Xuất khẩu tôm vào Nhật gặp khó

Xuất khẩu tôm sang thị trường Nhật Bản có nguy cơ bị đóng cửa vì chất trifluralin. Điều đáng nói là dù đã bị cấm từ đầu tháng 4-2010 nhưng do bất cập trong quản lý, các loại thuốc chứa hóa chất này vẫn nhan nhản trên thị trường.

Các doanh nghiệp xuất khẩu tôm tại ĐBSCL đang hoang mang trước thông tin cơ quan chức năng Nhật Bản liên tục phát hiện các lô hàng của họ nhiễm trifluralin quá mức cho phép. Tuy nhiên, đến nay cơ quan chức năng địa phương vẫn chưa có biện pháp mạnh trong quản lý tận gốc việc phân phối và sử dụng loại hóa chất này.

Lao đao vì chất cấm

Giữa tháng 9, Bộ Y tế lao động và phúc lợi Nhật Bản đã cảnh báo về việc tôm VN xuất sang nước này có dư lượng trifluralin và nâng mức kiểm soát hóa chất này từ 0% lên 30% (ba lô kiểm tra một lô). Ngay sau đó, cơ quan chức năng Nhật phát hiện thêm các lô hàng tôm VN nhiễm trifluralin quá mức cho phép.

Theo quy định của Nhật, kể từ lô thứ hai phát hiện chứa trifluralin sẽ nâng mức kiểm soát lên 100%. Có nghĩa là trong vòng một tuần qua, tất cả lô hàng tôm của VN xuất khẩu sang Nhật Bản đều bị kiểm tra hàm lượng trifluralin tại cảng đến.

Ông Trương Đình Hòe, tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản VN (VASEP), cho biết việc Nhật Bản kiểm soát 100% với tôm VN sẽ khiến các doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn do tốn nhiều thời gian, tiền bạc cho công tác xét nghiệm. Kế hoạch kinh doanh của các công ty cũng ảnh hưởng vì những tháng cuối năm lượng đơn hàng và giá đều tăng cao.

Nghiêm trọng hơn, nếu tiếp tục phát hiện nhiều lô hàng của VN chứa trifluralin thì Nhật Bản có thể cấm nhập khẩu tôm từ VN. “Một số đối tác Nhật Bản đã yêu cầu các công ty trong nước tạm ngưng xuất khẩu đến khi họ cho phép do lo ngại chất trifluralin. Sẽ là thảm họa với ngành tôm VN nếu Nhật cấm nhập tôm từ VN, bởi dự kiến 500 - 700 container tôm sẽ được các công ty VN bán sang thị trường này trong dịp Giáng sinh, năm mới” - ông Trần Thiện Hải, chủ tịch VASEP, cho biết.

Theo TS Hồ Quốc Lực - tổng giám đốc Công ty CP thực phẩm Sao Ta (Fimex, Sóc Trăng), dù các công ty đã mua các bộ thử nhanh để phát hiện trifluralin trước khi sản xuất nhưng rất khó để đảm bảo toàn bộ lô hàng không có chứa hóa chất này. Do mỗi lô hàng xuất đi các công ty mua tôm nguyên liệu từ hàng trăm ao nuôi khác nhau và theo nhiều đợt. Vì vậy, theo ông Lực: “Ngay cả khi đã kiểm tra tại VN an toàn thì cũng không chắc sang đến Nhật Bản kiểm tra không có. Do đó các doanh nghiệp rất hoang mang không biết lô hàng mình đưa đi liệu có bị trả về hay không”.

Do vậy theo VASEP, vấn đề quan trọng là giải quyết dứt điểm chất Trifluralin ngay từ khâu phân phối và nuôi trồng thủy sản chứ không phải ở phía doanh nghiệp mới tránh được nguy cơ tôm VN bị cấm nhập khẩu ở nước ngoài. Tuy nhiên, các cơ quan chức năng tỏ ra rất chậm trễ và thiếu kiên quyết trong vấn đề này.

Vẫn đang giải quyết từ ngọn

Theo Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn (NN&PTNT), trước những cảnh báo từ nước ngoài về chất trifluralin, ngày 2-4 cơ quan này đã ban hành văn bản bổ sung hoạt chất trifluralin vào danh mục hóa chất, kháng sinh cấm sử dụng trong sản xuất, kinh doanh thủy sản. Sau 45 ngày, văn bản này có hiệu lực (tức ngày 17-5-2010).

