Theo bầy ong tìm mật

Nguồn tin: Quảng Nam, 05/09/2008
Ngày cập nhật: 6/9/2008

Nắng ấm, hoa đua nở và những bầy ong lặng lẽ bay đi tìm mật. Đó cũng là lúc những người lấy mật ong lần theo dấu vết của chúng để chắt lấy những giọt mật vàng sánh được xem như một loại dược liệu quý hiếm có giá trị kinh tế cao. Từ những cuộc đi tìm mật ong thiên nhiên, có người đã đem chúng về nuôi trong vườn nhà và bước đầu đã đem lại hiệu quả…

Từ nỗi đam mê

Thôn quê, ngày nông nhàn, đàn bà thường quẩn quanh với những việc lặt vặt không tên không tuổi, còn cánh đàn ông thường tìm cho mình một thú vui nào đấy để tiêu khiển sau những ngày làm lụng mệt nhọc. Anh Thạnh (ở thôn 4, xã Tam Ngọc, huyện Phú Ninh) thì chọn cho mình một nghề vừa là thú vui vừa để kiếm thêm thu nhập - nghề lấy ong mật.

Sinh quán ở xã Tam Lãnh, huyện Phú Ninh với núi rừng, ngay từ nhỏ cậu bé Thạnh đã ham thích thiên nhiên bằng những trò chơi dân dã gắn liền với cỏ cây, chim chóc. Và lớn lên, nghề “thợ rừng” như là cái nghiệp vận vào anh cho đến tận bây giờ. Thế nhưng, khi về nơi ở mới, rừng đã càng ngày càng lùi xa nhường chỗ cho làng mạc phố phường. Nhưng cái “máu” yêu rừng, yêu thiên nhiên thì vẫn không hề phai nhạt. Vậy là, với chiếc xe 68 được sửa sang cẩn thận anh lại rong ruổi về những miền rừng để tìm tổ ong lấy mật. Anh bảo nghề này phải có đam mê và kiên nhẫn mới có kết quả. Thường thì những người lấy mật ong phải chọn đúng tiết xuân hoa nở nhiều để hành nghề và kéo dài cho đến cuối hạ. Bằng kinh nghiệm riêng, người tìm mật thường đi thuận hướng mặt trời và có thể phát hiện ra đàn ong ở xa cả trăm mét. Theo bản năng, đàn ong cứ lần lượt đến hút nhị hoa ở cùng một khu rừng, vậy là có thể lần theo chúng cho đến tận tổ ong.

Dụng cụ để lấy mật cũng rất đơn giản. Ngoài vật dụng dùng để đựng mật, sáp và ống nhựa cải tiến để đựng ong chúa, bí quyết để đuổi ong nằm ở “trái khói” (một loại bùi nhùi) dài chừng sải tay, bên trong là củi thật khô và bó chung quanh lá cây tươi. Sau nhiều lần bị ong đốt, anh Thạnh biết chọn loại lá ré (giống lá riềng) có mùi cay nồng để bó bên ngoài. Khi phát hiện tổ ong, người lấy mật đốt trái khói và liên tục huơ, hướng ngọn khói về phía bầy ong. Bị khói cay, ong bay tán loạn, vậy là chỉ việc dùng tay gỡ từng tầng mật cho vào giỏ đựng. Nói thì dễ nhưng người lấy mật phải biết chọn hướng gió, nhẹ nhàng xua đuổi và hạn chế làm chết ong, không để chúng bị kích động. Nghề theo ong đi tìm mật, theo lời anh Thạnh quả thực cũng rất thú vị, nhất là khi tìm được những tổ ong lớn lấy được cả chục lít. Sau khi đã để lại một phần cho chủ vườn hoặc người phát hiện tổ, với giá bán trên hai trăm nghìn một lít mật nguyên chất như hiện nay, người bắt ong mật cũng rủng rỉnh tiền túi. Nhưng khoái nhất là thu lượm những chú ong non làm món gỏi chuối cây mà nhâm nhi với ly rượu ngâm cả tổ ong có tác dụng chữa chứng thấp khớp rất công hiệu…

Rước… chúa ong về vườn nhà

Trong câu chuyện có hơi hướng tiếc nuối khi nhận thấy sinh cảnh bị tàn phá, anh Thạnh cho biết quy luật hoạt động của ong rừng dường như đã có sự thay đổi. Thời gian gần đây, theo lý giải của anh, do rừng bị chặt phá nên ong có chiều hướng di cư theo mùa. Anh quan sát được trong tầm từ tháng 9 đến tháng 12 âm lịch, ong mật thường từ núi xuống đồng bằng làm tổ, nhiều khi với số lượng rất lớn như loại ong gièo (loại ong làm tổ trên cây). Tôi nhớ lại thời thơ ấu, cứ xem loài ong này làm tổ là có thể biết được năm đó có gió lớn hay không. Chúng như chiếc “phong vũ biểu” dự đoán thời tiết vì năm nào chúng làm tổ dưới thấp là sẽ có gió lớn và ngược lại.

Từ thú đam mê ban đầu anh Thạnh tiếp xúc với nhiều loại ong và dần nhận thấy chúng cũng rất hiền lành “tử tế” nếu không bị chọc phá. Ý nghĩ đưa ong mật về nuôi đã hình thành trong anh. Vậy là anh bắt tay vào việc đóng tổ cho ong cư ngụ và chế ra dụng cụ bắt ong chúa (đàn ong trong mỗi tổ thường tập trung quanh ong chúa, nếu ong chúa đi đâu là chúng bay theo đó) và dần từng bước đưa ong rừng về nuôi tại nhà. Anh cho biết ong chúa thường dài hơn ong thợ, có màu đậm hơn và không có kim chích nọc độc. Bây giờ ở vườn nhà anh đã có 3 tổ ong đang cho mật. Anh đang chuẩn bị đưa tiếp trên chục tổ nữa về nuôi với hy vọng tạo thêm thu nhập cho gia đình và cũng để thỏa niềm đam mê gần gũi thiên nhiên của mình.

Mùa này, những rừng keo tràm Phú Ninh đang rộ hoa cuối mùa và trong hàng triệu chú ong đang mải miết hút nhị hoa kia chắc sẽ có những chú ong “lính thợ” đang trực chỉ đường bay về hướng nhà anh Thạnh. Chỉ điều đó thôi cũng đã là niềm vui nho nhỏ trong ước nguyện tổ chức đời sống thuận theo lẽ tự nhiên vốn bị túi tham của con người tước đoạt.

TẤN ĐƯỜNG