Khai thác cá ngừ đại dương ở Phú Yên: Ngư dân “tự bơi” gặp nhiều khó khăn

Thời gian qua, nghề câu cá ngừ đại dương ở Phú Yên phát triển mạnh mẽ đã tác động tích cực đến quá trình chuyển từ khai thác gần bờ sang đánh bắt xa bờ. Nhà nước đã có nhiều giải pháp hỗ trợ, khuyến khích cho ngư dân đầu tư nghề này. Tuy nhiên, hiện vẫn còn nhiều bất cập như: còn thả nổi giá cả, thị trường tiêu thụ, chưa đầu tư mạnh cơ sở hạ tầng, dịch vụ hậu cần nghề cá...

sản lượng khai thác cá ngừ đại dương cao song ngư dân Phú Yên gặp nhiều khó khăn như chi phí cao, tư thương ép giá - Ảnh: N.LƯU

CHI PHÍ KHAI THÁC KHƠI QUÁ CAO

Chủ tàu PY90505 Dương Văn Đông ở phường 6 (TP Tuy Hòa) cho hay, bây giờ tàu phải vươn khơi rất xa từ 400 – 600 hải lý và bám biển dài ngày mới câu được cá. Do đó, chi phí sắm chuyến khai thác khơi quá cao từ 60 – 70 triệu đồng/chuyến. Trong đó, chi phí dàn câu thẻo liên tục tăng cao, đặc biệt mỗi chuyến tàu (loại có công suất từ 90CV trở lên) vươn khơi “ngốn” từ 4.500 - 5.000 lít dầu với chi phí không dưới 40 triệu đồng. Điều đáng nói là, do mùa vụ năm trước nhiều ngư dân khai thác cá ngừ bị thua lỗ nặng, nên hiện nay, lợi dụng việc thiếu vốn sắm chuyến, một số cơ sở đầu cơ bán nợ dầu cho ngư dân với giá cắt cổ tăng cao từ 2.500 – 3.000 đồng/lít. Với giá cá ngừ như hiện nay, nếu mỗi chuyến tàu khai thác được 1 tấn cá thì coi như chỉ mới huề vốn. Chính chi phí quá cao, trong khi đó sản lượng khai thác ngày càng giảm sút, nên ngư dân rất âu lo và “ngại” ra khơi khi đàn cá ở ngư trường còn thưa thớt.

Thực tế, hiện nay đa số tàu câu khơi ở Phú Yên còn làm ăn theo kiểu đơn lẻ, chưa liên kết với nhau theo kiểu tập đoàn câu khơi để hỗ trợ nhau về kỹ thuật, dò tìm luồng cá, đặc biệt là giảm chi phí di chuyển ngư trường và ra vào bờ bán cá, tiếp nhiên liệu… Theo các kỹ sư thủy sản, kinh nghiệm cho thấy cá ngừ đại dương thường di chuyển ngư trường theo bầy đàn với số lượng lớn, do vậy khi 5 hoặc 10 tàu liên kết với nhau câu khơi, nếu tàu nào dò được luồng cá thì lập tức cùng thông báo bộ đàm để các tàu cùng hợp sức câu thì sản lượng cá sẽ đạt cao, đồng thời giảm chi phí, tăng hiệu quả kinh tế.

SƠ CHẾ CÁ NGỪ KHÔNG ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG

Có thể nói, sản lượng khai thác cá ngừ hàng năm ở Phú Yên đạt cao hơn nhiều so với hai tỉnh lận cận Khánh Hòa và Bình Định. Tuy nhiên thực tế, chất lượng sản phẩm cá sơ chế của ngư dân Phú Yên kém hơn hai tỉnh này. Đây là một trong những nguyên nhân làm cho giá cá thấp, dẫn đến ngư dân bị thiệt hại về thu nhập. Nếu như trước đây mỗi chuyến vươn khơi khai thác cá ngừ chỉ trong thời gian ngắn từ 10 – 15 ngày, thì hiện nay từ 20 ngày đến 1 tháng. Điều này cho thấy thời gian bám biển quá dài, trong khi đó ngư dân chưa nắm vững kỹ thuật bảo quản sản phẩm cá trên biển, nên chưa đảm bảo chất lượng cá.

