietfarm cũng nói hơn nửa tháng nay, nhu cầu mười thì các trại, công ty chăn nuôi chỉ đáp ứng được năm, sáu phần.

“Không đầu tư làm sao có giá ổn định?”

Sáng 17.1, thăm hỏi nhiều trại gà đẻ ở Tiền Giang, Long An đang cung cấp trứng cho hai doanh nghiệp tham gia bình ổn là Vĩnh Thành Đạt và Ba Huân, các chủ trại đều khẳng định từ trước đến nay họ không nhận được bất cứ sự hỗ trợ nào từ phía hai doanh nghiệp này. Theo ông Bảy Đoàn, chủ trại gà đẻ ở xã Bình Ninh, huyện Chợ Gạo, Tiền Giang, gia đình ông nuôi 20.000 gà đẻ, bán trứng cho công ty Vĩnh Thành Đạt, liên tiếp hai năm 2011 và 2012 mỗi năm lỗ 1,5 tỉ đồng nhưng công ty không có hỗ trợ cho một đồng tiền cám, thuốc thú y nào. “Trả tiền trứng còn thiếu trước hụt sau, lúc nào trong sổ cũng gối lại vài trăm triệu chứ nói gì đến chuyện hỗ trợ”, ông Bảy Đoàn nói.

Trong suốt hai năm 2011 và 2012, giá trứng gà mà các chủ trại chăn nuôi, kể cả doanh nghiệp nước ngoài bán ra luôn ở mức rất thấp. Lật lại sổ nhật ký ghi chép, ông Bảy Đoàn cho biết giá trứng trung bình của năm 2011 chỉ có 1.370 đồng/quả, còn giá thành là 1.655 đồng, người chăn nuôi lỗ 285 đồng. Sang năm 2012, mặc dù giá thành sản xuất trứng tăng 57 đồng, lên mức 1.712 đồng, nhưng giá bán lại thấp hơn 93 đồng nên tiền lỗ mỗi quả trứng tăng lên 435 đồng. Người chăn nuôi cho rằng, mặc dù giá mua trứng tại trại luôn ở mức thấp hơn giá thành, nhưng giá bình ổn mà doanh nghiệp bán ra ở các siêu thị, cửa hàng lại vẫn rất cao, trung bình khoảng 2.100 đồng/quả.

“Thời điểm đó người chăn nuôi chết lên chết xuống, thua lỗ đến nước phải bỏ nghề, treo chuồng thì không thấy Nhà nước hỗ trợ. Nay giá trứng vừa lên được chút xíu lại yêu cầu giảm”, ông Nguyễn Quang Hiệp, chủ trại gà đẻ ở xã Vĩnh Công, Châu Thành, Long An kể.

Thực tế, điểm lại các doanh nghiệp phân phối trứng gia cầm hiện nay, của cả tư nhân và Nhà nước, đều không có đơn vị nào tham gia trực tiếp vào nuôi gà nên họ không thể hiểu hết khó khăn mà người chăn nuôi gặp phải. Ba Huân, Vĩnh Thành Đạt, Saigon Co.op, Adaco, Vissan hay tổng công ty nông nghiệp Sài Gòn, những doanh nghiệp đang làm nhiệm vụ bình ổn giá trứng chỉ đi thu gom trứng đưa về xử lý, đóng hộp để bán. Gần đây có Ba Huân tham gia nuôi nhưng rất ít so với sản lượng bán ra hàng ngày lên đến 1 triệu quả.

Chăn nuôi gà đẻ cần chuồng trại, con giống, thức ăn, thuốc thú y… số tiền đầu tư lên đến hàng chục tỉ đồng, cần vai trò đầu tàu của doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhà nước tham gia nhưng họ lại không tự nuôi gà mà phó mặc hết rủi ro thị trường, rủi ro dịch bệnh về phía người chăn nuôi. Suốt hai năm qua, người chăn nuôi gặp rất nhiều khó khăn, đã từng có nhiều cảnh báo về tình trạng bỏ đàn, treo chuồng, hụt nguồn cung… nhưng rất tiếc, cả phía Nhà nước lẫn doanh nghiệp không có động thái nào trợ giúp. Trước thực trạng này, ông Bảy Đoàn, một chủ trại gà ở Tiền Giang nói: “Không có ai chịu đầu tư, chịu giúp người chăn nuôi tại sao đến bây giờ lại yêu cầu chúng tôi giảm giá trứng?”

