Bình Định: Các DN chế biến thủy sản xuất khẩu - “Đói” nguyên liệu, “khát” lao động

Từ đầu năm đến nay, hầu hết các nhà máy chế biến thủy sản xuất khẩu (CBTSXK) trên địa bàn tỉnh Bình Định đều thực hiện không đạt kế hoạch đề ra. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do các doanh nghiệp (DN) “đói” nguyên liệu và “khát” lao động…

* DN “đói” nguyên liệu...

Theo Sở NN - PTNT, tình hình thiếu nguyên liệu để phục vụ các nhà máy CBTSXK lại tái diễn vào những tháng cuối 2009 này. Hiện nay, thị trường hàng thủy sản xuất khẩu đang gặp thuận lợi đầu ra, nhưng các nhà máy thì hoạt động cầm chừng vì thiếu nguyên liệu trầm trọng. Ông Nguyễn Tăng Sanh - Phó Giám đốc Công ty TNHH Thực phẩm - Xuất nhập khẩu Lam Sơn - cho biết: “Thị trường xuất khẩu hàng thủy sản hiện đang được cải thiện, chúng tôi đã thực hiện thành công những lô hàng khởi động sau thời gian suy thoái kinh tế. Tiếc là không đủ nguyên liệu để sản xuất. Những năm trước, mỗi ngày chúng tôi mua được từ 2 - 3 tấn nguyên liệu, nay chỉ còn 500 - 700 kg, mặc dù đã tổ chức mạng lưới thu mua đến các tỉnh Quảng Ngãi, Phú Yên…”.

Nguồn nguyên liệu phục vụ cho các nhà máy CBTSXK trên địa bàn tỉnh chủ yếu từ khai thác và nuôi trồng. Để các nhà máy CBTSXK hoạt động hết công suất phải cần đến trên 20.000 tấn nguyên liệu/năm. Trong khi đó, trung bình mỗi năm đội tàu khai thác của tỉnh khai thác được khoảng 100 ngàn tấn hải sản các loại, nhưng lượng sản phẩm tiêu thụ trong tỉnh chỉ khoảng 30.000 tấn. Tuy nhiên, trong số này cũng chỉ có khoảng 50% đủ chất lượng phục vụ cho chế biến xuất khẩu.

Còn về nguồn nguyên liệu tôm, với diện tích nuôi tôm trên 2.500 ha, sản lượng tôm thu hoạch khoảng 3.000 tấn/năm, nhưng không phải tất cả đều đảm bảo chất lượng phục vụ cho chế biến xuất khẩu. Vì vậy, để có đủ nguyên liệu hoạt động, trong thời gian qua các DN CBTSXK của tỉnh phải chấp nhận bỏ thêm chi phí để thu mua nguyên liệu ở các tỉnh khác, nhưng cũng không đủ để hoạt động ổn định. Do đó, mặc dù hiện nay thị trường đầu ra rất lớn, nhưng các nhà máy chỉ hoạt động chừng 50% công suất hiện có. Nhiều DN “đứng ngồi không yên” vì đến thời hạn giao hàng nhưng không có nguyên liệu sản xuất. Có không ít DN đã liên tiếp vỡ hợp đồng vì không cung cấp đủ hàng cho đối tác.

* ... và “khát” lao động

Bên cạnh khó khăn về nguyên liệu, các DN CBTSXK của tỉnh còn gặp phải khó khăn về lao động. Chỉ vài tháng trước đây, do dự báo sau ảnh hưởng suy thoái kinh tế thì thị trường thủy sản xuất khẩu sẽ gặp khó khăn... nên các DN cho hàng ngàn công nhân nghỉ việc luân phiên, thậm chí có DN tạm ngưng ký tiếp hợp đồng với lao động hiện có. Công việc bấp bênh, nhiều lao động ngành CBTSXK đã bỏ đi tìm việc làm khác.