Ông Lê Văn Lợi, Trưởng trạm thu mua cá ngừ của Công ty TNHH Quốc tế Anna Sea TP. Hồ Chí Minh cho biết: Ở Nhật, ngư dân sử dụng tàu hiện đại với thời gian câu ngắn, sơ chế cá trên biển bằng công nghệ hiện đại máy phun đá vảy, nên cá rất tươi, bán với giá rất cao. Còn ngư dân ở Việt Nam nói chung, Phú Yên nói riêng chủ yếu làm hầm ướp cá bằng… đá xay vụn trong thời gian dài gần cả tháng trên biển. Do vậy, chất lượng cá ngừ Việt Nam chỉ đạt khoảng 50% tiêu chuẩn chất lượng cá xuất khẩu trên thị trường Mỹ, Nhật. Chính vì thế mà cá ngừ Việt Nam xuất khẩu sang Nhật chỉ bán giá bằng phân nửa của họ. Hiện nay, sản lượng cá ngừ ở Việt Nam chỉ xuất khẩu được trên 50%, còn lại do kém chất lượng phải bán cho các nhà máy chế biến đồ hộp trong nước với giá rất thấp. Nếu ngư dân đổi mới công nghệ sơ chế hiện đại, nâng cao được chất lượng sản phẩm, thì giá cá hiện nay có thể tăng lên gấp rưỡi, gấp hai…

Từ thực tế trên, ngành thủy sản cần thường xuyên tập huấn ứng dụng công nghệ hiện đại về khai thác và bảo quản sản phẩm trên biển. Trên cơ sở đó, vận động ngư dân Phú Yên áp dụng đổi mới công nghệ sơ chế sản phẩm trên biển để nâng cao chất lượng hải sản xuất khẩu, nhằm tăng cao giá cả và thu nhập kinh tế.

TƯ THƯƠNG ÉP NGƯ DÂN

Hiện nay, trên địa bàn Phú Yên có hơn 10 cơ sở thu mua ở 5 điểm bến bãi ven biển, đảm bảo giải quyết hết đầu ra cá ngừ cho ngư dân. Tuy nhiên, các cơ sở thu mua này luôn giải thích rằng cá ngừ không đảm bảo chất lượng để mua giá thấp. Tại thời điểm sau Tết Nguyên đán Định Hợi, ngư dân Khánh Hòa bán cá ngừ với giá khoảng trên dưới 100.000 đồng/kg, trong khi đó tại cảng cá phường 6, phường Phú Lâm… bà con chỉ bán được từ 73 – 75.000 đồng/kg.

Theo Ban quản lý cảng cá Phú Yên, hấp lực từ những “mùa vàng” cá ngừ đại dương đã thu hút hàng trăm hộ ngư dân đua nhau đầu tư đóng mới, cải hoán tàu thuyền, mua sắm ngư cụ chuyển mạnh sang khai thác hải sản xa bờ. Song có một thực tế, là nhiều ngư dân đã vội vã đi vay nóng hoặc lấy tiền “cổ đông” lao vào đầu tư đóng mới tàu lớn vươn khơi, nhưng khai thác không hiệu quả, nợ nần chồng chất, do chưa nắm vững ngư trường, kỹ thuật câu cá ngừ. Lợi dụng thực trạng thiếu vốn sắm chuyến vươn khơi, các tư thương tung “chiêu” cho ngư dân ứng phí tổn ban đầu để rồi “ép” mua lại cá ngừ với giá thấp hơn nhiều so với thị trường ở cùng một thời điểm. Thực tế cho thấy, các tư thương thu mua cá ngừ ở Phú Yên ngày càng giàu kếch xù, còn ngư dân khai thác cá ngừ thì đành phải “thắt lưng buộc bụng” gánh chịu thiệt hại khi bán cá giá thấp.

Ngư dân kiến nghị ngành thủy sản cần điều tra, đánh giá đúng tiềm năng của nghề câu cá ngừ để trên cơ sở đó có giải pháp sắp xếp, quản lý, đầu tư phù hợp. Biện pháp hữu hiệu nhất, là có chính sách khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư vào phát triển nghề này, đồng thời quản lý các cơ sở thu mua, xây dựng chợ cá ngừ để chống tình trạng mua ép giá, phẩm cấp cá ngừ…

NGUYÊN LƯU

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323