Sữa “đắng”!

Nguồn tin: SGGP, 24/08/2008
Ngày cập nhật: 26/8/2008

Lâm Đồng là một trong những địa phương đầu tiên trong cả nước thực hiện thành công chương trình phát triển giống bò sữa giai đoạn 2001 - 2005 và ít nhiều đem lại hiệu quả kinh tế cho người dân. Nhưng bước sang giai đoạn 2007 – 2010, chương trình này chưa triển khai được vì thiếu vốn, trong khi người dân đang lâm vào tình cảnh khốn khó vì giá sữa “bấp bênh”...

Khổ vì bị ép giá, ép cấp

Hiện nay đàn bò sữa của tỉnh Lâm Đồng chủ yếu tập trung ở huyện Đơn Dương với khoảng 765 con, trong đó có 365 con đang trong thời kỳ cho sữa, mỗi năm cung cấp cho Công ty CP Sữa Việt Nam (Vinamilk) trên 2 triệu tấn sữa. Hầu hết người dân đều sống nhờ vào nghề nuôi bò sữa. Trước đây khi giá sữa đang ổn định từ 4.500 - 5.500 đồng/lít thì còn có chút tiền dành dụm và chi tiêu cho cuộc sống.

Từ đầu năm đến nay, giá sữa tiếp tục tăng từ 5.500 đồng lên 6.900 đồng/lít nhưng người dân vẫn “méo mặt” vì giá thức ăn tăng mạnh và bị công ty thu mua sữa “bóp chẹt” bằng cách “đánh” vào chất lượng sữa. Chị Võ Thị Lê (thôn Cầu Sắt, xã Tu Tra) cho biết: “Trước đây chưa bao giờ có tình trạng giá sữa như vậy, tuy thỉnh thoảng cũng có vài người bị trừ nhưng không đáng là bao. Nhà tôi có 2 con bò đang cho sữa, mỗi ngày thu được 70 lít, nhưng không hiểu vì sao thời gian gần đây giá sữa liên tục bị trừ xuống 1.000 – 2.000 đồng/lít và có tuần chỉ được 300.000 đồng nên không đủ trang trải cho cuộc sống gia đình”.

Theo bà con cho biết, trước đây khi giá sữa còn nằm ở mức 5.000 đồng/lít thì người nuôi bò vẫn lãi khoảng 3.000 đồng/lít nhưng bây giờ thức ăn đã tăng gấp 3 lần, trong đó khi giá sữa chỉ tăng được 1.500 – 2.000 đồng/lít và còn bị công ty thu mua “hành lên, hành xuống” vì chất lượng nên có khi chẳng đủ chi phí đầu tư.

Đàn bò sữa ở Lâm Đồng sẽ giảm khi người nuôi liên tục lỗ. Ảnh: CÔNG HOAN

Chúng tôi có mặt ở Trạm thu mua sữa Đạ Ròn (huyện Đơn Dương) vào đúng lúc người dân đi nhập sữa, hàng trăm con người lam lũ vì bò sữa không giấu được nét mặt buồn rầu, lo âu. Anh Trịnh Văn Trọng ở thôn 3 xã Đạ Ròn than thở: “Cả hai vợ chồng và 3 đứa con đều nhìn vào mấy con bò sữa, năm ngoái có đi vay ngân hàng để mua bò giống, bây giờ vẫn còn nợ ngân hàng gần 40 triệu nhưng giá sữa thế này không đủ trả tiền lãi suất cho ngân hàng hàng tháng”. Không riêng gì xã Tu Tra và Đạ Ròn (huyện Đơn Dương), hàng trăm hộ nuôi bò sữa khác ở các huyện Đức Trọng, Di Linh, TP Đà Lạt… cũng lâm vào cảnh tương tự vì bị đơn vị thu mua sữa trừ tiền vào chất lượng sản phẩm.