Hiện nay, do thị trường đầu ra thuận lợi, các DN liên tiếp có nhiều đơn hàng mới nên đã thông báo tuyển lao động trở lại thì không có công nhân. Bộ phận nhân sự của các DN CBTSXK thừa nhận, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng này là do công việc ở các nhà máy CBTSXK không ổn định và chế độ đãi ngộ thấp.

Theo lý giải của một số lao động nữ ở khu vực nông thôn trước đây từng làm công nhân ở các DN CBTSXK, đi làm công nhân ở các nhà máy CBTSXK vừa xa nhà nhưng đồng lương chỉ đủ tiền ăn, tiền trọ, không có dư gửi về gia đình. Bây giờ ở nhàø đi làm đồng, cắt lúa thuê, ăn cơm nhà vẫn có thu nhập cao hơn. Ông Nguyễn Tăng Sanh than thở: “Tại đơn vị chúng tôi thường xuyên có 300 công nhân làm việc. Nay do nhu cầu sản xuất nên cần thêm 200 công nhân nữa, nhưng treo bảng thông báo mấy tuần qua mà chỉ tuyển được lác đác vài chục người”.

Phần lớn các DN CBTSXK trên địa bàn tỉnh đều có chung cảnh ngộ như vậy. Theo thống kê sơ bộ, hiện nay các DN CBTSXK trên địa bàn tỉnh cần đến trên 1.500 lao động. Ông Mai Ngọc Sơn, Phó Giám đốc Công ty CP Đông lạnh Quy Nhơn, cho biết: “Để tuyển dụng được lao động vào làm việc tại các nhà máy CBTSXK là rất khó, mặc dù chúng tôi không đưa ra yêu cầu gì cao. Phần lớn người lao động sau khi tuyển dụng, DN đều phải bỏ ra cả triệu đồng để đào tạo mới có thể đảm bảo được công việc. Tuy nhiên, dù có thông báo, có đưa ra các chế độ gì thì vẫn không tuyển được người”.

* Giải pháp tháo gỡ

Mục tiêu của tỉnh trong thời gian đến là tiếp tục đẩy mạnh phát triển ngành CBTSXK để tăng kim ngạch xuất khẩu cho địa phương, với kế hoạch phấn đấu đến năm 2010 kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt 45 triệu USD, tăng 15 triệu USD so với năm 2008. Để đạt được mục tiêu này, đòi hỏi các DN CBTSXK cũng như các ngành chức năng phải nỗ lực tạo ra những bước đột phá.

Theo đó, để chủ động nguồn nguyên liệu, hơn ai hết các DN phải tự tìm hướng đi cho mình. Hiện nay tỉnh ta đã quy hoạch và đầu tư cơ sở hạ tầng những vùng nuôi tôm công nghiệp tập trung ở Phù Mỹ, Quy Nhơn, Tuy Phước, Phù Cát, Hoài Nhơn, các DN có thể chủ động cùng người nuôi tôm lập kế hoạch tham gia các dự án này, cùng nhau hình thành những vùng nuôi tôm hiệu quả, lợi cả đôi bên. Mối quan hệ giữa DN và các chủ tàu đánh bắt xa bờ cũng vậy. Các DN có thể chủ động đặt vấn đề đầu tư thiết bị bảo quản và ký hợp đồng thu mua nguyên liệu lâu dài từ những tàu đánh bắt xa bờ. Nếu các DN làm được những điều này thì chắc chắn các nhà máy sẽ đủ nguyên liệu để hoạt động hết công suất và sản phẩm đạt chất lượng xuất khẩu cao.

Một khi đã giải quyết được vấn đề thiếu nguyên liệu và thị trường đầu ra, thì vấn đề nguồn lao động thiếu hụt sẽ được giải quyết ổn thỏa. Bởi lẽ, khi các DN làm ăn hiệu quả, có việc làm, thu nhập ổn định cho người lao động thì họ sẽ gắn bó lâu dài với DN.

Ngọc Thái

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323