Hậu quả nhãn tiền khi doanh nghiệp không tham gia trực tiếp tạo nguồn hàng là họ luôn bị động về nguồn cung và không thể kiểm soát được giá cả khi thị trường có biến động. Điều này có thể thấy rất rõ trong đợt sốt trứng gia cầm hơn một tuần qua.

Người chăn nuôi bán tháo đàn gà đẻ

Trong ba ngày qua, giá trứng gà trên thị trường giảm liên tục mỗi ngày 100 đồng/quả khiến người chăn nuôi ở khắp các tỉnh thành miền Đông và Tây Nam bộ hoang mang, kêu bán vội đàn gà đẻ vì sợ giá sẽ còn giảm nữa.

Sáng ngày 17.1, bà Năm Nhơn, chủ trại gà ở xã Hiệp Thạnh, Châu Thành, Long An, cho biết đã kêu bán đàn gà đẻ hơn 6.000 con ngay sau khi có thông tin giá trứng gia cầm giảm. “Tui kêu bán ba bữa nay rồi mà thương lái chưa vào bắt. Đàn gà còn ngày nào trong chuồng là tui ăn ngủ không yên”, bà nói. Trong khi đó, trại gà đẻ 5.500 con của ông Lộc ngay cạnh nhà bà Năm Nhơn cũng đang kêu bán. Theo bà Năm Nhơn, xã Tân Hiệp là một trong những xã nuôi gà nhiều nhất huyện Châu Thành, nhưng khi nghe tin giá trứng giảm thì ai cũng bấm điện thoại kêu thương lái vào bán gà vì họ rất sợ cảnh thua lỗ lặp lại như năm 2012.

“Năm ngoái tui nuôi hơn 10.000 gà đẻ, mới bán 4.000 con, giờ tui kêu bán hết. Còn nhà ông Lộc kế bên nuôi 25.000 con, đã bán 15.000 con, giờ cũng kêu bán hết. Rồi còn ông Tư nuôi 15.000 con… đang kêu bán”, bà Nhơn liệt kê.

Không chỉ có Long An, nhiều người chăn nuôi gà đẻ ở Tiền Giang cũng đang kêu bán gà. Bà Ngọc Hải, chủ trại gà ở huyện Tân Phước, Tiền Giang kêu bán trại gà đẻ 40.000 con. Trong khi một trại khác của bà Hải ở thị xã Tân An có 20.000 con cũng được bà bán 10.000 con. “Năm ngoái tui lỗ 2 tỉ đồng. Mấy tuần rồi giá trứng vừa nhích lên chút xíu, tưởng là duy trì được lâu để gỡ lại vốn, ai ngờ lại tụt nên quyết định bán hết, không nuôi nữa”, bà Hải nói.

Đang có mặt ở huyện Chợ Gạo, Tiền Giang mua gà đẻ, ông Đạt, một thương lái cho biết ngay sau khi thông tin trứng giảm thì người chăn nuôi ồ ạt kêu bán gà đẻ. “Mấy tuần trước gà đẻ loại giá xấp xỉ 80.000 đồng/kg, vài ngày nay tụt xuống còn 70.000 đồng. Người dân kêu bán quá nhiều nên bắt không xuể. Cứ đà này thì vài ngày nữa giá gà đẻ còn giảm nữa”, ông Đạt nói.

Nhiều thương lái cho biết “phong trào” bán gà đẻ cũng đang xảy ra ở các tỉnh Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu…

HOÀNG BẢY - ĐẶNG HOÀNG