Liên kết phát triển thủy sản - Bốn nhà hay chỉ hai?

Ngày 25-4, tại thành phố Cần Thơ, Bộ NN - PTNT tổ chức hội thảo “Thủy sản Việt Nam: Tiềm năng - phát triển và hội nhập”, thu hút trên 200 đại biểu đến từ các viện nghiên cứu, trường đại học, các chuyên gia trong và ngoài nước, doanh nghiệp xuất khẩu, lãnh đạo UBND các tỉnh ĐBSCL, người nuôi thủy sản… cùng tham dự.

Phát triển nhảy vọt

Thay mặt Bộ NN - PTNT, Thứ trưởng Lương Lê Phương tỏ ra vui mừng khi chứng kiến đông đảo đại biểu đến dự hội thảo, điều này cho thấy ngành thủy sản đang rất được quan tâm. Thực tế chứng minh, ngành thủy sản nước ta có bước phát triển vượt bậc khiến thế giới phải khâm phục.

Năm 1981 sản lượng thủy sản cả nước chỉ có 600 ngàn tấn thì nay đạt trên 4,3 triệu tấn; kim ngạch xuất khẩu năm 1981 là 15,2 triệu USD, nay tăng lên 4,25 tỷ USD. Riêng mặt hàng cá tra chỉ với 6.200 ha mặt nước, nhưng mỗi năm thu hoạch hơn 1 triệu tấn, đạt kim ngạch xuất khẩu 1,3 tỷ USD. Tự hào hơn khi Việt Nam lọt vào tốp 10 nước xuất khẩu thủy sản hàng đầu thế giới.

Đồng tình với nhận định trên, GS-TS Nguyễn Thanh Tuyền, Hiệu trưởng Trường Đại học Tài chính TPHCM, nhấn mạnh: Nước ta có bờ biển dài hơn 2.600 km, có 15 ngư trường, độ sâu từ 10m - 280m, có khả năng khai thác quanh năm. Bên cạnh đó, có trên 1 triệu ha nuôi trồng thủy sản, trong đó ĐBSCL chiếm 70% diện tích và 90% sản lượng. Ngành thủy sản tạo việc làm cho 4 triệu lao động, chưa kể những lao động gián tiếp như công nghiệp chế biến, dịch vụ xuất khẩu, hệ thống thương mại, đóng tàu thuyền… Điều này cho thấy vai trò của ngành thủy sản rất quan trọng, đóng góp khá lớn vào ngân sách các địa phương.

Dù phát triển nhảy vọt nhưng thủy sản nước ta đang đối mặt nhiều thách thức. Xuất khẩu ngày càng bị áp lực cạnh tranh, rào cản kỹ thuật các nước cứ gia tăng - trong khi chất lượng an toàn vệ sinh thực phẩm của ta chưa đồng bộ. Vấn đề nuôi trồng, đánh bắt xa bờ vẫn còn quy mô nhỏ, lạc hậu; ứng dụng khoa học kỹ thuật hạn chế, phát triển mô hình công nghiệp còn ít. Ảnh hưởng biến đổi khí hậu đẩy nước mặn xâm nhập sâu vào đất liền đe dọa nghề nuôi thủy sản.

Siết chặt vấn đề chất lượng

Ông Nguyễn Thanh Sơn, Phó Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ khẳng định: Dù phía trước còn nhiều khó khăn nhưng thủy sản thật sự là ngành kinh tế quan trọng. Vì thế, các cấp các ngành cần hợp tác tìm giải pháp đưa ngành thủy sản phát triển lên tầm cao mới.

Ông Lưu Phước Lượng, Phó ban chỉ đạo Tây Nam bộ, bức xúc vấn đề quy hoạch thủy sản còn chồng chéo, chính sách đầu tư chưa rõ ràng nên không thể ổn định việc nuôi trồng, chế biến, xuất khẩu. Bộ NN - PTNT thừa nhận, nhiều năm qua cứ nói xây dựng “thương hiệu” cho thủy sản Việt Nam nhưng đến nay chưa làm được, ách tắc vì đâu? Vấn đề “liên kết 4 nhà” cũng bàn đi bàn lại không biết bao nhiêu lần mà vẫn không xong. Tình trạng rớt giá liên tục tái diễn mà phần thiệt luôn rơi về phía nông dân.