Công ty Vinamilk hiện đang là đơn vị độc quyền việc thu mua sữa cho người dân trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng thông qua các trạm thu mua sữa tại địa phương và việc kiểm nghiệm chất lượng sữa phải đưa về TPHCM. Vì thế, khi giải thích hiện tượng chất lượng sữa mỗi tuần khác nhau, ông Lê Thanh Ngọc (Giám đốc Trung tâm Huấn luyện chăn nuôi bò Campina – Vinamilk) đóng tại xã Tu Tra nói: “Trạm thu mua chúng tôi chỉ làm nhiệm vụ lấy mẫu và vận chuyển sữa cho công ty, còn việc đánh giá chất lượng thì do Công ty Vinamilk. Trong 1 tuần, họ lấy ngẫu nhiên một vài mẫu kiểm tra và tính cho cả tuần đó rồi trả tiền cho người dân và mẫu nào không đạt hàm lượng chất béo trên 3,5%, chất khô trên 12% và độ vi sinh trên 4 giờ thì bị trừ tiền”. Khi người dân hỏi bộ phận KCS (kiểm định chất lượng sản phẩm) của Công ty Vinamilk thì họ cho rằng có thể do trên bộ phận thu mua bảo quản không tốt mẫu sữa trong khi vận chuyển, có khi máy không phát hiện được, cũng có thể do lấy mẫu sữa ở trên bình và dưới bình nên khi kiểm tra cho kết quả khác nhau…

Khi chúng tôi đề cập đến việc đặt máy kiểm định chất lượng sữa tại địa phương để người dân có thể biết ngay kết quả thì ông Lê Thanh Ngọc cho biết, chi phí lắp đặt cho một máy kiểm định như thế tốn khoảng trên 1,5 tỷ đồng nên công ty không thể lắp đặt máy cho tất cả các trạm. Thực tế tại Lâm Đồng, công ty chưa lắp đặt máy kiểm định chất lượng sữa nào cả!

Nguy cơ giảm đàn bò sữa?

Báo cáo của Sở NN-PTNT tỉnh Lâm Đồng cho biết, tính đến cuối tháng 9-2006, tỉnh có tổng đàn bò sữa lên tới 2.910 con, bình quân 17,5 lít sữa/ngày/con và sản lượng đạt 4.550 lít/chu kỳ vắt sữa (300 ngày) với giá bình quân 4.300 đồng/lít. Năm 2008, giá sữa đã tăng lên 6.900 đồng/lít nhưng giống bò sữa lại tăng đến 30 triệu đồng/con và thức ăn theo đó cũng tăng gấp 3 cho nên công việc nuôi bò sữa của người dân bắt đầu gặp nhiều khó khăn vì thế nhiều hộ dân đã bán bò chuyển sang nghề trồng rau, trồng hoa… như phường 9 TP Đà Lạt và xã Đạ Ròn (huyện Đơn Dương). Theo chiều hướng này, đàn bò sữa sẽ tiếp tục giảm cả về số lượng và chất lượng, trong khi mục tiêu phát triển đàn bò sữa thuần 6.000 con (chỉ tập trung phát triển các giống bò sữa cao sản Hà Lan) của tỉnh đến năm 2010 vẫn nằm trên giấy vì thiếu vốn.

Kỹ sư Trần Trung Chánh (chuyên viên Phòng Nông nghiệp huyện Đơn Dương) cho biết, tính bình quân cả tỉnh thì mỗi hộ nuôi khoảng 3 con, với số lượng này thì cũng mất 2 lao động để chăm sóc làm giảm hiệu quả kinh tế. Theo ông Chánh, việc người dân chăn nuôi nhỏ lẻ, thiếu kỹ thuật và dựa vào kinh nghiệm chẳng những không có năng suất cao mà còn giảm chất lượng sữa vì chuồng trại không đảm bảo vệ sinh. Bởi thế, muốn phát triển đàn bò sữa trong dân thì phải thường xuyên tập huấn kỹ thuật và phát triển đàn bò theo mô hình chăn nuôi tập trung, tỉnh cũng nên để nhiều công ty thu mua sữa cho người dân nhằm tạo thế cạnh tranh và giúp họ không bị chèn ép về giá cả.

Công Hoan – Huyền Thương