Nhà máy chế biến tôm ‘đói’ nguyên liệu

Giá tôm sú nguyên liệu ở ĐBSCL đang đứng mức cao nhất trong vòng 10 năm trở lại đây. Tôm sú loại 20 con/kg có giá lên tới 220.000 - 250.000 đồng, loại 30 con/kg từ 175.000 đến 190.000 đồng.

Đã thành lệ, cứ cuối năm, tôm nguyên liệu lại tăng giá và khan hiếm, do nhu cầu giao trả hàng theo hợp đồng của các doanh nghiệp dồn về thời điểm này. Giá tôm năm nay đạt đỉnh chưa từng có, nhưng các nhà máy vẫn không tìm nổi nguyên liệu để sản xuất.

Tìm tôm “đỏ con mắt”

Ông Nguyễn Tuấn Anh, Tổng Giám đốc Công ty CP chế biến thủy sản Út Xi (Sóc Trăng), cho biết: nhà máy có công suất chế biến 100 tấn mỗi ngày nhưng giờ chỉ mua được 2 - 3 tấn, dù giá đang ở mức cao nhất trong 10 năm trở lại đây. Hiện Sóc Trăng có khoảng 400 ha tôm sú đang thu hoạch. Đây là số diện tích do nông dân thả vụ đầu tôm bị chết, phải nuôi lại, nên giờ mới có để bán cho doanh nghiệp, còn nếu đúng vụ, thì giờ lượng tôm nguyên liệu còn khan hàng hơn. “Nguyên liệu “đói” quá, công ty tôi ráng làm cho xong những đơn hàng ký trước là mừng rồi, chứ không dám ký thêm hợp đồng, dù đối tác chào đơn hàng khá lớn”, ông Tuấn Anh nói.

Tình trạng thiếu tôm nguyên liệu không chỉ ở Sóc Trăng mà còn ở Cà Mau, Bạc Liêu, những vùng nuôi tôm lớn của vùng ĐBSCL. Công ty CP thực phẩm thủy sản xuất khẩu Cà Mau đang cần khoảng 4.000 tấn tôm nguyên liệu nhưng đến thời điểm này chỉ thu mua được hơn 1.000 tấn. “Tìm mua tôm “đỏ con mắt” cũng không có, phải “lùng” khắp Bạc Liêu, Sóc Trăng, Trà Vinh… nhưng cũng duy trì chừng 30% công suất. Hết năm rồi mà kim ngạch xuất khẩu của công ty mới đạt 50% so với chỉ tiêu đề ra”, ông Ngô Văn Phăng, Giám đốc công ty này than.

Theo Hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Cà Mau, 25 nhà máy chế biến tôm trong tỉnh này đang hoạt động dưới 50% công suất. Ông Lý Thuận, Tổng thư ký, cho rằng, áp lực thiếu tôm nguyên liệu có thể kéo dài đến hết tháng 3/2011. Giải pháp trước mắt của các doanh nghiệp là tăng cường nhập khẩu tôm nguyên liệu, tổ chức mạng lưới thu mua tại các vùng nuôi lân cận.

Mất cân bằng cung cầu nguyên liệu

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), có nhiều nguyên nhân dẫn đến thiếu nghiêm trọng tôm nguyên liệu. Nguyên nhân lớn nhất là do diện tích thả nuôi năm 2010 giảm khoảng 5,2% so cùng kỳ năm 2009. Hiện khu vực ĐBSCL còn khoảng 555.000 ha ao nuôi, nhưng chỉ khoảng 20.000 ha nuôi công nghiệp năng suất cao. Trong đó, Cà Mau dù là vùng nuôi tôm lớn nhất, trên 260.000 ha, nhưng phần lớn là nuôi quảng canh, rủi ro cao, năng suất thấp. Hơn nữa, tại hai vùng tôm Bạc Liêu, Cà Mau, tháng 10 và 11 mưa quá nhiều, làm tôm nuôi chết hàng loạt. Số liệu của Sở Nông nghiệp – Phát triển nông thôn tỉnh Cà Mau, cho thấy chỉ trong tháng 10, toàn tỉnh có trên 35.000 ha diện tích tôm nuôi bị thiệt hại vì thời tiết thất thường.

Một nguyên nhân đáng lưu ý là trong khi diện tích nuôi tôm tăng rất chậm, thì lại xảy ra nghịch lý phía chế biến tôm xuất khẩu không ngừng đầu tư mở rộng công suất, xây dựng thêm nhà máy, làm tình trạng thiếu nguyên liệu càng trầm trọng hơn. Theo tiến sĩ Nguyễn Thanh Tùng, Phó Viện trưởng Kinh tế và quy hoạch thủy sản, đến năm 2008, toàn vùng ĐBSCL có 189 nhà máy chế biến thủy sản đông lạnh, với tổng công suất thiết kế khoảng 1,2 triệu tấn một năm. So với năm 2003, số nhà máy tăng 2,3 lần, còn công suất tăng tới 2,7 lần. Việc nhà máy tăng công suất không tương ứng với nguồn nguyên liệu, đã gây ra tình trạng mất cân bằng cung cầu nguyên liệu thời gian qua. Ngoài ra, chuyện mất mùa, dẫn đến thiếu nguyên liệu, theo tiến sĩ Tùng, là do ĐBSCL đang phải đối mặt với biến đổi khí hậu, làm suy giảm năng suất, bùng nổ bệnh dịch, đến việc mất dần một phần, hoặc toàn bộ diện tích nuôi trồng thủy sản.

Giá cá tra ở ĐBSCL cũng đang ở mức cao kỷ lục từ trước đến nay. Tại Tiền Giang, giá thu mua của nhà máy khoảng 23.000 - 23.500 đồng/kg. Còn tại TP. Cần Thơ, giá thu mua tại ao dao động 21.000 - 23.000 đồng nhưng các nhà máy cũng không thu đủ nguyên liệu để sản xuất.

“Thiếu nguyên liệu, hệ lụy tất yếu dẫn đến tình trạng tranh mua, là dịp nạn bơm tạp chất vào tôm có cơ hội trỗi dậy, nguy cơ mất vệ sinh an toàn thực phẩm xảy ra là rất lớn”, ông Lý Thuận, Tổng thư ký Hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Cà Mau.

Trung Dân

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323