Theo Thứ trưởng Lương Lê Phương, đã đến lúc không thể “đánh trống bỏ dùi” mà phải vào cuộc quyết liệt, cùng nhau hợp sức tháo gỡ khó khăn cho thủy sản. Đối với mô hình liên kết không cần “4 nhà” mà chỉ cần “2 nhà” là: nhà nông và doanh nghiệp, trong đó doanh nghiệp phải chủ động hợp tác cùng nông dân; riêng nhà khoa học và nhà quản lý sẽ hết mình hỗ trợ. Tới đây Bộ NN - PTNT sẽ thí điểm mô hình liên kết “2 nhà” sau đó rút kinh nghiệm để nhân rộng. Không chỉ liên kết trong nước mà còn áp dụng liên kết ngoài nước. Theo đó bộ sẽ phối hợp với các ngành liên quan kiểm soát chặt số lượng và chất lượng các sản phẩm thủy sản trong nước trước khi xuất khẩu, liên hệ với cơ quan quản lý nước nhập khẩu để thống nhất về số lượng, chất lượng, giá cả… rồi mới giao hàng. Làm chặt như vậy sẽ loại được tình trạng hàng kém chất lượng xuất ra bên ngoài.

Năm 2010, Bộ NN - PTNT sẽ tăng cường kiểm tra gắt gao hơn và mạnh dạn đề nghị đình chỉ xuất khẩu đối với doanh nghiệp làm ăn gian dối. Đã đến lúc không thể vì số lượng, vì lợi nhuận cá thể mà đánh mất uy tín ngành thủy sản. Ngoài ra, Bộ NN - PTNT cũng đã yêu cầu VASEP thay đổi cách xếp hạng đối với doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản. Nếu như lâu nay chúng ta xếp hạng từ thấp đến cao theo số lượng doanh thu thì nay xếp hạng theo “chất lượng”. Doanh nghiệp nào làm tốt, hàng đạt tiêu chuẩn cao thì sẽ đứng đầu và sẽ được ưu tiên thêm nhiều vấn đề khác.

Thứ trưởng Lương Lê Phương khẳng định, vì tương lai của ngành thủy sản phải khẩn trương chấn chỉnh những tồn tại, đưa hoạt động sản xuất kinh doanh vào nề nếp, với những quy định rõ ràng. Một khi chúng ta quản lý chặt đầu vào - đầu ra, cộng với quy hoạch hợp lý, chính sách đầu tư thỏa đáng… tin rằng xuất khẩu thủy sản sẽ tiếp tục tăng tốc, xứng tầm là một trong những ngành xuất khẩu chủ lực của đất nước.

Theo VASEP, mặt hàng tôm sú Việt Nam đang hấp dẫn thị trường Nhật Bản và Hàn Quốc, dự kiến giá trị xuất khẩu tôm sú năm 2010 đạt 1,4 tỷ USD. Mặt hàng cá tra có khả năng mang lại 1,5 tỷ USD. Hiện thị trường Hoa Kỳ đang tăng mạnh, thị trường châu Á và châu Âu ổn định, riêng thị trường Trung Đông sẽ sôi động vào thời điểm cuối năm.

Cái khó hiện nay là hầu hết người nuôi thủy sản thiếu vốn trầm trọng nhưng các ngân hàng hạn chế cho vay khiến nhiều hộ “chết đứng”. Trong khi đó, doanh nghiệp xuất khẩu lo lắng vì lãi suất quá cao (bình quân 14% - 18%/năm), cộng giá đầu vào các mặt hàng tăng 15% - 30% đang gây khó khăn lớn cho xuất khẩu. Để ngành thủy sản hoàn thành chỉ tiêu 4,5 tỷ USD trong năm nay, rất cần các ngân hàng vào cuộc và có chính sách hỗ trợ tích cực.

HUỲNH PHƯỚC LỢI

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323