Bà Rịa - Vũng Tàu: Thiếu nguyên liệu: Phương thuốc nào chữa dứt căn bệnh trầm kha của ngành chế biến thủy sản

Chế biến cá lưỡi trâu chiên bột - một trong những mặt hàng tinh chế của Công ty Baseafood.

Cùng với việc đẩy mạnh sản xuất hàng tinh chế nhằm khắc phục tình trạng thiếu nguyên liệu, cần chủ động gắn kết sản xuất chế biến với xây dựng vùng nguyên liệu ổn định.

Tình trạng thiếu nguyên liệu đã diễn ra trong nhiều năm qua và ngày càng gay gắt hơn, trở thành căn bệnh trầm kha của ngành thủy sản Bà Rịa - Vũng Tàu. Tuy nhiên, các giải pháp khắc phục tình trạng thiếu nguyên liệu hiện nay của các doanh nghiệp còn mang tính tạm thời.

NHẬP NGUYÊN LIỆU

Nhằm khắc phục tình trạng thiếu nguyên liệu, thời gian qua nhiều doanh nghiệp đã chủ động nhập nguồn nguyên liệu từ nước ngoài để ổn định sản xuất. Ông Trần Văn Dũng, Tổng Giám đốc Công ty CP Chế biến - xuất nhập khẩu thủy sản Bà Rịa – Vũng Tàu (Baseafood) cho biết, để chủ động nguồn nguyên liệu, những năm gần đây công ty tăng cường nhập khẩu từ 20 - 30% sản lượng từ các nước như: Chi Lê, Ấn Độ, Pakistan, Srilanca, Thái Lan, Trung Quốc…, với mức giá cao hơn khoảng 5% so với giá trong nước. Theo đánh giá của các doanh nghiệp, việc nhập khẩu nguyên liệu tuy giá cao nhưng bảo đảm chất lượng, giúp doanh nghiệp chủ động sản xuất. Tuy nhiên, đây không phải giải pháp ổn định lâu dài, bởi có những mặt hàng muốn nhập khẩu nhưng không có và có những doanh nghiệp không thể sử dụng mặt hàng nhập khẩu để dùng trong chế biến như các nhà máy sản xuất surimi. Hơn nữa, việc nhập khẩu đòi hỏi doanh nghiệp phải có tiềm lực tài chính mạnh để thu mua nguồn nguyên liệu dự trữ và đầu tư kho lạnh bảo quản sản phẩm. Mặt khác, doanh nghiệp này cũng phải có nguồn khách hàng và thị trường tiêu thụ ổn định, tính toán hợp lý. Vì vậy, theo ông Phạm Thành Ý, Giám đốc Công ty PHAMFOOD, TP.Vũng Tàu, việc nhập khẩu nguyên liệu chưa phải là giải pháp tối ưu khi chúng ta vẫn đủ điều kiện để phát triển vùng nguyên liệu đáp ứng đủ nhu cầu chế biến. Để giải quyết tình trạng thiếu nguyên liệu như hiện nay, Nhà nước cần đẩy mạnh hợp tác mở rộng ngư trường khai thác cho ngư dân, hỗ trợ cho ngư dân về kỹ thuật bảo quản nguyên liệu; Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần có giải pháp hạn chế các loại nghề khai thác làm tổn hại đến ngư trường; đồng thời cần đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án nuôi trồng thủy sản tập trung, có kế hoạch cụ thể nâng cấp cơ sở hạ tầng vùng nuôi. Cần hình thành mối liên kết giữa các doanh nghiệp với ngư dân và người nuôi trồng thủy sản bằng cách triển khai hình thức bao tiêu sản phẩm trong và ngoài tỉnh cho ngư dân; đa dạng hóa sản phẩm theo hướng tăng các mặt hàng tinh chế, sử dụng ít nguyên liệu và sản phẩm ngày càng có giá trị gia tăng cao…

ĐẨY MẠNH SẢN XUẤT HÀNG TINH CHẾ

Theo báo cáo của ngành thủy sản, từ đầu năm đến nay, các doanh nghiệp chế biến chỉ hoạt động từ 50 - 60% công suất do thiếu nguyên liệu. Tuy nhiên, thực tế vẫn có khoảng 10% doanh nghiệp đủ khả năng bảo đảm nguồn nguyên liệu hoạt động là nhờ chế biến các sản phẩm tinh, tạo ra giá trị gia tăng cao hơn. Một trong những doanh nghiệp dẫn đầu về sản xuất các mặt hàng tinh chế là Công ty CP Hải Việt (Havico) và công ty Baseafood. Từ năm 1995, Công ty Havico đã bắt đầu sản xuất các mặt hàng tinh chế, ăn liền cao cấp như: sushi, sashimi, chả giò cao cấp… xuất khẩu chủ yếu sang thị trường Nhật Bản. Hiện công ty có khoảng 300 mặt hàng tinh chế, dạng hàng siêu thị ăn liền được sản xuất từ dây chuyền công nghệ mới, hiện đại chủ yếu cung cấp cho các thị trường: Nhật Bản, Hàn Quốc, EU, Mỹ, Úc và các nước châu Á.

