Cá tra không chạm đích

Đến hết tháng 11/2010, giá trị XK cá tra của Việt Nam đạt 1,277 tỷ USD. Dự kiến giá trị XK cá tra cả năm 2010 sẽ khoảng 1,39 tỷ USD, không đạt được mức 1,5 tỷ USD như kế hoạch từ đầu năm. Nhiều người đặt câu hỏi vì sao khối lượng XK cá tra năm 2010 khoảng gần 645.000 tấn mà giá trị XK không đạt 1,5 tỷ USD?

Yếu tố chính “cản trở” cá tra chạm đích 1,5 tỷ USD là giá XK chưa cao và chất lượng cá tra XK không ổn định.

Giá trung bình XK cá tra giảm mạnh, tính chung cả 11 tháng đầu năm 2010 chỉ đạt 2,14 USD/kg, giảm 3% so với cùng kỳ năm 2009. Giá XK cá tra liên tục giảm trong những năm qua có nhiều nguyên nhân như sản lượng nuôi tăng quá nhanh, nhiều DN cạnh tranh XK bằng cách hạ giá XK đồng thời giảm chất lượng sản phẩm, gây tổn hại đến thương hiệu cá tra Việt Nam trên thị trường thế giới.

Tại thị trường Mỹ, giá cá tra Việt Nam giảm 6%/năm và tại nhiều nước Châu Âu, Trung Đông, Ai Cập... giá cũng giảm đáng kể. Các DN tham gia XK ngày càng nhiều, kể cả DN thương mại. Những năm trước, khu vực Trung Đông NK khoảng 80.000 tấn cá tra của 50 DN Việt Nam nhưng năm nay có tới 100 DN “nhảy” vào thị trường này, ”đá” lẫn nhau và kéo giá xuống liên tục.

Hiện có khoảng 100 nhà máy chế biến cá tra, nhưng có tới hơn 200 DN thương mại tham gia thị trường XK, trong khi các quy định hiện nay chưa đủ hiệu lực để kiểm soát việc các DN này gây hỗn loạn trên thị trường. Nhiều DN làm ăn không lành mạnh, tổ chức thu mua nguyên liệu kém chất lượng rồi thuê cơ sở sơ chế, đóng gói và XK với giá chào bán chỉ 1,6 USD/kg - thậm chí thấp hơn, trong khi giá XK trung bình của các công ty làm ăn nghiêm túc phải là 2,5 USD/kg.

Thực tế nhu cầu và giá cá tra trên thị trường thế giới không hề sụt giảm. Khối lượng cá tra XK năm 2010 dự kiến đạt mức cao trong vòng 10 năm trở lại đây, khoảng 645.000 tấn. Trong khi đó tại Mercamađrit - một trong những trung tâm bán buôn thực phẩm lớn nhất ở Tây Ban Nha - khối lượng cá tra tiêu thụ trong năm tại đây đạt cao nhất từ trước đến nay và giá bán luôn ổn định ở mức 3,1 euro/kg. Tuy vậy, giá XK của Việt Nam sang Tây Ban Nha nói riêng và Châu Âu nói chung lại liên tiếp sụt giảm trong năm 2010.

Trong khi đó, diễn biến 3 tháng cuối năm 2010 cho thấy, khi nguyên liệu trong nước không đủ cho nhu cầu chế biến XK, cộng với tác động của tỷ giá đồng USD tăng đã khiến giá trung bình cá tra nguyên liệu tăng từ 17.500 đ/kg lên 22.000 đ/kg. Vấn đề cung cầu và thị trường đã tác động rõ rệt đến ngành sản xuất và chế biến XK cá tra. Tuy nhiên, chỉ nói đến yếu tố cung cầu sẽ là chưa đủ cho năm 2011 khi có sự sụt giảm sản lượng nuôi mà cần có giá sàn XK và tiêu chuẩn chung cho cá tra mới hy vọng đạt giá trị XK 1 tỷ USD trong năm 2011 tới.

VASEP và 20 DN XK cá tra hàng đầu (tính theo doanh số) đã thống nhất giá XK cá tra tối thiểu cho các thị trường trong tháng 1/2011 là 3 USD/kg (đối với cá tra fillet trimmed, net weight 100%, FOB any port in Việt Nam) và 2,05 USD/kg (đối với cá tra fillet untrimmed, net weight 100%, FOB any port in Việt Nam).

Một số DN chào giá thấp để cạnh tranh khiến chất lượng cá tra XK sa sút. Nhiều DN không chỉ gian dối về khối lượng mà còn làm mất uy tín về chất lượng sản phẩm độc quyền này của Việt Nam trong mắt người tiêu dùng quốc tế. Đề nghị các DN tuân thủ các quy định của các thị trường về mức mạ băng tối đa cũng như quy định mức mạ băng tối đa của Việt Nam là 20%.

Ngoài ra, việc mạ băng cần được xem xét cả ở khía cạnh bảo quản lẫn gian lận thương mại. Một số thị trường như Mỹ không chấp nhận sản phẩm tính cả mạ băng, do đó việc nhiều công ty thương mại mặc dù không có khả năng XK vào Mỹ (do lệnh áp thuế chống bán phá giá hiện nay) vẫn chào bán cá tra có mạ băng 10%, 20% đều khiến họ xem đây là hành vi gian lận thương mại, do đó cần thống nhất có biện pháp xử lý đối với những công ty này.

Việc sử dụng các phụ gia thực phẩm có gốc phôtphat nhằm mục đích bảo quản đã bị lạm dụng trong thời gian qua để tăng trọng, giảm giá thành, thậm chí gian lận thương mại, gây nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sản phẩm cá tra Việt Nam. Các DN cần thống nhất về lâu dài chuyển dần việc mua bán sang dạng sản phẩm “không hóa chất” thay vì chào hàng song song cả hai loại sản phẩm “có hóa chất” và “không hóa chất”. Trước mắt, trong quá trình giảm dần, đề nghị khi tính giá sàn XK sẽ áp dụng mức độ tăng trọng tối đa là 12% trên khối lượng tịnh của cá như một biện pháp nhằm hạn chế việc lạm dụng hóa chất để tăng trọng, gây ảnh hưởng đến hình ảnh và giá trị của cá tra Việt Nam.

Hiệp hội và các DN đã thống nhất 4 nhóm giải pháp để vực dậy ngành cá tra trong nước cũng như chấn chỉnh thị trường XK cho năm 2011, gồm:

- Tăng giá XK trung bình thông qua quản lý giá sàn XK.

- Ổn định sản lượng nguyên liệu, bảo đảm cung - cầu.

- Tăng cường quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn sản phẩm.

- Đẩy mạnh quảng bá, xúc tiến thương mại.

NT

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323