Nông dân thua thiệt từ nghịch lý chăn nuôi

Nguồn tin: Bắc Giang, 28/10/2008
Ngày cập nhật: 29/10/2008

Do giá lợn giảm mạnh, gia đình ông Giáp Văn Quá, thôn Tân Trung 2 (Ngọc Châu) phải thu hẹp quy mô chăn nuôi.

Hơn nửa tháng qua, giá lợn, gia cầm giảm bình quân 10 nghìn đồng/kg. Nhiều nông dân bị thua lỗ nặng. Nguyên nhân là ở ngành chăn nuôi còn tồn tại một số bất cập, trong đó đáng quan tâm nhất là nghịch lý giữa giá thức ăn chăn nuôi và giá bán gia súc, gia cầm.

Giá cám tăng theo tuần; gà, lợn giảm theo ngày

Hơn một năm trước, chúng tôi về HTX Dịch vụ, Sản xuất nông nghiệp Tuấn Thành, xã Ngọc Châu (Tân Yên), khi ấy, các xã viên trong HTX ai cũng hồ hởi bởi chăn nuôi gia súc, gia cầm, thuỷ sản đều có lãi. Bà con hào hứng nói về kế hoạch mở rộng sản xuất. Nhưng mới đây, khi chúng tôi trở lại HTX thì không khí khác hẳn. Anh Lê Văn Tâm, Chủ nhiệm HTX vừa đưa cho khách xem một tập dày những thông báo tăng giá cám của một số hãng sản xuất thức ăn chăn nuôi (TACN) vừa than thở: "Vào tháng 6-7 vừa qua, giá cám thì gần như tăng theo tuần, thế mà nay, khi lợn đến lứa được bán thì giá lợn hơi lại giảm theo ngày. Đang bán 32 nghìn đồng/kg thì vài hôm sau giảm còn 29 nghìn và nay thì dừng lại ở giá 22 nghìn. Nhìn lại tháng 6-7 năm 2007, giá lợn hơi cũng ở mức 22 nghìn nhưng khi ấy giá một bao cám loại 25kg phổ biến chỉ 110 nghìn đồng, nay thì lên gấp đôi. Bất cập về giá như thế nên người chăn nuôi đang bị thua lỗ nặng. Những ngày này, số lượng lợn, gia cầm của HTX đã giảm một nửa, chỉ có một số hộ nuôi lợn hướng nạc thì vẫn hoà vốn nên cố giữ ổn định đàn". Không lường được tình thế giá lợn giảm nhiều chỉ trong thời gian ngắn nên không ít gia đình ở Ngọc Châu do bận việc giỗ chạp, cưới hỏi đã bán lợn chậm hơn 4-5 ngày so với dự định mà thiệt hại tới 20-30 triệu đồng. Đến gia đình ông Giáp Văn Quá, bà Nguyễn Thị Lý ở thôn Tân Trung 2, xã Ngọc Châu, chúng tôi thấy nhiều gian chuồng trại bỏ trống. Nỗi buồn sau một đợt chăn nuôi thất bại như còn đọng trên khuôn mặt khắc khổ của hai ông bà. Thời điểm đầu tháng 7-2008 gia đình thả nuôi một lứa lợn, ngan, gà là lúc giá TACN tăng đến đỉnh điểm. Bà Lý cho biết: "Vợ chồng tôi vừa bán 50 con lợn bột, 200 con ngan, 200 con gà, tổng cộng lỗ mất 31 triệu đồng. Riêng đàn lợn lỗ 20 triệu. Hiện gia đình chưa trả hết được tiền cám. Tới đây nếu nuôi tiếp cũng rất khó khăn vì thiếu tiền mua giống". Tìm hiểu tại huyện Yên Thế, địa phương có đàn gia cầm 3,5 triệu con, cao nhất tỉnh, nhiều nông dân cũng gặp khó khăn do giá gà "tụt dốc" mà giá cám lại giảm rất cầm chừng. Anh Nguyễn Thanh Bình, thôn Chùa, xã Phồn Xương (Yên Thế) cho biết: "Giá gà ta đang từ 47-48 nghìn đồng/kg thì trong hơn nửa tháng qua đã giảm mạnh, nay chỉ ở mức 38-39 nghìn. Trong khi "đầu vào" là cám, gà giống, thuốc thú y đều có giá cao nên cứ mỗi con gà xuất chuồng ở thời điểm này chúng tôi bị lỗ bình quân 10 nghìn đồng". Chăn nuôi thua lỗ đang là tình trạng chung ở các địa phương, gây nên tác động tiêu cực đến hàng trăm nghìn hộ dân trong tỉnh. Có nhiều hộ rơi vào tình trạng khó trả nợ các món vay và thiếu vốn đầu tư tái sản xuất.

