Nuôi bò thịt - Một phương án phát triển kinh tế vùng ĐBSCL

Nguồn tin: Vĩnh Long, 15/09/2008
Ngày cập nhật: 19/9/2008

Nông dân ĐBSCL đã biết nuôi bò từ rất lâu đời và có thể nói nuôi giỏi nữa là khác, nhưng ngày xưa họ nuôi bò để cày, trục ruộng nhà là chính. Thỉnh thoảng mới đi cày trục mướn cho những nông dân trong xóm, chỉ vài tháng trong năm rồi cho bò nghỉ. Ông ngoại tôi nuôi bò rất giỏi.

Chuồng trại không mùi hôi, bò ăn no đủ, nước uống trong sạch nên những con bò nái của ông năm nào cũng sinh sản. Những bạn nuôi bò trong xóm khen: “Ông Hai có tay nuôi bò”. Nếu đồng kín thì cột trong chuồng hoặc dưới các gốc cây to, mát, cắt cỏ hoặc bỏ rơm cho ăn. Trước đây, ông trồng cỏ sun chằng để cho bò trâu ăn, nhưng diện tích trồng không lớn. Tháng 8 khi cấy lúa mùa xong, nông dân lấy gốc cỏ sun chằng rải thưa, đều trên mặt ruộng. Tháng 9, tháng 10 khi nước rút, lúa cấy phát triển xanh tốt, nông dân cắm xen điên điển trên ruộng đã trồng cỏ để lấy bóng mát cho cỏ vào những tháng mùa hè. Ra Giêng cắt lúa, để cỏ phát triển tự nhiên. Khi vào mùa mưa, cỏ phát triển tốt tươi, lấy lưỡi hái cắt cho bò, trâu ăn. Đến tháng 6, tháng 7 dùng phảng phát lấy gốc cỏ đem về vườn chất đống cho bò ăn. Họ nuôi bò với mục đích để lấy sức kéo chứ không phải để lấy thịt, lấy sữa nên đã không khích lệ người chăn nuôi bò mở rộng quy mô chăn nuôi.

Những năm gần đây, chăn nuôi bò ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long đã góp phần rất lớn vào việc cải thiện và nâng cao cuộc sống người nông dân. Nhiều hộ nông dân đã có cuộc sống khá giả, nhà cửa khang trang, tiện nghi, có điều kiện lo cho con cái học hành nhờ thu nhập từ nuôi bò. Nuôi bò dễ hơn nuôi heo vì chúng ít dịch bệnh và cũng không tốn kém nhiều trong quá trình nuôi. Chỉ hơi nặng vốn mua con giống. Và mọi người trong gia đình đều chăm sóc được con bò. Người già, phụ nữ hoặc trẻ em có thể thay nhau đi cắt cỏ hoặc dẫn bò đi ăn nên phù hợp với những hộ thừa lao động. Nuôi ít thì tận dụng ngọn cây mía, thân cây bắp hoặc đi cắt cỏ mé sông, bờ ranh ruộng hay ở vườn nhãn, chôm chôm... cho bò ăn. Tỉnh Long An, Đồng Tháp, An Giang, Trà Vinh là những tỉnh có tổng đàn bò ổn định hàng năm. Theo chủ trương phát triển mạnh đàn bò thịt, Sở Nông nghiệp và PTNT các tỉnh đã hoàn chỉnh dự án cải tạo và phát triển đàn bò hàng hóa, xúc tiến triển khai các mô hình cải tạo đàn bò vàng địa phương. Để người chăn nuôi thu được lợi nhuận, Trung tâm khuyến nông của tỉnh đã mở các lớp tập huấn cho người nuôi tiếp cận kỹ thuật chăn nuôi và chăm sóc bò.

Tỉnh Trà Vinh đầu tư 17,8 tỉ đồng và đang thực hiện giai đoạn 1 của dự án phát triển đàn bò theo hướng thịt và sữa. Năm 2003, tỉnh hỗ trợ nông dân nuôi thử nghiệm 44 bò sữa F1, F2, và 750 con bò lai Sind chất lượng cao, cung cấp 15.000 liều tinh, có 5.000 liều tinh giống bò Sind cho thụ tinh nhân tạo, phấn đấu đến năm 2005 có từ 3.000- 5.000 con bò sữa và bò lai Sind từ 45.000- 50.000 con. HĐND tỉnh Trà Vinh quyết định ưu đãi đầu tư kinh tế trang trại. Nuôi từ 10 con bò sữa trở lên được cấp máy vắt sữa trị giá 12 triệu đồng, hỗ trợ 100% lãi suất tiền vay trong 3 năm và được thú y tiêm phòng bò miễn phí. Đến tháng 11/2006, Ngân hàng Chính sách Xã hội Trà Vinh cho hộ Khmer nghèo vay vốn nuôi bò sinh sản hơn 41 tỉ đồng. Những hộ được vay trong dự án này được ngân sách tỉnh trả lãi trong 3 năm. Dự án triển khai cấp vốn từ 7/2004, với định mức cho mỗi hộ là 10 triệu đồng để mua 2 con bò nái sinh sản.

