Truy xuất nguồn gốc nguyên liệu thủy sản nhập vào EU: Doanh nghiệp “đứng ngồi không yên”

Chỉ còn 43 ngày nữa, thủy sản xuất khẩu của Việt Nam vào châu Âu phải tuân thủ theo quy định mới của Liên minh châu Âu (EU) nhằm ngăn chặn và xóa bỏ các hoạt động khai thác bất hợp pháp, không có báo cáo và không tuân theo quy định (Illegal, unreported and unregulated fishing, gọi tắt là IUU). Các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản đang “đứng ngồi không yên” vì không biết xoay xở ra sao khi giờ “G” đã đến gần mà còn quá nhiều việc chưa biết gỡ từ đâu.

NƯỚC GẦN TỚI CHÂN

EU là thị trường xuất khẩu thủy sản lớn nhất của Việt Nam với tỷ trọng đạt gần 35% tổng kim ngạch hàng năm. Theo Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), trong tổng sản lượng thủy sản xuất sang EU, hải sản khai thác chiếm tỷ trọng tới 1/3, đạt gần 400 triệu USD trong các năm gần đây. Từ ngày 1-1-2010, EU áp dụng quy định mới, bắt buộc các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản vào thị trường này phải công bố đầy đủ các thông tin về xuất xứ nguồn nguyên liệu đánh bắt. VASEP và các doanh nghiệp chế biến thủy sản rất hoan nghênh và ủng hộ quy định này vì đây là một việc làm có ý nghĩa quan trọng đối với việc bảo vệ nguồn lợi thủy sản và an toàn vệ sinh thực phẩm. Tuy nhiên, để đáp ứng những yêu cầu của IUU đòi hỏi phải có một sự chỉ đạo chung của nhà nước và phải được thống nhất triển khai xuống từng địa phương. Tự bản thân các doanh nghiệp không thể thực hiện được.

Do vậy, càng gần đến ngày quy định IUU có hiệu lực, các chủ doanh nghiệp càng “rối”, ai nấy như “ngồi trên đống lửa”. Ông Lê Văn Kháng, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Thủy sản và xuất nhập khẩu Côn Đảo (COIMEX) cho biết, hai năm trước các thị trường nhập khẩu thủy sản đã có thông báo về việc này và các doanh nghiệp đã có thời gian để chuẩn bị. Tuy vậy, theo ông Kháng mọi việc vẫn đang còn rất khó khăn đối với hầu hết các doanh nghiệp. Từ trước nay trong các hồ sơ xuất khẩu, COIMEX đã ghi rõ nguyên liệu mua ở vùng nào rồi. Nay theo IUU thì việc kê khai phải chi tiết hơn và quan trọng là phải có xác nhận của cơ quan chức năng và các địa phương. Bởi vậy, doanh nghiệp không lo vấn đề thủ tục mà lo không kịp thời gian triển khai.

Còn ông Trần Văn Dũng, Giám đốc Công ty cổ phần Chế biến và xuất nhập khẩu thủy sản Bà Rịa – Vũng Tàu thì cho rằng, việc truy xuất nguồn gốc nguyên liệu đánh bắt sẽ gây nhiều khó khăn cho các doanh nghiệp vì hiện nay có đến 60 - 70% doanh nghiệp xuất hàng sang EU sử dụng nguyên liệu đánh bắt. Doanh nghiệp gặp khó thì ngư dân cũng “chết”, bán nguyên liệu mà không cung cấp rõ nguồn gốc thì không ai mua. Ông Dũng cũng cho biết thêm, đối với nguyên liệu nhập khẩu, hiện nay Công ty đã liên hệ với các đầu mối cung ứng ở nước ngoài yêu cầu họ cung cấp đầy đủ các thông tin theo quy định IUU.

KHÔNG DỄ THỰC HIỆN

Theo quy định IUU, tàu cá đánh bắt hải sản phải có đăng ký, mỗi lần cập bến phải khai báo nguồn đánh bắt, sản lượng... Thực tế hầu như không có tàu nào thực hiện nghiêm vấn đề này. Một số tàu hoạt động ngoài khơi còn bán hải sản ngay trên biển cho các tàu dịch vụ chứ không cần về bến. Nghề cá Việt Nam quy mô nhỏ, khó quản lý giám sát, nhà nước lại chưa có quy định nghiêm ngặt về mùa vụ, ngư trường đánh bắt theo mùa. Do vậy, việc bắt buộc doanh nghiệp ghi rõ nguồn gốc xuất xứ sản phẩm đánh bắt theo quy định của EU là không dễ. Tuy nhiên, theo quan điểm của VASEP, dù muốn, dù không doanh nghiệp cũng phải tuân thủ quy định để giữ thị trường.

Hiện nay, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) đang xúc tiến xây dựng dự thảo về việc cấp chứng nhận khai thác thủy sản, đồng thời, chuẩn bị triển khai tập huấn cho cán bộ thực hiện việc cấp giấy chứng nhận này. Công tác tập huấn sẽ được triển khai sâu rộng đến các cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp, tàu cá, đại lý thu mua, các cơ sở chế biến thủy sản. Các Chi cục khai thác, bảo vệ nguồn lợi thủy sản địa phương sẽ trực tiếp đảm trách công việc này. Các Trung tâm thủy sản vùng có trách nhiệm kiểm soát nguồn nguyên liệu nhập khẩu trong chế biến xuất khẩu.

Ngoài ra, Bộ NN&PTNT cũng đã tính đến việc mời các chuyên gia thủy sản EU sang hướng dẫn việc thực hiện truy xuất nguồn gốc thủy sản, cử đoàn cán bộ sang làm việc trực tiếp với EU nhằm tranh thủ sự hỗ trợ từ phía EU nếu trong quá trình thực hiện doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Mọi việc đang được Bộ NN&PTNT và các cơ quan chức năng địa phương quan tâm chỉ đạo sát sao. Tuy nhiên, để việc thực hiện quy định IUU được trôi chảy, sự hợp tác nhiệt tình của chính quyền địa phương và lực lượng ngư dân là rất cần thiết.

Ngoài ra, hiện nay Bộ NN&PTNT đang có kế hoạch sẽ cử một đoàn cán bộ sang làm việc trực tiếp với Liên minh châu Âu và đề nghị được gia hạn đến hết tháng 6-2010 mới thực hiện quy định này. “Đây là việc nên làm, vì như vậy thì mới có thể kịp hoàn tất công tác chuẩn bị để đưa vào thực hiện quy định mới” - ông Cao Xuân Tiều, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT cho biết.

Việt Nam hiện là quốc gia đứng thứ hai trên thế giới về số lượng doanh nghiệp thủy sản được cấp code xuất khẩu vào thị trường EU với hơn 300 doanh nghiệp. Đây cũng là thị trường nhập khẩu lớn nhất của ngành thủy sản Việt Nam. Năm 2008, thị trường này mua của Việt Nam 350.000 tấn thủy sản với kim ngạch 1,14 tỷ USD.

Lam Phương

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323