ĐBSCL: Hàng chục ngàn công nhân thủy sản có nguy cơ mất việc

ĐBSCL có gần 100 nhà máy chế biến thủy sản, thu hút khoảng 50.000 lao động. Tuy nhiên hiện nay, nhiều nhà máy chỉ hoạt động khoảng 30% công suất nên hàng chục ngàn công nhân đang đứng trước nguy cơ mất việc.

Không khí sản xuất, kinh doanh ở những nhà máy chế biến tôm, cá đang trầm lắng bởi thiếu nguyên liệu, nhiều công nhân không biết lấy tiền đâu về quê ăn Tết.

Những năm trước vào thời điểm cuối năm, ở Sóc Trăng tuy hết mùa tôm công nghiệp nhưng nhiều nhà máy thủy sản vẫn hoạt động trên 50% công suất vì vùng Đồng Chó Ngáp của tỉnh Bạc Liêu chạy dài đến Cà Mau đang vào giai đoạn thu hoạch tôm sú quảng canh, do đó luôn xảy ra tình trạng tranh mua tranh bán đẩy giá tôm nguyên liệu tăng cao.

Năm nay ngược lại, nhiều nông dân nuôi tôm quảng canh ở Cà Mau, Bạc Liêu hiện chỉ bắt được vài rổ tôm mỗi ngày. Ông Hồ Quốc Lực - chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty chế biến thủy sản Sao Ta (Fimex Việt Nam) - nhìn nhận: “Thiếu nguyên liệu, nhà máy hoạt động cầm chừng nên không thể không sa thải công nhân. Từ nay đến sau Tết Nguyên đán, nhiều khả năng có trên 20.000 công nhân thủy sản bị mất việc”.

Công nhân “đói” việc

Hiện trong các nhà máy, ở một số bộ phận sản xuất, lương công nhân chỉ còn 500.000 - 600.000 đồng/tháng, khiến đời sống của hàng ngàn công nhân và gia đình gặp nhiều khó khăn. Công nhân Nguyễn Thị Lan, làm việc nhiều năm tại Công ty Camimex Cà Mau, cho biết những năm trước tôm nhiều, thường xuyên làm việc tăng ca nhưng chị rất vui vì lương trên 2 triệu đồng/tháng. Khoảng hai tháng nay, nhà máy thiếu nguyên liệu, công nhân làm việc cầm chừng nên tháng vừa rồi chị chỉ nhận được 1 triệu đồng, trừ tiền ăn, nhà trọ, điện, nước còn dư được… 70.000 đồng.

Theo Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Cà Mau, toàn tỉnh có khoảng 20.000 công nhân làm việc tại các nhà máy chế biến thủy sản nhưng hiện rất nhiều nhà máy tiết giảm giờ làm vì thiếu nguyên liệu nên công nhân bị “đói” việc hoặc chính thức mất việc. Hàng loạt công ty đã phải giải quyết chế độ nghỉ việc một lần cho hàng trăm công nhân và dự kiến sẽ tinh giảm biên chế cán bộ ở các phòng ban, bộ phận gián tiếp và không tiếp tục ký hợp đồng với hàng trăm lao động dôi dư. Đó là chưa kể số lao động ngoài biên chế, lao động thời vụ mà từng đơn vị đã có những cách khác nhau để giải quyết tạm ngưng việc làm dài hạn chờ mùa tôm năm sau.

Tại Sóc Trăng, mặc dù các công ty chỉ mới bắt đầu cắt giảm công nhân nhưng nhiều người đã bỏ về quê vì lương quá thấp, không đủ trả tiền cơm và ở trọ. Trước đây tổng số công nhân làm việc ở các nhà máy chế biến thủy sản trong tỉnh khoảng 15.000 người, nay chỉ còn trên 12.000 người. Ông Nguyễn Tuấn Anh - phó tổng giám đốc Công ty chế biến thủy sản Út Xi (Sóc Trăng) - cho biết đã cắt giảm hàng trăm công nhân nên hiện nay hai nhà máy sản xuất tôm chỉ còn khoảng 2.000 người.

Chị Quách Ngọc Hương, ở huyện Ngã Năm, lên TP Sóc Trăng làm việc tại một công ty chế biến thủy sản ở phường 7, TP Sóc Trăng đã ba năm nhưng tháng vừa rồi là lần đầu tiên chị nhận được đồng lương thấp nhất. Hương cho biết: “Năm ngoái gần đến Tết tệ lắm lương cũng được 1,2 triệu đồng/tháng nhưng tháng vừa rồi chỉ còn 472.000 đồng nên chỉ đủ tiền ăn cơm. Tuy chưa lãnh lương tháng 12-2008 nhưng chắc chắn thấp hơn vì một ngày làm một ngày nghỉ mà ngày làm cũng chỉ có vài tiếng đồng hồ nên tổ của tôi có đến 6 người nghỉ việc”.

Vài tháng trước, chiều nào khi tan ca, hàng ngàn công nhân thủy sản cũng túa ra đường như ong vỡ tổ làm gián đoạn giao thông cả tuyến quốc lộ 1A đi qua địa bàn phường 7, TP Sóc Trăng. Những ngày gần Tết này, trong nhiều xưởng sản xuất của các nhà máy chế biến thủy sản chỉ còn vài chục công nhân ngồi… chờ việc. Trước đây 17g chiều công nhân tan ca và thường xuyên tăng thêm ca đêm nhưng hiện nay một số nhà máy đón công nhân vào làm việc 7g sáng và tan ca lúc… 10g. Với đồng lương ít ỏi nên công nhân chẳng buồn đi chợ hoặc chỉ mua vài cọng rau, miếng đậu hủ, trái cà để nấu canh… toàn quốc.

