Bình Định: Chế biến thuỷ sản xuất khẩu - Khó chồng lên khó

Từ đầu năm đến nay, mặc dù gặp nhiều khó khăn nhưng các doanh nghiệp (DN) chế biến thủy sản xuất khẩu (CBTSXK) trên địa bàn tỉnh Bình Định vẫn nỗ lực vượt khó, đạt mức tăng trưởng ấn tượng, kim ngạch xuất khẩu đạt 27,3 triệu USD, tăng 28,4% so với cùng kỳ năm 2009. Tuy nhiên, hiện nay hoạt động CBTSXK trên địa bàn tỉnh lại tiếp tục đối mặt với một số trở ngại…

* Thiếu nguyên liệu, lao động...

Năm 2010, hoạt động CBTSXK trên địa bàn tỉnh gặp nhiều khó khăn, trong đó trở ngại lớn nhất là tình trạng thiếu nguyên liệu. Chuyện nhà máy phải “ăn đong” nguyên liệu không phải mới diễn ra, nhưng vẫn chưa có lời giải. Do khan hiếm nguyên liệu, các DN CBTSXK đã phải cạnh tranh quyết liệt, đẩy giá nguyên liệu tăng đáng kể. Hiện giá tôm thẻ chân trắng trong tỉnh dao động trên dưới 60.000 đồng/kg (loại 100 con/kg), tăng 20.000 đồng/kg so với cùng kỳ năm trước. Đây là mức giá cao kỷ lục từ trước tới nay. Giá tôm cao, nhưng nhiều nhà máy vẫn “đói” nguyên liệu, trong khi công suất nhà máy lên đến 6 - 7 tấn/ngày thì chỉ thu mua được khoảng 3 - 4 tấn.

Bên cạnh đó, nhiều DN còn đối mặt với tình trạng thiếu lao động. Bà Huỳnh Thị Lệ Thủy, Giám đốc Công ty CP Thực phẩm xuất nhập khẩu Lam Sơn, cho biết: Công ty đã liên tục áp dụng nhiều chế độ, chính sách ưu đãi nhưng vẫn khó tuyển dụng lao động. Hiện công ty đã đầu tư kho lạnh đạt chuẩn, hệ thống máy móc, dây chuyền sản xuất hiện đại, nhưng khai thác không có hiệu quả vì thiếu nguyên liệu và lao động. Hầu hết các DN CBTSXK trong tỉnh đều thiếu hụt khoảng 20 - 30% lao động so với nhu cầu.

Đặc biệt, năm 2010 này hoạt động CBTSXK của tỉnh còn gặp khó do xu hướng bảo hộ thương mại, rào cản kỹ thuật của các nước nhập khẩu. Từ ngày 1.1.2010, quy định về truy xuất nguồn gốc thủy sản chế biến của Hội đồng Liên minh châu Âu (EU) - gọi tắt là quy định IUU - chính thức có hiệu lực. Theo quy định này, mỗi lô hàng thủy sản xuất khẩu sang EU nhất thiết phải có Bản cam kết của nhà máy chế biến về nguồn gốc sản phẩm, hoặc Giấy chứng nhận khai thác… đã gây khó khăn cũng như làm tăng thêm chi phí cho DN, khiến nhiều đơn hàng không thể xuất sang thị trường EU. Ngoài ra, từ đầu tháng 3.2010 đến nay, chi phí tiền điện và các chi phí khác phục vụ cho hoạt động CBTSXK cũng tăng từ 10 - 15% so với trước…

* Khó chồng lên khó

Trước những khó khăn như vậy, các DN CBTSXK trên địa bàn tỉnh đã chuyển hướng chiến lược trong sản xuất kinh doanh, thực hiện chế biến những mặt hàng có giá trị gia tăng cao để giảm lượng nguyên liệu nhưng vẫn đảm bảo doanh thu và lợi nhuận; xây dựng hệ thống kho lạnh trữ nguyên liệu; tăng cường nhập khẩu nguyên liệu từ nước ngoài… Cụ thể, Công ty CP Thực phẩm xuất nhập khẩu Lam Sơn đã đầu tư khoảng 6 tỉ đồng đổi mới thiết bị cấp đông, rút ngắn thời gian cấp đông xuống còn một nửa so với trước. Công ty CP Thủy sản Hoài Nhơn đầu tư thiết bị phi lê và chế biến các mặt hàng cá để cung ứng trực tiếp cho các siêu thị ở nước ngoài. Công ty CP Thủy sản Bình Định tập trung nhập khẩu nguyên liệu về chế biến... Với sự nỗ lực này, đến nay các DN CBTSXK trên địa bàn tỉnh đã đạt tổng kim ngạch xuất khẩu 27,3 triệu USD, tăng 28,4% so với cùng kỳ năm 2009. Tuy nhiên, giá trị kim ngạch xuất khẩu tăng có yếu tố tỉ giá USD đang có lợi cho xuất khẩu, nên DN đẩy mạnh xuất hàng tồn. Nay nguồn hàng tồn đã cạn, các DN thiếu nguyên liệu để chế biến do nguyên liệu trong nước gần như cạn kiệt, trong khi việc nhập khẩu nguyên liệu thủy sản đang gặp khó nên khả năng tăng thêm kim ngạch xuất khẩu sẽ rất hạn chế.

Bà Cao Thị Kim Lan, Giám đốc Công ty CP Thủy sản Bình Định, cho biết trung bình mỗi tháng Công ty nhập khẩu 6.000 tấn nguyên liệu thủy sản về chế biến. Từ 1.9.2010 đến nay, khi Thông tư 25/2010 của Bộ NN-PTNT có hiệu lực thì việc nhập khẩu nguyên liệu thủy sản gặp khó khăn. Theo quy định của Thông tư này, DN nhập khẩu nguyên liệu thủy sản để gia công, chế biến hàng xuất khẩu phải xuất trình giấy chứng nhận xuất xứ lô hàng, giấy chứng nhận chất lượng lô hàng do cơ quan thẩm quyền nước xuất khẩu cấp. Trong 80 nước và vùng lãnh thổ đang có hoạt động xuất khẩu thủy sản vào Việt Nam, chỉ có khoảng 10 nước thực hiện được các yêu cầu này. Ngoài ra, DN nhập khẩu sẽ phải chịu thêm phí phát sinh do kiểm tra, kiểm nghiệm và phải chờ đợi thời gian dài ở các cửa khẩu, làm giảm chất lượng hàng thủy sản tươi sống…

Chỉ khoảng 1 tuần kể từ ngày áp dụng Thông tư 25/2010/TT-BNNPTNT, không ít DN nhập khẩu nguyên liệu thủy sản trong nước và tỉnh Bình Định đã tính đến việc tạm đóng cửa nhà máy sản xuất vì thiếu nguyên liệu. Các DN đã có kiến nghị gửi Chính phủ, Bộ NN-PTNT không áp dụng Thông tư 25/2010/TT-BNNPTNT đối với các nguyên liệu thủy sản nhập khẩu để chế biến hàng xuất khẩu; đồng thời, kiến nghị Bộ NN-PTNT và các cơ quan chức năng đơn giản hóa thủ tục hành chính, ưu tiên thông quan đối với các lô hàng thủy sản đông lạnh… Nếu đề xuất này không được các cơ quan quản lý xem xét một cách thấu đáo, thì nhiều nhà máy CBTSXK sẽ tiếp tục gặp khó.

Ngọc Thái

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323