Đồng Tháp: Biến động công nhân thủy sản - “Chuyện thường ngày” của các nhà máy

Ngoài việc lo nguồn nguyên liệu, giá cả đầu ra - đầu vào của sản phẩm, mở rộng thị trường... vấn đề công nhân (CN) cũng làm “đau đầu” các doanh nghiệp (DN) chế biến cá tra xuất khẩu ở Đồng Tháp. Từ nhiều nguyên nhân, lượng CN ở các nhà máy này luôn biến động, các DN phải tuyển dụng lao động hết đợt này đến đợt khác.

Vừa thừa vừa thiếu

Do nằm trung tâm vùng nguyên liệu, nên những năm qua trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp và các tỉnh, thành lân cận ngày càng có nhiều nhà máy chế biến thủy sản (NMCBTS), chủ yếu là chế biến cá tra. Toàn tỉnh Đồng Tháp hiện có 16 NMCBTS đang hoạt động với tổng số khoảng trên 18 ngàn lao động. Nhu cầu sử dụng CN ở các nhà máy này khá lớn, hàng trăm, hàng ngàn CN/nhà máy. Tuy nhiên, tình trạng người lao động xin vào làm một thời gian rồi xin nghỉ, làm cho các DN phải lo việc tuyển, đào tạo lao động thường xuyên. Theo các chủ DN, nguồn lao động phổ thông cung ứng cho các NMCBTS rất nhiều, nhưng thường xảy ra tình trạng thiếu lao động trong các nhà máy, vì nhiều lao động đến rồi đi. Nguyên nhân do người lao động không thích ứng được tác phong công nghiệp (không chịu được sự gò bó của nội qui nhà máy; cường độ làm việc cao; muốn xin nghỉ nhiều ngày để đi đám tiệc...), đến mùa thu hoạch lúa thì xin nghỉ về phụ gia đình, làm mướn và không ít trường hợp chuyển sang làm cho DN khác. Có DN đến mùa thu hoạch lúa áp dụng chính sách: Bù tiền cho CN bằng với giá công làm mướn, nhưng vẫn có nhiều CN xin nghỉ phép hoặc nghỉ luôn, vì vào thời điểm thu hoạch lúa nhân công ở nông thôn rất thiếu.

Việc biến động CN làm cho các nhà máy hay bị động trong thực hiện kế hoạch sản xuất, kinh doanh. Ông Nguyễn Hoàng Kha, Giám đốc Công ty TNHH Xuất Nhập khẩu Thủy sản K&K cho biết: “Do đặc thù của ngành chế biến thủy sản, nên CN biến động liên tục. Nguồn lao động không thiếu, nhưng hay thiếu cục bộ ở các nhà máy, ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của nhà máy”. Công ty Chế biến Thủy sản Hoàng Long (Phú Cường, Tam Nông), hiện có khoảng 800 - 900 CN. Để bù đắp số CN xin nghỉ việc, có tháng nhà máy phải tuyển từ vài chục đến trên 100 CN. Công ty TNHH Hùng Cá (Cụm Công nghiệp Bình Thành, Thanh Bình) trong những năm qua đã phối hợp với các đơn vị chức năng đào tạo 1.500 CN và kế hoạch năm 2011 đào tạo 1.000 CN, trong khi nhu cầu hiện tại của Công ty khoảng trên 1.000 CN.

Việc CN không làm việc ổn định lâu dài ở một nhà máy cũng gây khó khăn cho DN trong việc thực hiện các chế độ bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp đối với CN. Nhiều lao động xác định làm CN chỉ là tạm thời, nên việc đóng bảo hiểm là không cần thiết, vì phải tốn tiền, đến khi nghỉ việc phải làm thủ tục và chờ giải quyết.

Giữ “chân” CN thủy sản

Để hạn chế việc biến động số lượng CN, các DN rất quan tâm đến chính sách cho CN, từ khâu đào tạo, thử việc đến tiền lương. Trong điều kiện có nhiều NMCBTS như hiện nay, yêu cầu các chủ DN này phải có giải pháp để giữ CN, nếu không có chính sách thỏa đáng CN sẽ xin chuyển làm cho Nhà máy khác. Đại diện Công ty Hùng Cá cho biết, ngoài phần nhà nước và DN hỗ trợ dạy nghề cho CN, Công ty còn hỗ trợ mỗi ngày một bữa ăn cho người học nghề, nếu người học nghề ở cách Công ty trên 15 km, thì được hỗ trợ tiền đi lại 15.000 đồng/ngày; nếu người học ở trọ thì được hỗ trợ 40.000 đồng trong thời gian học nghề. Sau khi học nghề xong, nếu CN ở nhà trọ, Công ty sẽ hỗ trợ 1/3 tiền thuê nhà trọ. Công ty trả lương cho CN tính theo sản phẩm, làm nhiều hưởng lương nhiều và Công ty đảm bảo trả lương từ bằng đến hơn mặt bằng lương của các DN khác. Riêng tiền thưởng cuối năm, Công ty Hùng Cá thông báo công khai ngay từ đầu, nên người lao động biết trước mình được thưởng Tết là bao nhiêu, khỏi phải lo lắng, chờ đến cuối năm mới biết.

Việc CN thủy sản hay xin ra, xin vào ở các NMCBTS cũng có nguyên nhân cạnh tranh không lành mạnh giữa các nhà máy để thu hút CN, nhất là các nhà máy mới đi vào hoạt động. Hình thức phổ biến là người của nhà máy này đến gặp CN của nhà máy khác và cho biết “chính sách ngầm” của nhà máy như: Nếu CN có tay nghề về làm cho nhà máy sẽ được hỗ trợ 500 ngàn đồng hoặc 1 triệu đồng... hỗ trợ tiền nhà trọ vài tháng, ra mức đơn giá cao cho từng khâu sản xuất để CN thấy có thu nhập cao hơn. Tuy nhiên, có nhiều trường hợp, sau khi CN chuyển đi, thu nhập không bằng nơi cũ, nên xin quay trở về.

Qua tiếp xúc với nhiều CN chúng tôi được biết, CN chuyển đi nhà máy khác không chỉ vì thu nhập, mà còn do nội qui của nhà máy quá chặt, người quản lý khó tính, cho số ngày nghỉ phép ít, thường xuyên tăng ca làm CN rất mệt mỏi... CN Huỳnh Công Khanh ở xã Phong Mỹ, huyện Cao Lãnh, từ năm 2007 đến nay đã làm qua 4 NMCBTS. Lý do lần chuyển gần đây của Khanh là vì nơi làm việc cũ quản lý quá chặt, đến nơi mới làm việc thoáng hơn, khi nhà máy tạm ngưng hoạt động được hưởng 75% lương và ít tăng ca!

Theo các chủ DN, muốn hạn chế được tình trạng CN thủy sản xin nghỉ việc phải tăng lương, tiền thưởng thâm niên, hỗ trợ nhà trọ... để nâng thu nhập và đảm bảo cho CN có tích lũy. Bên cạnh đó, tỉnh cần phải đẩy mạnh cơ giới hóa trong sản xuất nông nghiệp để dịch chuyển lao động nông nghiệp sang công nghiệp. Nếu không có giải pháp căn cơ, đồng bộ, tình hình biến động CN trong các NMCBTS và sự cạnh tranh không lành mạnh để thu hút CN giữa các nhà máy sẽ diễn ra gay gắt hơn.

Thành Nam

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323