Tiếp tục cho công nhân nghỉ việc

Bà Nguyễn Thị Tuyết - tổng giám đốc Công ty Camimex Cà Mau - cho biết sáu tháng qua không ký được hợp đồng mới, tôm nguyên liệu đang giảm mạnh nên nhà máy chỉ hoạt động khoảng 30% công suất. Mặc dù công ty đã tung hết lực lượng thu mua tôm đến tận vùng nông thôn sâu nhưng vẫn không “đào” được nhiều nguyên liệu nên lương công nhân đang teo tóp dần.

Phó tổng giám đốc Công ty chế biến thủy sản Út Xi Nguyễn Tuấn Anh cũng cho hay “Hiện nay nông dân đã cạn vốn nên khó có thể tái đầu tư, làm cho tình hình nguyên liệu càng khan hiếm hơn. Nhiều khả năng trong hai quí đầu năm 2009 nhà máy chỉ hoạt động 30% công suất vì chưa có đơn đặt hàng mới và sợ thiếu nguyên liệu sẽ làm cho nhiều công nhân mất việc”.

Tại Công ty cổ phần chế biến thủy sản Sao Ta, thời điểm nhà máy chế biến tôm hoạt động đúng công suất tiêu thụ 40 tấn tôm nguyên liệu/ngày nhưng hiện nay chỉ có… 1 tấn tôm nguyên liệu/ngày. Chính vì vậy, từ mức 2.500 công nhân, công ty này đã cắt giảm 700 công nhân, còn 1.800 công nhân nhưng nhiều xưởng công nhân sáng vào ca chỉ biết… “ngó” vài con tôm rồi về ngủ.

Ông Hồ Quốc Lực than thở: “Mỗi ngày công ty tốn trên 10.000 USD cho tổng chi phí hoạt động nhưng chỉ sản xuất khoảng 1 tấn tôm/ngày với giá trị chừng 5.000 USD nên không thể không sa thải bớt công nhân. Dự kiến qua Tết công ty sẽ tiếp tục “tinh lọc” thêm khoảng 500 công nhân nữa để giảm bớt chi phí sản xuất”.

Theo Sở Lao động - thương binh và xã hội tỉnh Sóc Trăng, hiện có rất nhiều doanh nghiệp đăng ký sa thải lao động sau Tết để bảo vệ “nồi cơm” của chính doanh nghiệp.

Tìm hướng “cứu” doanh nghiệp và công nhân

Ông Hồ Quốc Lực cho rằng bối cảnh suy thoái kinh tế như hiện nay đã làm cho nhiều doanh nghiệp thụ động vì chưa biết thị trường biến động ra sao. Từ đó, các nhà máy chế biến tôm, cá xuất khẩu không dám ký cam kết với nông dân về giá sàn nguyên liệu trong khi nông dân đã hết vốn nên rất ngại tái sản xuất. Do đó, ngoài lượng tôm nguyên liệu lưu kho còn tồn, các doanh nghiệp đang tìm nguồn nguyên liệu nhập khẩu để duy trì sản xuất.

Ông Lực cho biết: “Chúng tôi đang kiến nghị cấp có thẩm quyền nên có chế độ tín dụng ưu đãi cho nông dân để họ tái sản xuất. Cần khuyến khích nông dân nuôi tôm thẻ chân trắng vì mức độ rủi ro không cao như tôm sú. Tôm sú hiện nay giá bán thấp hơn giá thành trong khi nuôi tôm thẻ chân trắng vẫn còn cho lãi khoảng 30% nên nguyên liệu đầu vào cho các nhà máy chế biến thủy sản ở ĐBSCL đang trông chờ vào con tôm thẻ chân trắng”.

Trong khi đó, Hiệp hội chế biến thủy sản xuất khẩu Cà Mau (Casep) vừa kiến nghị Bộ Nông nghiệp và PTNT nên sớm tổ chức hội nghị toàn vùng thủy sản ĐBSCL gồm doanh nghiệp chế biến, doanh nghiệp cung cấp thức ăn tôm và kể cả người nuôi tôm. Qua đó sẽ tìm ra tiếng nói chung để xác định cụ thể khả năng cung ứng tôm nguyên liệu phục vụ chế biến thủy sản và tìm hướng giúp nông dân có điều kiện tái sản xuất để đủ nguyên liệu “cứu” nhà máy và công nhân chế biến thủy sản.

Ông Đỗ Ngọc Tài - phó tổng giám đốc Công ty chế biến thủy sản Kim Anh - cho rằng mặc dù công ty chưa sa thải công nhân, vẫn còn duy trì 3.500 công nhân với mức lương thấp nhất khoảng 1,2 triệu đồng/tháng nhưng vẫn rất lo lắng vì chưa biết thị trường tôm năm 2009 ra sao. Nếu thiếu nguyên liệu và không tìm được đơn đặt hàng mới, nhiều khả năng sẽ có rất nhiều công nhân mất việc trong những tháng đầu năm 2009. Do đó, nông dân đang mong muốn được vay vốn nuôi tôm với lãi suất thấp, các doanh nghiệp mong có được chính sách hỗ trợ các nhà máy chế biến thủy sản xuất khẩu và người nuôi tôm từ gói kích cầu 6 tỷ USD vì hiện nay doanh nghiệp đang thua lỗ, nông dân đã hết vốn nuôi tôm.

DUY KHANG

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323