Chế biến thủy sản “đói” nguyên liệu

Khoảng 5 năm trở lại đây, các doanh nghiệp chế biến thủy sản thường xuyên lâm vào cảnh thiếu nguyên liệu. Không có nguyên liệu, nhà máy hoạt động cầm chừng, công nhân mất việc, nảy sinh tình trạng cạnh tranh không lành mạnh khi thu mua nguyên liệu.

NHÀ MÁY CHẾ BIẾN THỦY SẢN ĐỒNG LOẠT GIẢM CÔNG SUẤT

Ông Huỳnh Minh Tường, Phó Tổng giám đốc Công ty Baseafood, Giám đốc Xí nghiệp chế biến thủy sản xuất khẩu 1 cho biết: Bình quân mỗi năm, Công ty Baseafood cần tới 20-25 ngàn tấn nguyên liệu, nhưng chỉ thu mua được từ ngư dân trong tỉnh khoảng 20%, hơn 50% thu mua từ các tỉnh khác, số còn lại phải nhập khẩu từ các nước như : Chi Lê, Ấn Độ, Pakistan, Sri Lanca, Thái Lan, Trung Quốc… Thế nhưng, thời gian qua công ty vẫn luôn luôn trong tình trạng “đói” nguyên liệu. Công suất chế biến chỉ đạt khoảng 70%”.

Không chỉ có Baseafood mà nhiều doanh nghiệp thủy sản khác cũng lâm vào tình trạng thiếu nguyên liệu trầm trọng phải giảm công suất chế biến. “So với những năm trước, năm nay công ty chúng tôi phải giảm 30-40% công suất chế biến, khiến thu nhập của người lao động giảm mạnh”- chủ một doanh nghiệp chế biến thủy sản, cho biết.

Theo thống kê của ngành thủy sản, toàn tỉnh hiện có 200 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực chế biến và xuất khẩu thủy sản. Nhu cầu sử dụng nguyên liệu cần tới 900 ngàn tấn/năm. Tuy nhiên, sản lượng khai thác chỉ đạt 200 ngàn tấn/năm, đáp ứng được hơn 22% nhu cầu. Khó khăn nhất là ở các doanh nghiệp chế biến hàng đông lạnh và hàng khô vì các ngành hàng này phải sử dụng nhiều nguyên liệu. Ông Trần Quốc Vỹ, Trưởng phòng Kỹ thuật thủy sản, Trung tâm Khuyến nông-Khuyến ngư cho biết: “Ước tính có đến hơn 60% các doanh nghiệp thủy sản đang thiếu nguyên liệu nghiêm trọng. Các doanh nghiệp này chỉ hoạt động khoảng 50-60% công suất, thậm chí một số doanh nghiệp chỉ hoạt động 30% công suất. Tuy nhiên, thực tế vẫn có khoảng 10% doanh nghiệp đủ khả năng bảo đảm nguồn nguyên liệu hoạt động là nhờ chế biến các sản phẩm tinh, tạo ra giá trị gia tăng cao hơn, có tiềm lực tài chính mạnh để nhập nguyên liệu từ nước ngoài và tổ chức hệ thống thu mua nguyên liệu trong và ngoài tỉnh”.

NGUYÊN NHÂN DO ĐÂU?

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, 11 tháng đầu năm 2009 kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Bà Rịa - Vũng Tàu đạt 194 triệu USD, đạt 68% kế hoạch, ước tính kim ngạch xuất khẩu cả năm sẽ đạt 243 triệu USD, thấp hơn 9 triệu USD so với năm 2008.

Tại cuộc hội thảo gần đây về “Nâng cao năng lực cung ứng nguyên liệu thủy sản” do Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư tổ chức, nhiều ý kiến khẳng định: Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng các doanh nghiệp chế biến thiếu nguyên liệu là do năng suất đánh bắt và chất lượng sản phẩm ngày càng giảm. Theo các doanh nghiệp chế biến thủy sản, có hơn 60% sản lượng sản phẩm khai thác của ngư dân phải bán theo giá “cá lỡ” hoặc “cá phân” cho các đầu nậu với giá cực thấp. Điều này chẳng những làm thiệt hại cho ngư dân mà còn gây lãng phí, tác động xấu đến việc bảo vệ nguồn lợi thủy sản.

Ngoài những lý do khách quan trên, thì một trong những nguyên nhân khiến bài toán thiếu nguyên liệu chế biến của ngành thuỷ sản chưa thể khắc phục là do chuỗi liên kết trong khai thác, cung ứng, sử dụng nguyên liệu giữa ngư dân và doanh nghiệp còn rất rời rạc. Ngư dân chủ yếu vẫn phải bán qua các đầu nậu, khâu trung gian nên thường bị ép giá. Ngư dân cũng không biết nhà máy chế biến cần loại nguyên liệu gì, kích cỡ bao nhiêu, chất lượng thế nào. Chính vì thế mới có tình trạng đánh bắt tràn lan không có tổ chức và hậu quả là rất ít nguyên liệu đáp ứng được yêu cầu của nhà máy, trong khi nguồn lợi thuỷ, hải sản có nguy cơ cạn kiệt.

Tại hội thảo, phương án nhập khẩu nguyên liệu cũng đã được đề xuất. Đa số doanh nghiệp đều cho rằng, để ngành chế biến xuất khẩu thuỷ sản phát triển nhanh, cần đẩy mạnh vai trò quản lý của các ngành chức năng, thiết lập các khuôn khổ pháp chế đầy đủ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc nhập khẩu nguyên liệu phục vụ chế biến. Tuy nhiên, việc nhập khẩu nguyên liệu chưa phải là giải pháp tối ưu khi chúng ta vẫn đủ điều kiện để phát triển vùng nguyên liệu đáp ứng đủ nhu cầu chế biến. Vì thế, theo ông Phạm Thành Ý, Giám đốc Công ty PHAMFOOD, TP. Vũng Tàu: Để giải quyết tình trạng thiếu nguyên liệu như hiện nay, Nhà nước cần đẩy mạnh hợp tác mở rộng ngư trường khai thác cho ngư dân, hỗ trợ cho ngư dân về kỹ thuật bảo quản nguyên liệu; Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần có giải pháp hạn chế các loại nghề khai thác làm tổn hại đến ngư trường; đồng thời cần đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án nuôi tập trung đang xây dựng, có kế hoạch cụ thể nâng cấp cơ sở hạ tầng vùng nuôi. Cần hình thành mối liên kết giữa các doanh nghiệp với ngư dân và người nuôi trồng thủy sản bằng cách triển khai hình thức bao tiêu sản phẩm trong và ngoài tỉnh cho ngư dân; đa dạng hóa sản phẩm theo hướng tăng các mặt hàng tinh chế, sử dụng ít nguyên liệu và ngày càng có giá trị gia tăng cao…

Trà Ngân

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323