Tôm thẻ trong cơ cấu xuất khẩu tôm

Dịch bệnh diễn biến phức tạp và trên diện rộng từ đầu năm 2011 đối với các vùng nuôi tôm sú đã có ảnh hưởng nhất định đến hoạt động xuất khẩu loại tôm vốn đang đóng góp trên 60% kim ngạch xuất khẩu tôm này. Trong bối cảnh đó, xuất khẩu tôm thẻ (chiếm khoảng 20% giá trị) lại đang tăng nhanh, dẫn đến cơ cấu xuất khẩu tôm có sự thay đổi đáng kể.

Chuyển dịch cơ cấu xuất khẩu tôm

Dịch bệnh diễn biến phức tạp tại một số quốc gia nuôi tôm lớn châu Á như Thái Lan, Việt Nam, Ấn Độ đã khiến giá tôm trên thị trường thế giới tăng cao. Đã có những thời điểm giá tôm châu Á vượt qua tôm Nam Mỹ, điều hiếm khi xảy ra trong những năm trước. Các sản phẩm tôm sú nhìn chung vẫn hút hàng và được giá hơn tôm thẻ, tuy nhiên giao dịch cũng hạn chế hơn do khan hiếm nguồn cung.

Tại Nhật, xu hướng tiêu dùng tôm thẻ lại có ưu thế do đây là mặt hàng có phân khúc thấp hơn so với tôm sú. Thiệt hại kinh tế do thiên tai đã khiến người tiêu dùng Nhật thắt chặt chi tiêu và tập trung nhiều vào các sản phẩm giá thấp hơn. Một số quốc gia, khu vực khác như Mỹ, EU cũng có xu hướng tương tự khi kinh tế tiếp tục gặp khó khăn và nợ công.

Trên thị trường trong nước, thiệt hại diện tích tôm sú vẫn tiếp tục tăng, giá vẫn neo ở mức cao, các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn về nguồn cung cấp nguyên liệu chế biến xuất khẩu, phải hoạt động cầm chừng. Trong khi đó, nhiều vùng nuôi tôm thẻ chân trắng thay cho tôm sú đã xảy ra thiệt hại do dịch bệnh. Nhiều doanh nghiệp cho biết đã phải điều chỉnh lại cơ cấu xuất khẩu tôm.

Những diễn biến trên đều có ảnh hưởng nhất định đến sự thay đổi cơ cấu cũng như kết quả xuất khẩu tôm của Việt Nam trong năm 2011.

Tăng tỷ trọng xuất khẩu tôm thẻ

Mặc dù tôm sú là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của ngành tôm Việt Nam, song các số liệu thống kê đang cho thấy tôm thẻ mới là mặt hàng có hiệu quả và tăng trưởng xuất khẩu tốt hơn trong năm 2011.

Từ đầu năm 2011, kim ngạch xuất khẩu cả tôm sú và tôm thẻ đều có xu hướng tăng nhanh. Tuy nhiên, sự tăng tốc của tôm thẻ tỏ ra ấn tượng hơn, mặc dù trong giai đoạn này tôm sú mới là mặt hàng gây “sốt” giá trên thị trường quốc tế do hạn chế nguồn cung. Tháng 7-2011, kim ngạch xuất khẩu tôm thẻ tăng tới 43% so với cùng kỳ năm trước, đưa kim ngạch bảy tháng đầu năm tăng 64,3% so với cùng kỳ. Trong khi đó, kim ngạch xuất khẩu tôm sú tháng 7-2011 lại giảm 14% so với cùng kỳ và kim ngạch xuất khẩu bảy tháng chỉ tăng 21,1%.

Kết quả trên cho thấy cơ cấu xuất khẩu tôm đã có sự thay đổi đáng kể. Nếu như bảy tháng đầu năm 2010, tỷ trọng xuất khẩu tôm sú và tôm thẻ lần lượt chiếm 64,8% và 21,1% tổng kim ngạch xuất khẩu tôm thì bảy tháng đầu năm nay, tỷ lệ tương ứng là 62,0% và 27,4%.

Đáng chú ý, trong khi tỷ trọng xuất khẩu tôm thẻ sang các thị trường lớn như Mỹ, Nhật, Đức đã tăng lên mạnh mẽ thì tỷ trọng tôm sú lại giảm. Cụ thể, tỷ trọng xuất khẩu tôm thẻ sang Mỹ sáu tháng đầu năm 2011 đã tăng từ mức 21,1% của cùng kỳ năm trước lên 30,7%; tương tự, Nhật Bản là 24,1% so với 16,7%, Đức là 30,6% so với 27,7%. Trong khi đó, xuất khẩu tôm sú sang một số thị trường ít bị ảnh hưởng bởi suy thoái như Trung Quốc, Hàn Quốc, Canada, Hồng Kông vẫn được duy trì tương đối tốt.

Tôm thẻ chân trắng: chấp nhận hay không?

Thời gian qua, đã có sự không thống nhất quan điểm giữa Bộ Tài Nguyên - Môi trường và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xung quanh việc tôm thẻ chân trắng có phải là loài có nguy cơ xâm hại hay không. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn khuyến khích nuôi trồng loại tôm này do nó đem lại năng suất và lợi ích kinh tế cao, đóng góp lớn vào kim ngạch xuất khẩu thủy sản. Trong khi đó, Bộ Tài Nguyên - Môi trường quyết không đưa tôm thẻ chân trắng ra khỏi danh mục loài có nguy cơ xâm hại vì cho rằng nó có thể ảnh hưởng đến môi trường và đa dạng sinh học của Việt Nam.

Theo chúng tôi, việc nuôi tôm thẻ chân trắng vừa đem lại lợi ích kinh tế nhưng đồng thời cũng có những tác hại nhất định.

Vì vậy, cần có sự cân nhắc, nghiên cứu kỹ lưỡng và sự thống nhất giữa các cơ quan chức năng.

Thực tế trong thời gian qua, tôm thẻ chân trắng đã được người dân, doanh nghiệp đầu tư nuôi khá nhiều, nếu cấm thì thiệt hại sẽ rất lớn.

Ngoài ra, cũng cần nghiên cứu kinh nghiệm một số quốc gia đã thành công trong việc nuôi tôm thẻ chân trắng như Thái Lan và xem xét ứng dụng công nghệ về nuôi, xử lý dịch hại của các nước này vào Việt Nam.

Nguyễn Mỹ Ý

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323