Mạnh nhà máy, yếu vùng nguyên liệu

Ngành thuỷ sản đang kêu thiếu nguyên liệu, thừa nhà máy ở ĐBSCL. Lội vào giữa đầm tôm, chứng kiến câu chuyện mua bán, phần nào hiểu được chuyện thừa hay thiếu nguyên liệu.

Ông Nguyễn Văn Của ở ấp Đồng Cò, Hiệp Mỹ Tây, Cầu Ngang, Trà Vinh, nói: “Lo nhất vẫn là chất lượng con giống”. Nỗi lo của ông Của là từ trường hợp Nguyễn Văn Trăm ở ấp Giồng Giếng, Dân Thành, Duyên Hải thả nuôi 50.000 con giống tôm sú đến nay đã bốn tháng mà tôm chỉ đạt bình quân 50 con/kg.

Chỗ thiếu, chỗ thừa

Các thương nhân mua bán tôm tại Bến Tre và Sóc Trăng, cho rằng người nuôi thiệt tình nói tôm bệnh nhưng càng nói thì các nhà máy càng có lý do xin nhập nguyên liệu về chứ không thích cùng người nuôi xây dựng vùng nguyên liệu. Lâu nay nguyên liệu ở tỉnh này chạy qua tỉnh kia, chỗ này thiếu, chỗ kia thừa một phần là do cách ứng xử của người mua kẻ bán.

Trong quy hoạch vùng nuôi thuỷ sản đến năm 2015, Trà Vinh sẽ nâng diện tích nuôi tôm sú lên 32.000 ha với tổng sản lượng 50.000 tấn/năm. Thế nhưng tới nay cả tỉnh chỉ có bốn nhà máy chế biến thuỷ sản xuất khẩu công suất 13.500 tấn.

Nhiều thương nhân mua tôm nguyên liệu cho biết, do giới hạn công suất chế biến, kho lạnh nên các thương nhân mua tôm nguyên liệu ở Trà Vinh phải chạy qua Sóc Trăng, Bến Tre bán.

Vụ nuôi tôm sú năm 2010, người nuôi tôm sú ở Trà Vinh hào hứng khi giá tôm trên 100.000 đ/kg. Đặc biệt là sau những tháng ngày thiếu nguyên liệu, các nhà máy đã bớt “chảnh” khi mua.

Tuy nhiên, đến tháng 5.2010, khi 3.400 hộ nuôi tôm ở các vùng ven biển ở tỉnh Trà Vinh bị thiệt hại sản lượng do tôm nhiễm bệnh hoặc sốc môi trường do thời tiết thay đổi bất thường, thì có doanh nghiệp nói “tình hình này nhập nguyên liệu về chế biến còn sướng hơn...”

Tăng nhà máy, không đi cùng vùng nguyên liệu

Vựa tôm Cà Mau có 264.500 ha nuôi tôm nhưng chỉ 1.300 ha nuôi tôm công nghiệp, 2.200 ha nuôi tôm quảng canh cải tiến, cung cấp khoảng 100.000 – 120.000 tấn nguyên liệu/năm, tức chỉ đáp ứng khoảng 60% công suất của các xí nghiệp chế biến. Không riêng gì Cà Mau, theo bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, vùng ĐBSCL hiện có 193 nhà máy chế biến thuỷ sản (chủ yếu là cá tra và tôm) với tổng công suất thiết kế trên 1,2 triệu tấn/năm, tăng 2,7 lần so với năm 2003. Theo ước tính của các chuyên gia, năm 2010, nguồn nguyên liệu tại ĐBSCL cung ứng cho các nhà máy chế biến tối đa là 750.000 tấn nguyên liệu, chỉ đáp ứng 62% công suất thiết kế của các nhà máy.

Ông Nguyễn Thông Nhận, phó giám đốc sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn Cà Mau cho biết, thiếu tôm nguyên liệu triền miên chỉ còn cách tăng năng suất, tăng diện tích nuôi tôm công nghiệp. Để khắc phục tình trạng thiếu tôm nguyên liệu chỉ cần có thêm 10.000 ha nuôi tôm công nghiệp, nhưng Cà Mau mới có hơn 1.300 ha. Mô hình này rủi ro cao nên người nuôi tôm – các nhà đầu tư tư nhân – ngại đầu tư.

Các tỉnh có diện tích tôm công nghiệp lớn như Bạc Liêu, Sóc Trăng, Kiên Giang… có lúc thất mùa, lỗ vốn nên người nuôi tôm thả tôm giống mật độ thưa, sản lượng giảm. Tại Sóc Trăng, sản lượng tôm chỉ đạt khoảng 55.000 tấn, giảm 10.000 tấn so với những năm trước làm cho chín xí nghiệp chế biến của sáu doanh nghiệp ở đây đói nguyên liệu.

Ở Cà Mau có 35 xí nghiệp chế biến thuỷ sản, chưa kể nhiều xí nghiệp nhỏ đang xây dựng, hoặc lập cơ sở sơ chế nguyên liệu.

Giám đốc công ty chế biến thuỷ sản Ngọc Sinh có xí nghiệp tận U Minh (Cà Mau), bám vùng nguyên liêu, nói: “Mấy tháng nay, thiếu nguyên liệu nên tôi phải đi tận Khánh Hoà để mua”.

Tình trạng tranh mua, tranh bán chưa dứt lại sinh nạn bơm tạp chất vào tôm khiến các nhà máy càng muốn nhập nguyên liệu hơn là kết nối vùng nguyên liệu.

Ở Hộ Phòng (Giá Rai, Bạc Liêu), một giám đốc doanh nghiệp chế biến đề nghị giấu tên nói: “Tình trạng thiếu tôm nguyên liệu căng thẳng tới mức dù biết mua tôm chứa tạp chất là vi phạm nhưng vẫn phải mua, không mua thì lấy gì làm?”

Ông Võ Hồng Ngoãn, “vua tôm sinh thái” ở Bạc Liêu nói lúc đầu người nuôi tôm nào thấy nhiều nhà máy cũng mừng vì các nhà máy cần nhiều nguyên liệu. Nhưng rồi tình trạng nhà máy đè giá xảy ra. Theo ông, nhiều nhà máy nhưng phải tạo được sự gắn kết chứ cứ kiểu “đem con bỏ chợ” thì chẳng được gì.

Tình trạng khan hiếm nguyên liệu căng thẳng đến mức, có khi biết tôm bị bơm tạp chất, nhà máy vẫn phải mua. Vì không mua thì không có việc để làm

HOÀNG LAN – TRƯỜNG LÊ – NGUYỄN NHƯ

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323