Nuôi và chế biến tôm xuất khẩu ở Bán đảo Cà Mau: Nhà máy thiếu nguyên liệu trầm trọng

Còn gần 2 tháng nữa vùng nuôi tôm trọng điểm của cả nước (Bạc Liêu - Cà Mau - Sóc Trăng) mới chính thức thu hoạch vụ tôm nuôi đợt 1 năm 2010. Hiện tại hầu hết diện tích nuôi theo mô hình CN-BCN người dân đang cải tạo ao đầm, một phần mới nuôi hơn tháng tuổi.

Đợi chờ tôm nguyên liệu nhiều nhà máy chế biến tôm đông lạnh xuất khẩu chỉ hoạt động 50% công suất thiết kế.

Sản xuất theo mùa vụ

Theo lịch thời vụ của tỉnh Bạc Liêu, đầu tháng 3 hàng năm mới chính thức bước vào vụ mùa nuôi tôm của năm mới. Bước vào vụ mùa năm nay, hiện toàn tỉnh đã thả tôm 89.804 ha diện tích có tôm nuôi, trong đó diện tích theo mô hình CN-BCN 934 ha. Số diện tích CN-BCN mới cải tạo ao đầm chưa thả giống 2.214 ha.

Bạc Liêu có diện tích nuôi tôm theo mô hình CN-BCN gần 10.000 ha, đây là tỉnh có diện tích nuôi theo mô hình này lớn nhất nước. Chính vì vậy công tác mùa vụ được đặc lên hàng đầu. Ông Võ Hồng Ngoãn, người nuôi tôm khá thành công tại thị xã Bạc Liêu cho biết: “Ai cũng biết nuôi trồng cái gì trái mùa, nếu thành công sẽ lời rất nhiều, nhưng đối với con tôm nuôi trái vụ rất nhiều rủi ro, nếu thất bại là thiệt hại tiền tỉ chớ chẳng chơi”.

Sau nhiều năm tôm nuôi ở địa phương bị thất bại, Sở NN - PTNT Bạc Liêu xây dựng lịch sản xuất và khuyến cáo bà con nuôi theo đúng lịch. Chính vì vậy năm nào cũng vậy, sau tết là tôm nuôi khan hiếm.

Tại Cà Mau, có trên 265.000 ha nuôi tôm, nhưng chủ yếu sản xuất theo mô hình kết hợp (tôm - lúa, tôm - rừng) nên năng suất thấp. Toàn tỉnh chỉ có 1.300 ha nuôi theo mô hình CN-BCN đến nay theo lịch thời vụ cũng vừa mới thả. Số diện tích nuôi kết hợp, thời điểm này không phải là mùa thả tôm, nên diện tích có tôm cũng rất hạn chế. Trong khi đó, tại Sóc Trăng việc sản xuất của bà con nông dân được quy định nghiêm ngặt về thời vụ. Sở NNPTNT có hướng dẫn và chế tài đối với những người không tuân thủ mùa vụ.

Nhà máy chờ nguyên liệu

Trước tình hình khan hiếm tôm nguyên liệu hầu hết 26 doanh nghiệp chế biến thủy sản của tỉnh Cà Mau đều hoạt động chỉ 50% công suất thiết kế, đã có 14 doanh nghiệp chọn phương án cho công nhân nghỉ việc luân phiên. Theo Ban giám đốc Cty Chế biến thủy sản xuất khẩu Cà Mau (Camimex), đây là tình trạng chung của các nhà máy khi hết mùa tôm. Hiện tại Cty tổ chức mạng lưới thu mua đến tận cơ sở với giá cao, nhưng vẫn không tìm đủ nguồn nguyên liệu để chế biến. Trước thực trạng này, Cty buộc phải thận trọng trong việc ký hợp đồng với đối tác vì không tìm đủ nguyên liệu.

Tại Bạc Liêu, hiện 13 doanh nghiệp chế biến thủy sản hầu hết hoạt động không đủ công suất, cầm chừng vì thiếu nguyên liệu. Cty chế biến thủy sản xuất khẩu Giá Rai, huyện Giá Rai hơn tháng nay hoạt động có thời điểm chỉ 30% công suất thiết kế do thiếu nguyên liệu.

Hiện tại chỉ tính riêng 3 tỉnh Cà Mau, Bạc Liêu, Sóc Trăng có trên 50 doanh nghiệp thu mua chế biến thủy sản xuất khẩu với gần 100 nhà máy. Để đáp ứng đủ nguồn nguyên liệu cho số nhà máy chế biến này hàng năm cần gần gấp đôi tổng sản lượng tôm nuôi toàn vùng. Chính vì vậy chuyện khan hiếm nguồn nguyên liệu đã được cảnh báo từ trước, tuy nhiên để giải quyết bài toàn này vẫn còn nhiều tranh cãi.

Phát triển bền vững, hay...

Theo Hiệp hội Chế biến thủy sản xuất khẩu Việt Nam (Vasep), vào đầu năm các nhà máy thường xuyên thiếu nguyên liệu do những vùng nuôi tôm chưa thu hoạch. Theo Vasep, giải pháp hiệu quả nhất trong thời điểm này là nhập nguyên liệu tôm theo phương thức tạm nhập tái xuất các nhà máy mới đảm bảo sản xuất trong thời điểm giao mùa.

Tuy nhiên, theo ông Tạ Minh Phú, Phó Giám đốc Sở NNPTNT Bạc Liêu, việc nhập tôm nguyên liệu sẽ ảnh hưởng rất lớn đến đời sống người nuôi tôm, vì vậy Bộ NNPTNT cần phải thận trọng khi quyết định.

Đồng quan điểm này, ông Nguyễn Thông Nhận, Phó Giám đốc Sở NNPTNT Cà Mau cho rằng, nếu thật sự thiếu thì nhập, nhưng nhập tôm mà các nhà máy cứ phát triển đều đều thì dù có nhập bao nhiêu cũng không đủ cho các nhà máy sản xuất.

Theo thông tin PV Báo LĐ nắm được, vào cuối năm 2012 tại Hậu Giang một nhà máy chế biến thủy sản với quy mô lớn nhất Châu Á sẽ được đưa vào hoạt động. Nhà máy này sẽ tiêu thụ khá lớn nguồn nguyên liệu thủy sản, nhất là tôm nuôi. Ngoài ra, trung bình mỗi năm các tỉnh Bạc Liêu, Cà Mau có thêm 5 nhà máy chế biến thủy sản. Sự phát triển nhà máy chế biến thủy sản không theo quy hoạch, không cân đối nguồn nguyên liệu sẽ khó tránh khỏi cảnh tranh mua tranh bán mà thiệt hại nghiêng về phía người nuôi.

Nhập khẩu nguyên liệu hay quy hoạch lại hệ thống nhà máy chế biến thủy sản theo hướng chuyên nghiệp, phù hợp với nguồn cung ứng nguyên liệu tại chỗ? Nhà máy chế biến thì ngày một phát triển, còn vùng sản xuất nguyên liệu lại bị thu hẹp bởi con tôm ngày càng khó nuôi, năng suất giảm. Đây thật sự là cản ngại lớn cho định hướng phát triển bền vững đối với một loài thủy sản từng mang lại nguồn thu ngoại tệ đáng kể cho các địa phương.

Nhật Hồ

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323