Tìm kế sách an toàn

Theo nhận định của ông Hoàng Đăng Huyến, Chi cục Trưởng Chi cục Thú y tỉnh thì giá lợn, gia cầm giảm có rất nhiều nguyên nhân. Trong đó, nguyên nhân chính là do tác động của việc nhập khẩu sản phẩm chăn nuôi. Một số doanh nghiệp đang chế biến nguyên liệu trong nước đã chuyển sang nhập khẩu sản phẩm từ nước ngoài. Cùng với lý do này, một số chuyên gia cho rằng năm 2007 và những tháng đầu năm 2008 chăn nuôi tăng trưởng "nóng". Trong nhiều tháng liên tục có lãi và sản phẩm chăn nuôi giữ giá bán cao kích thích nông dân tăng quy mô đàn lợn, gia cầm. Tất yếu, đến thời điểm nhất định, giá sản phẩm chăn nuôi phải trở về giá trị thực. Một nguyên nhân khác nữa là do thời gian qua, chăn nuôi ở một số tỉnh thuộc Trung Quốc gặp dịch bệnh nên nhu cầu mua lợn, gia cầm từ tỉnh ta sang rất lớn. Hiện nay, sản xuất của họ đã ổn định, nhu cầu sử dụng sản phẩm chăn nuôi giảm mạnh khiến cho nhiều đầu mối chuyên tiêu thụ lợn, gia cầm từ tỉnh ta đưa lên biên giới phía Bắc phải tạm ngừng hoạt động. Những tác động này làm cho giá lợn, gia cầm trong tỉnh cũng như trong nước giảm nhanh, giảm nhiều khiến người nông dân "trở tay không kịp".

Trong bối cảnh khó khăn về giá bán, thị trường tiêu thụ của sản phẩm chăn nuôi như hiện nay mới bộc lộ rõ nhiều nghịch lý. Thực tế cho thấy chăn nuôi trang trại, gia trại với quy mô lớn là một hướng chuyển tất yếu. Và như vậy, chỉ có TACN công nghiệp mới đáp ứng được cho hình thức này. Thế nhưng, nguồn nguyên liệu TACN chủ yếu được nhập từ nước ngoài nên khi vì lý do nào đó giá lợn, gia cầm trong nước, trong tỉnh giảm mạnh thì giá thức ăn không giảm hoặc có giảm cũng không đáng kể (do các hãng tự điều chỉnh để giữ khách là chính). Nghịch lý này cũng đang xảy ra tương tự giữa giá thuốc thú y với giá sản phẩm chăn nuôi. Giá thuốc thú y thời gian qua cũng tăng mạnh, có sản phẩm hiện nay tăng gần 100% so với thời điểm cuối năm 2007, còn mức tăng phổ biến là 10-20%. Một điểm bất cập khác nữa là do mạng lưới dịch vụ cho chăn nuôi trên địa bàn tỉnh ta còn yếu nên cũng dẫn đến những thua thiệt cho người sản xuất và người tiêu dùng. Thời điểm này, bình quân giá lợn hơi đã giảm khoảng 31% so đầu tháng 9 trước nhưng giá lợn thịt móc hàm bán lẻ cho người tiêu dùng chỉ bình quân giảm 14-15%. Riêng ở thành phố Bắc Giang, mức giảm chỉ 9-10%. Đó là do tỉnh ta còn thiếu những cơ sở chế biến sản phẩm chăn nuôi quy mô lớn; tiêu thụ thịt lợn, gia cầm chủ yếu phụ thuộc vào những cá nhân làm nghề giết mổ quy mô nhỏ nên khó có thể điều chỉnh giá giảm tương ứng.

Trước những khó khăn trong ngành chăn nuôi, mới đây cơ quan chức năng đã điều chỉnh nâng mức thuế nhập khẩu sản phẩm chăn nuôi. Nhiều chuyên gia nhận định rằng, giá lợn, gia cầm sẽ không tiếp tục giảm nữa mà trong thời gian tới sẽ hồi phục dần. Giá TACN cũng sẽ giảm nhưng không giảm mạnh. Tuy nhiên, cùng với những giải pháp ở tầm vĩ mô, người chăn nuôi cũng cần tìm cho mình một kế sách để bảo đảm chăn nuôi an toàn, giảm bớt sự bấp bênh. Giải pháp mang lại hiệu quả lâu dài, bền vững vẫn là hạ giá thành sản xuất. Trong đó quan trọng nhất là tiết kiệm chi phí thức ăn chăn nuôi (bởi chi phí thức ăn thường chiếm 70-80% tổng giá thành sản phẩm), thông qua việc cho ăn đúng chủng loại, đủ khẩu phần thức ăn ở từng giai đoạn cụ thể với mỗi loại vật nuôi. Tận dụng các nguồn thức ăn thô, xanh trong nông hộ có thể chế biến được. Đồng thời, giải pháp nâng cao chất lượng giống, nhân rộng đàn lợn ngoại siêu nạc, hướng nạc cũng góp phần hạ giá thành sản phẩm. Đơn cử như nuôi lợn hướng nạc chỉ mất 2,4 kg thức ăn/kg tăng trọng, còn với lợn lai mất 2,6kg, lợn nội là 3 kg… Hy vọng rằng thời gian ngắn nữa, chăn nuôi trong tỉnh sẽ bình ổn trở lại để nông dân có thể bước vào một chu kỳ sản xuất mới, chuẩn bị cung ứng sản phẩm cho thị trường dịp Tết Nguyên đán sắp tới.

Thy Lan