Ông Phạm Tấn Đạo, chánh thanh tra Sở NN&PTNT Sóc Trăng, khẳng định ngay khi nhận được công văn của Bộ NN&PTNT, sở đã thông báo cho các đại lý bán thuốc thú y thủy sản trên địa bàn tỉnh. Sau đó, Sở NN&PTNT đã tổ chức nhiều đợt kiểm tra, rà soát tại các địa điểm bán thuốc và phát hiện một số điểm vẫn cố tình bán các loại thuốc chứa trifluralin. Những trường hợp vi phạm đã bị tịch thu thuốc và phạt tiền. “Nhưng đó là những trường hợp phát hiện từ tháng 6, 7 khi lệnh cấm mới ban hành, hiện nay thì không có thuốc trifluralin trên địa bàn tỉnh nữa” - ông Đạo khẳng định.

Ông Nguyễn Như Tiệp, cục trưởng Cục Quản lý nông lâm và thủy sản (Nafiqad), cho biết để tránh nguy cơ Nhật Bản cấm nhập khẩu tôm VN, trước mắt Nafiqad đề xuất chế độ kiểm tra dư lượng trifluralin đối với 100% lô hàng tôm của các cơ sở sản xuất kinh doanh thủy sản trước khi xuất khẩu vào Nhật Bản. Về lâu dài, bộ trưởng Bộ NN&PTNT đã có công văn chỉ đạo Tổng cục Thủy sản khẩn trương rà soát các sản phẩm có chứa trifluralin trong danh mục sản phẩm xử lý, cải tạo môi trường nuôi trồng thủy sản được phép lưu hành tại VN để loại bỏ các sản phẩm này trước ngày 15-11-2010.

Nhưng theo VASEP, cách làm hiện nay của Bộ NN&PTNT là quản lý từ ngọn và gây thêm khó khăn cho doanh nghiệp. Theo đó, một lô hàng tôm xuất khẩu đi Nhật Bản phải qua ba lần kiểm tra trifluralin: tại doanh nghiệp, tại Nafiqad và tại cảng Nhật Bản. Trong khi đó, theo phản ảnh của doanh nghiệp, các loại thuốc chứa trifluralin vẫn được bán và sử dụng tràn lan ngoài thị trường.

Trifluralin là chất gì?

Trifluralin là một hóa chất dùng trong bảo vệ thực vật (thuốc diệt cỏ). Thời gian gần đây chất này có trong thành phần của nhiều sản phẩm nhập khẩu (chủ yếu từ Thái Lan) và sản xuất trong nước sử dụng trong nuôi trồng thủy sản VN để diệt nấm, tảo, rong rêu. Hầu hết các quốc gia ở châu Âu, châu Mỹ, Nhật Bản quy định dư lượng của trifluralin không được vượt quá 10 µg/kg trong thịt và 1 µg/kg trong cá (một phần tỉ). Các loại thuốc thú y thủy sản chứa trifluralin tại VN như: Olan, JL Zoo, Zuzin 79, Kick-Zoo, Formalan...

Cấm... nhưng mua là có

Ngày 23-10, chúng tôi có mặt tại Sóc Trăng và không khó để tìm mua các loại thuốc chứa Trifluralin trên thị trường. Tại các cửa hàng thuốc thủy sản ở huyện Trần Đề, Mỹ Xuyên, thành phố Sóc Trăng, chúng tôi lần lượt mua được các loại thuốc chứa Trifluralin như Olan, JL Zoo, Zuzin 79, Kick-Zoo, Formalan...

Một chủ cửa hàng thuốc cho biết người dân ở đây vẫn thường dùng những loại này để trị đóng rong hiệu quả và không bị cấm. Ngạc nhiên nhất là ở một cửa hàng thuốc thú y thủy sản ngay thành phố Sóc Trăng, chúng tôi cũng mua được thuốc Kick-Zoo loại chai nhỏ. Ngoài ra, chủ cửa hàng cũng cho xem loại chai lớn và loại thuốc Formalan.

Đáng chú ý, trong những chai thuốc chúng tôi mua được và những chai thuốc trong kho chứa hàng tịch thu của Thanh tra Sở NN&PTNT Sóc Trăng có cả những chai thuốc ghi ngày sản xuất sau khi có văn bản cấm (2-4-2010) hoặc sau ngày văn bản cấm có hiệu lực (17-5-2010).

TRẦN MẠNH

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323