Hòa Bình: Đổi ngày công lấy thức ăn cho trâu, bò, cách làm sáng tạo ở xã Nam Thượng

Nguồn tin: Báo Hòa Bình, 28/1/2013
Ngày cập nhật: 8/2/2013

Hộ chăn nuôi xóm Nam Hạ đổi ngày công lấy thức ăn dự trữ cho gia súc.

Ngày nào cũng vậy, cứ vào sáng sớm, cả đoàn người đếm được tới hàng trăm từ các xóm Nam Thượng, Nam Hạ, Bãi Xe của xã Nam Thượng (Kim Bôi) rủ nhau xuống mạn Thanh Nông, thị trấn Thanh Hà (Lạc Thủy) chặt mía thuê cho các chủ vườn. Lạ một điều, thay vì nhận công sá bằng tiền, họ lại thỏa thuận với chủ vườn trả công cho họ bằng ngọn mía.

Chiều đến, những đống ngọn mía được chia thành từng bó, chủ vườn dành cả chuyến xe chở ngọn tập kết tại bãi đất trồng phía đầu thôn. Ở đây, các hộ chăn nuôi ở Nam Thượng đã chờ sẵn, dùng xe máy, xe đạp chở về nhà. Ngọn mía trở thành thức ăn xanh, giàu dinh dưỡng cho trâu, bò trong những ngày đông giá.

Ông Bùi Văn Êm, trưởng xóm Nam Hạ bộc bạch, với điều kiện diện tích đồng cỏ hết sức hạn chế như ở xã Nam Thượng, vấn đề phát triển chăn nuôi gia súc không dễ dàng gì. Tuy nhiên, nghề này vẫn được bà con nông dân các xóm duy trì và phát triển khá mạnh. Riêng ở xóm Nam Hạ, 100% số hộ đều nuôi trâu với tổng đàn 142 con. Không có đồng cỏ, đàn trâu của xóm thường được nuôi nhốt, cho ăn tại chỗ và vận động ngoài đồng. Để đảm bảo đủ thức ăn cho trâu, bò, bà con nơi đây từ lâu đã biết tận dụng phế phẩm nông nghiệp như rơm, rạ, thân cây ngô… làm thức ăn cho gia súc. Một số hộ còn trồng cỏ voi trên diện tích đất vườn để cho trâu, bò ăn bổ sung.

Vụ đông – xuân là thời điểm nguồn thức ăn của gia súc trở nên khan hiếm, cạn kiệt. Các hộ chăn nuôi trâu, bò trên địa bàn xã đều đã chuẩn bị lượng cám, trấu nhất định, mỗi nhà đều có từ 1 – 2 cây rơm được che, phủ gọn ghẽ kế bên chuồng trại chăn nuôi. Công tác phòng - chống rét cho gia súc cũng được bà con lưu tâm, chú trọng. Chuồng nuôi của các hộ đều được che kín bằng nilon, bạt nhựa hoặc dùng gạch xây kín để tránh gió lùa. Khi nhiệt độ xuống dưới 10oC, nhiều hộ kết hợp cả đốt củi sưởi ấm cho gia súc. Công tác tiêu độc, khử trùng, vệ sinh môi trường xung quanh khu vực chăn nuôi được định kỳ thực hiện. Ngoài ra, các hộ còn chấp hành tiêm phòng các bệnh dịch thường gặp ở vật nuôi.

Từ thực tế phòng - chống đói rét cho gia súc các năm, trâu, bò bị chết phần nhiều là do bị đói chứ không phải do chết rét. Bình quân mỗi ngày, một con trâu, bò trưởng thành cần khoảng trên, dưới 30 kg thức ăn. Để đảm bảo đủ thức ăn, dinh dưỡng cho gia súc, các hộ chăn nuôi xã Nam Thượng đã dùng cách đổi ngày công lấy thức ăn cho trâu, bò. Ai chặt được bao nhiêu cây mía sẽ nhận tương đương bấy nhiêu ngọn mía. Bà Bùi Thị Dậu ở xóm Nam Hạ cho biết: Cứ một ngày đi chặt mía thuê, mỗi người đổi được 15 – 17 bó ngọn. Bình quân mỗi ngày, trâu ăn 3 bó như vậy một ngày đi đủ lượng thức ăn dự trữ trong 5 ngày. Trong xóm, gần như 100% hộ chăn nuôi đều chọn cách đổi ngày công lấy thức ăn cho gia súc như này. Ngày nào, chủ vườn cũng cho từ 2 – 3 xe chở đầy ngọn mía chia cho các hộ tự nguyện đổi công.

Còn theo ông Bùi Văn Diệp, hộ chăn nuôi xóm Nam Thượng, trước đây, cứ đến mùa thức ăn khan hiếm là đàn trâu lại gầy rộc, nhìn mà xót xa. Nhận thấy cách khoảng chục km là khu vực Ba Hàng Đồi có phong trào trồng mía rất mạnh, ngọn mía chặt bỏ phí hoài, các hộ bèn nghĩ ra cách đi về vùng mía dùng hình thức đổi công chặt để thu gom ngọn mía về. Cách làm này được triển khai từ vụ đông - xuân 2011 – 2012 và cho thấy hiệu quả rõ rệt ở những vụ đông – xuân tiếp theo. Cũng theo ông Diệp, nếu cho trâu, bò tự đi tìm thức ăn trong điều kiện thời tiết như này, chúng không thể kiếm được đủ lượng thức ăn cần thiết lại phải có người chăn dắt mỗi ngày, như vậy sẽ tốn nhiều công. Trong khi đổi 1 ngày công chặt mía, hộ chăn nuôi được 4 – 5 ngày không phải chăn dắt, trâu lại được ăn no, tiết kiệm được nhiều thời gian, công sức.

Không có lợi thế về đồng cỏ nhưng ở xã Nam Thượng, phong trào chăn nuôi gia súc vẫn phát triển khá với số lượng 888 con trâu, 158 con bò. Trong nhận thức của các hộ chăn nuôi các xóm, trâu, bò là tài sản lớn cần được bảo vệ và chăm sóc, nhất là trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, thức ăn khan hiếm. Từ cách làm này, đàn gia súc của xã phát triển khỏe mạnh, từ năm 2012 đến nay trên địa bàn không có trâu, bò chết vì đói, rét. Ông Phạm Vinh Xương, Phó Chi cục Thú y cho rằng: Đây là một cách sáng tạo trong dự trữ thức ăn cho gia súc của hộ chăn nuôi cần tiếp tục được tuyên truyền, nhân rộng.

Bùi Minh