Năm 2003, chương trình đào tạo nghề và trang bị kỹ thuật nông nghiệp cho người lao động vùng nông thôn do Sở LĐ- TB & XH Vĩnh Long tiến hành đã thu hút được 3.520 người đang trong độ tuổi lao động. Ba nhóm lớp hướng dẫn kỹ thuật thu hút đông đảo học viên nhất là kỹ thuật chăn nuôi, chăm sóc bò lai sind ở Vũng Liêm, Bình Minh, Trà Ôn. Sở Nông nghiệp và PTNT đã đầu tư trên 3,37 tỉ đồng cho 10 dự án giống nông nghiệp. Trong đó chương trình giống đã cung cấp thiết bị, con giống, gieo tinh cho bò trong chương trình cải tạo tầm vóc đàn bò tại Mang Thít, Long Hồ, Bình Minh, Tam Bình.

Bên cạnh chuyển giao khoa học kỹ thuật nhằm phục vụ cho chuyển dịch cơ cấu kinh tế địa phương năm 2006, Trà Ôn đã đầu tư hàng trăm triệu đồng xây dựng 8 mô hình thí điểm, trong đó phủ giống bò lai Sind 90 liều.

Hội Nông dân xã Ngãi Tứ phối hợp cùng Phòng Nông nghiệp và PTNT, Trạm Bảo vệ Thực vật Tam Bình tổ chức 16 lớp chuyển giao những tiến bộ kỹ thuật cho khoảng 500 học viên. Nội dung tập huấn đáp ứng nhu cầu chuyển dịch cơ cấu cây trồng vật nuôi trên địa bàn xã: kỹ thuật chăn nuôi bò, nuôi cá.

Trong dự án nâng cao năng lực thoát nghèo cho đồng bào dân tộc ở ĐBSCL thì con bò lai Sind được chuyển giao cho các hộ Khmer nghèo chăn nuôi là giải pháp thoát nghèo nhanh và hiệu quả. Người tham gia dự án được bình chọn từ tổ, ấp, công khai, dân chủ, đúng đối tượng. Ngân hàng Chính sách xã hội cho vay vốn với lãi suất thấp để mua bò cái giống. Từ tỉnh đến huyện đều có ban quản lý dự án, tổ chức tín dụng thẩm định và thực hiện thủ tục vay vốn thuận lợi, nhanh gọn, tiến hành giải ngân để các hộ mua bò nuôi.

Ông Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Hội Nông dân huyện Cầu Ngang (Trà Vinh) khẳng định: "Dự án cho hộ Khmer nghèo nuôi bò sinh sản ở huyện là có hiệu quả". Khi triển khai dự án huyện giao cho Hội Nông dân xã làm chủ dự án, đưa xuống ấp bình xét chọn hộ nghèo nhưng phải đủ điều kiện chăn nuôi mới cho vay và thành lập tổ để tập huấn. Đến cuối năm 2006 có 3.357 con bê/2.018 bò nuôi ở l.104 hộ.

Xã Trà Côn (Trà Ôn) được tổ chức phi chính phủ Mỹ CRS hoàn thành dự án chăn nuôi bò trị giá 210 triệu. 60 hộ Khmer được vay nuôi bò với số tiền 3,5 triệu đồng/hộ.

