Cá tra ĐBSCL: Liệu có còn cơ may?

Festival Thuỷ sản VN lần thứ I tổ chức tại TP.Cần Thơ vào ngày 24.4, liệu sẽ tìm ra được giải pháp tối ưu?

Trong lúc nhiều nhà máy chế biến thuỷ sản đang “cháy khát” nguyên liệu do phần lớn nông dân treo ao, trớ trêu thay giá cả họ thu mua vẫn cứ ì ạch dưới giá thành và chưa hề hé lộ cơ may sẽ vượt lên để đảm bảo cho người nuôi có lãi.

Nếu bên trong, nuôi trồng và chế biến còn đang lẩn quẩn trong vòng nghịch lý thì bên ngoài, đạo luật Farm Bill của Mỹ đang chực chờ “bắt chẹt” cá tra VN. Tất cả như đang dồn đẩy nghề nuôi cá tra vùng ĐBSCL chìm sâu vào tuyệt vọng về khả năng trở lại thời hoàng kim hãy còn chưa xa lắm!

Cuối tháng 3, giá cá tra nguyên liệu đạt mức 16.800 – 17.000 đồng/kg. Nhưng chỉ nửa tháng sau, đến trung tuần tháng 4, giá này đã sụt 1.000đ/kg, còn khoảng 16.000đ/kg cá loại 1 (thịt trắng). Nếu tính theo thời giá thức ăn loại 22% đạm là 8.400đ/kg, chỉ riêng khoản này cũng đã đủ làm người nuôi lỗ nặng. Đó là chưa kể đến chi phí thuốc điều trị bệnh, xăng dầu bơm nước, lãi suất ngân hàng, khấu hao tài sản, trả công lao động... Cho đến nay, khả năng tăng giá cá vẫn là ẩn số. Điều này đồng nghĩa với tỉ lệ người nuôi treo ao tiếp tục tăng lên.

Theo lý giải từ các DN chế biến thuỷ sản xuất khẩu, nguyên nhân chủ yếu là biến động tỉ giá giữa VNĐ và một số ngoại tệ, dẫn đến giá cá tra xuất khẩu bị giảm. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, đây chỉ là giọt nước làm tràn chiếc ly bất ổn do chính các DN gây ra. Bởi VN không chỉ nắm giữ vị trí số 1 thế giới về sản lượng nuôi trồng, xuất khẩu cá tra, hoàn toàn có đủ quyền “làm giá”, mà bản thân sản phẩm cá tra của VN cũng còn đang rất rộng đường tiêu thụ.

Theo thống kê của VASEP, cá tra VN đã có mặt tại hơn 100 quốc gia, vùng lãnh thổ. Trong đó, nhiều thị trường đạt mức tăng trưởng mạnh. Vậy mà “người khổng lồ” lại tỏ ra yếu ớt và lệ thuộc vào sự phán quyết của những người “ngoài cuộc”.

Trước đây, mỗi khi giá xuất khẩu bị sụt giảm, các DN thường đổ lỗi do nông dân nuôi cá tràn lan, dẫn đến thừa nguyên liệu khiến các nhà nhập khẩu ép giá. Bây giờ, trong bối cảnh có đến hơn 30% nông dân treo ao, nhiều nhà máy chế biến khô khát nguyên liệu, vì sao giá thu mua cá của nông dân vẫn cứ ì ạch dưới giá thành?

Theo các nhà kinh tế, nguyên nhân chủ yếu khiến cá tra VN lâm vào thế khó như hiện nay là do chính các nhà xuất khẩu gây ra. Rõ ràng nhất là chuyện cạnh tranh không lành mạnh về giá.

Để tìm được chỗ đứng trong bối cảnh bùng nổ số lượng nhà máy, các DN chế biến thuỷ sản đã áp dụng chiêu hạ giá bán, từ chỗ xấp xỉ 4USD/kg phi lê, tuột xuống dưới 3USD, thậm chí có lúc tuột xuống dưới 2USD.

Và để duy trì được hoạt động này, ngoài việc ép giá người nuôi, có một số DN chế biến thuỷ sản còn chấp nhận “phạm luật” như: Tăng tỉ lệ mạ băng, thuốc tăng trọng... vượt mức cho phép gấp nhiều lần.

Quả là kiểu kinh doanh “bán cả đường đi lẫn lối về”, bởi không chỉ làm khánh kiệt nông dân là người bạn đồng hành, luôn cùng chia sẻ rủi ro, mà còn gieo vào lòng người tiêu dùng nước ngoài sự nghi kỵ thường xuyên về an toàn vệ sinh thực phẩm. Chính những “đám khói” này đã tạo cớ để một số kẻ có ý đồ riêng có thêm cơ hội thổi bùng thành “đám cháy” mà đạo luật Farm Bill của Mỹ sắp sửa thông qua vào tháng 6 tới là trường hợp điển hình.

Lục Tùng

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323