Nuôi trồng, chế biến và xuất khẩu cá tra: Sẽ có “đặc nhiệm” chống gian lận

Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Sinh Hùng vừa đồng ý đưa sản phẩm cá tra vào nhóm sản phẩm chiến lược, đồng thời có những chính sách ưu đãi cho ngành này. Tuy nhiên, còn quá nhiều hạn chế cản ngại sự phát triển nghề cá. Chiều 29-1, Bộ NN-PTNT đã nhóm họp cùng các bộ ngành liên quan và các tỉnh ĐBSCL tìm giải pháp phát triển bền vững ngành nuôi trồng, chế biến và xuất khẩu cá tra.

Xuất khẩu giảm, người nuôi lỗ nặng!

Theo Bộ NN-PTNT, năm 2009, các doanh nghiệp xuất được 607 ngàn tấn cá tra, tổng kim ngạch trên 1,34 tỷ USD, giảm 5,2% về khối lượng và giảm 7,6% về giá trị so năm 2008. Như vậy, sau nhiều năm tăng trưởng liên tục thì năm 2009 lần đầu tiên xuất khẩu cá tra bị giảm?

Quy trình sản xuất và xuất khẩu cá tra đang cần sắp xếp lại để phát triển bền vững.

Tiến sĩ Nguyễn Hữu Dũng, Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), cho rằng trong thời điểm kinh tế thế giới còn khó khăn, đáng lẽ sản phẩm có giá thấp như cá tra phải tăng trưởng. Ngược lại cá tra “tuột dốc” là điều bất ngờ nằm ngoài dự báo của các ngành chuyên môn.

Theo ông Dũng không nên đổ lỗi cho khủng hoảng kinh tế, hay thị trường khó khăn, mà cần thẳng thắn nhìn lại những hạn chế tồn tại hiện nay; từ đó tìm ra giải pháp khắc phục.

Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Lương Lê Phương, bức xúc: “Đầu vào - đầu ra của cá tra đến nay chưa thể kiểm soát đã kéo theo nhiều hệ lụy. Nguồn giống trôi nổi, thức ăn kém chất lượng, doanh nghiệp cạnh tranh nội bộ, bán phá giá… đã làm ảnh hưởng uy tín nghề cá. Điều nghịch lý những doanh nghiệp làm ăn gian dối cứ phất lên, trong khi doanh nghiệp và người dân làm ăn đàng hoàng thì chịu thiệt. Việc này không thể chấp nhận được”.

Đồng quan điểm trên, thạc sĩ Dương Nghĩa Quốc, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Đồng Tháp, nói: “Ước tính có khoảng 30% số hộ bỏ ao hầm vì nợ nần chồng chất. Hiện tại dù giá cá tăng cao nhưng người nuôi tỏ ra phân vân không dám đầu tư bởi tính rủi ro của nghề này ngày càng cao”. Theo báo cáo của các ngân hàng, trong 11 tháng đầu năm 2009, doanh số cho vay nuôi trồng và chế biến cá tra ở ĐBSCL lên đến 28.891 tỷ đồng. Trong đó, nợ xấu trên 217 tỷ đồng.

Năm 2010 phải là năm chất lượng

VASEP dự báo tình hình xuất khẩu cá tra năm 2010 sẽ khởi sắc, nhưng không vì thế mà chúng ta chủ quan sẽ dẫn đến bị âm như năm 2009. Để đảm bảo tăng trưởng trong năm 2010 và các năm tiếp theo, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Lương Lê Phương đề xuất phải có biện pháp xử lý nghiêm những doanh nghiệp làm ăn gian dối, xuất khẩu sản phẩm kém chất lượng.

Theo đó, nên đưa ngành nuôi trồng, chế biến và xuất khẩu cá tra là ngành “có điều kiện”. Ai có vốn, có kiến thức, nằm trong vùng quy hoạch… mới cho nuôi, hạn chế nuôi tự phát - nhỏ lẻ, tiến tới nuôi tập trung quy mô lớn để hạ giá thành, tăng chất lượng cá. Đối với doanh nghiệp phải có thị trường, sản phẩm đạt chất lượng, được kiểm tra đầy đủ các tiêu chuẩn mới cho xuất khẩu.

Về cơ bản chúng ta không cấm nuôi trồng và xuất khẩu nhưng từ nay trở đi mọi việc phải được kiểm soát chặt chẽ, không để tràn lan như trước đây. Thứ trưởng Lương Lê Phương cho rằng, năm 2009 dù có nhiều khó khăn, tuy nhiên mô hình quản lý về việc xuất khẩu cá tra vào thị trường Nga được xem là thành công. Ban điều hành xuất khẩu cá tra vào thị trường Nga đã kiểm soát chặt chẽ về sản lượng, chất lượng, giá cá, thời gian giao hàng…

Tới đây cần nhân rộng mô hình này sang các thị trường khác. Trước mắt, ngay trong năm 2010, sẽ áp dụng cho thị trường Hoa Kỳ, bởi đây là thị trường lớn, giá xuất cao và rất triển vọng; sau đó triển khai cho khu vực Nam Mỹ và Trung Đông.

Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Cao Đức Phát khẳng định: Thị trường xuất khẩu cá tra còn rất lớn mà chúng ta chưa khai thác hết. Tới đây sẽ tập trung đầu tư phát triển nghề này một cách bài bản. Năm 2010 là năm đặt chất lượng lên hàng đầu, xem đây là vấn đề sống còn. Bộ yêu cầu các doanh nghiệp và địa phương không chạy theo số lượng mà tập trung nâng cao chất lượng từ con giống, chăm sóc, thu hoạch, chế biến, xuất khẩu… phải được quản lý chặt chẽ. Bộ NN-PTNT sẽ phối hợp cùng các ngành chức năng kiểm tra thường xuyên về giá xuất khẩu, sản phẩm… nếu phát hiện doanh nghiệp làm ăn gian dối sẽ xử lý nghiêm.

Ngoài ra, Bộ NN-PTNT sẽ tính đến chuyện thành lập “đội đặc nhiệm” về chống gian lận trong việc nuôi trồng, chế biến và xuất khẩu cá tra.

Vì sự phát triển bền vững nghề cá, phải mạnh dạn thay đổi, xóa bỏ những tồn tại, tìm hướng đi mới theo con đường chất lượng

HUỲNH PHƯỚC LỢI

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323