Nhiều hộ dân nghèo được các đoàn thể cho vay vốn nuôi 1-2 con, sau vài năm đã thoát nghèo, bước đầu vươn lên khá giả. Hội Liên hiệp Phụ nữ Vĩnh Long nhờ hơn 105 tỉ đồng vốn ủy thác trong 3 năm qua mà có gần 22.811 hộ có thêm vốn chăn nuôi sản xuất và có 234 hộ phụ nữ thoát nghèo. Hiện nay các hộ này đang nuôi 6.058 con bò, 1.141 con dê... Đặc biệt chương trình vay vốn ủy thác nuôi bò đạt hiệu quả khá cao và được phụ nữ nông thôn hoan nghênh. Hộ chị Thạch Kim Vui (Tân Mỹ, Trà Ôn), chị Lê Thị Kiều (Hiếu Thành, Vũng Liêm), chị Nguyễn Thị Út (Hiếu Nhơn, Vũng Liêm) là những hộ nghèo thiếu vốn, thiếu đất sản xuất. Nhờ chương trình vay vốn ủy thác, các chị được vay 5 triệu đồng mua một con bò cái về nuôi và nay mỗi hộ có từ 3- 5 con bò.

Trong chương trình chuyển đổi cây trồng vật nuôi để tăng thu nhập cho người dân thì con bò lai sinh phát triển mạnh ở Vũng Liêm. Người nông dân được cung cấp con giống và được chuyển giao kỹ thuật chăn nuôi nên đạt hiệu quả rất cao. Toàn tỉnh Vĩnh Long hiện có tổng đàn bò trên 60.600 con. Tập trung ở huyện Vũng Liêm có 22.000 con và huyện Trà Ôn hơn 9.000 con. Cả tỉnh có 2.300 hộ chăn nuôi bò sinh sản, trong đó có 650 hộ nuôi bò sinh sản chuyên nghiệp.

Điều đáng lo là đàn bò đang có hướng phát triển chậm lại do khan hiếm nguồn thức ăn tươi. Mỗi hộ chăn nuôi khoảng gần chục con bò, bắt buộc phải trồng thêm cỏ cao sản. Có như vậy mới có thể đáp ứng cho nhu cầu ăn của đàn gia súc. Giống cỏ voi có hình dáng như thân cây mía. Tốc độ sinh trưởng nhanh và cho năng suất cao đạt 300- 400 tấn/ha/năm, nhưng cỏ voi không thể đem phơi khô phục vụ cho việc để dành. Cung cấp thức ăn tươi cho bò, nông dân Vũng Liêm sử dụng trên 232 ha đất trồng lúa kém hiệu quả và mặt liếp vườn mới trồng cỏ, trong đó có 64 ha chuyển từ đất trồng lúa sang trồng cỏ. Theo quy hoạch đến cuối 2008, toàn tỉnh phải trồng 2.000 ha cỏ để nuôi tổng đàn bò là 56.200 con và đến năm 2010 phải trồng 3.000 ha cỏ để nuôi 69.000 con. Nhưng đến cuối tháng 4/2008 tổng đàn bò lên 61.474 con nhưng mới có khoảng 160 ha cỏ được trồng cùng với cỏ trồng xen với vườn cây ăn trái.

Nhiều nông dân trong huyện Tam Bình như xã Ngãi Tứ, Hậu Lộc đã chuyển từ đất trồng lúa sang trồng cỏ lùng chăn nuôi bò. Đây là giống cỏ rất phù hợp nơi đất ruộng ẩm ướt, thân cỏ mềm, bò rất thích ăn, thời gian khai thác liên tục trong năm.

Ngoài mô hình trồng cỏ tập trung, huyện cũng chỉ đạo cho các địa phương tuyên truyền, vận động, khuyến khích bà con nông dân trồng cỏ trên vườn cây ăn trái, tạo nguồn thức ăn cho bò. Nông dân còn tận dụng mặt nước sông, rạch, ao hồ để trồng cỏ mé, cung cấp thêm thức ăn cho bò vì nhà nào cũng nuôi, cỏ ngày càng hiếm, không ai cho cắt tự do nữa.

Xã Trường An nhiều hộ nông dân nuôi trên 10 con bò nái đã chuyển từ đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng cỏ như chú Tám Văn trồng 3 công, anh Chín trồng hơn công, anh Hoàng trồng 1,5 công...

Ở ĐBSCL, chăn nuôi bò đã đem lại lợi nhuận cao cho người dân và là hướng đi đúng, đầy triển vọng. Số bò lai Sind được đưa về đến tận các nông hộ để nuôi, rồi đây chất lượng thịt sẽ được nâng cao và thu nhập của nông dân sẽ được tăng lên. Nuôi bò ở vùng lúa nước là bước chuyển dịch cơ cấu đúng hướng. Tương lai ĐBSCL sẽ là nơi cung cấp thịt bò trong nước mà còn xuất khẩu.

Trần Văn Mười (BVL)