Ông Huỳnh Minh Tường, Phó Tổng giám đốc Công ty Baseafood, Giám đốc Xí nghiệp chế biến thủy sản xuất khẩu 1 cho biết, do tình hình khó khăn về nguyên liệu, thời gian qua công ty đẩy mạnh sản xuất các mặt hàng tinh chế, nâng giá trị gia tăng sản phẩm, nhờ vậy sản lượng hàng xuất khẩu tuy giảm, nhưng kim ngạch thu về vẫn tăng. Hiện nay, những mặt hàng chế biến sẵn như seafood mix (từ mực, bạch tuộc, tôm), hàng đông lạnh (mực nút nguyên con làm sạch, mực ống nguyên con làm sạch, mực nang sashimi, râu bạch tuộc cắt, bạch tuộc, surimi, cá lưỡi trâu chiên bột, cá trích tẩm cốm), hàng khô (cá chỉ vàng fillet, cá đổng, cá trích) của Công ty được tiêu thụ mạnh tại Nhật Bản, Hàn Quốc, Israel, Đài Loan, Thái Lan, Singapore, Malaysia, Hồng Kông, Tây Ban Nha, Nga, Đức, Italia, Mexico, Úc, Mỹ và các nước Trung Đông. Theo tính toán của các doanh nghiệp, sản xuất hàng tinh chế có thể tiết kiệm 50% lượng nguyên liệu, giá bán cũng cao hơn từ 30 - 40% nên lợi nhuận thu về cao hơn so với sản xuất thô. Bên cạnh lợi nhuận, thì việc sản xuất hàng tinh chế hạn chế được lượng chất thải nên giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

XÂY DỰNG VÙNG NGUYÊN LIỆU ỔN ĐỊNH

Cùng với việc đẩy mạnh sản xuất mặt hàng tinh chế, nhiều doanh nghiệp cho rằng, cần chủ động gắn kết công tác chế biến với xây dựng vùng nguyên liệu, đẩy mạnh liên kết theo hợp đồng giữa nhà máy với người khai thác, nuôi trồng thủy sản.

Tuy nhiên, để xây dựng được mạng lưới cung ứng nguyên liệu cho các nhà máy chế biến thủy sản là một vấn đề có tính chiến lược lâu dài. Thực tế lâu nay cũng đã có một số doanh nghiệp lớn trực tiếp đứng ra thu mua và ký hợp đồng với ngư dân tiêu thụ sản phẩm nhưng việc này không tồn tại được lâu vì nảy sinh những vấn đề bấp cập, chẳng hạn như ngư dân không đáp ứng được các điều khoản đã cam kết, giá cả hải sản không ổn định...

Do vậy, để thực hiện được việc này, cần sự vào cuộc của ngành chức năng, cụ thể là ngành nông nghiệp và các tổ chức hiệp hội nhằm gắn kết các bên, tránh tình trạng mạnh ai nấy làm như lâu nay. Bên cạnh đó, ngành nông nghiệp phải kết hợp với các địa phương tạo điều kiện thuận lợi và làm cầu nối để doanh nghiệp - ngư dân liên kết với nhau trong nuôi trồng thủy sản, xây dựng vùng nguyên liệu ổn định, bền vững, phục vụ chế biến thủy sản xuất khẩu.

Ông Lê Văn Kháng, Chủ tịch Hội nghề cá tỉnh, Tổng Giám đốc công ty COIMEX: Cần có những chính sách hỗ trợ ngư dân

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng các doanh nghiệp chế biến thiếu nguyên liệu là do năng suất đánh bắt và chất lượng sản phẩm ngày càng giảm. Hiện nay, có hơn 60% sản lượng sản phẩm khai thác của ngư dân phải bán theo giá “cá lỡ” hoặc “cá phân” cho các đầu nậu với giá rẻ. Tình trạng này, vừa gây thiệt hại về kinh tế cho ngư dân, lãng phí nguồn lợi hải sản và ảnh hưởng tới việc bảo vệ môi trường.

Vì vậy, để giải quyết tình trạng thiếu nguyên liệu, về lâu dài ngành thủy sản cần tổ chức những đội tàu làm dịch vụ hậu cần nghề biển, ra khơi lấy dầu đổi cá nhằm giúp ngư dân giảm bớt chi phí vào đất liền thường xuyên, tiếp tục bám biển. Bên cạnh đó, Nhà nước cần có các giải pháp hỗ trợ ngư dân như: điều tra khảo sát ngư trường, hướng dẫn ngư dân khai thác hợp lý để bảo vệ nguồn lợi thủy sản, đẩy mạnh hợp tác mở rộng ngư trường khai thác cho ngư dân. Riêng Hội Nghề cá, trong thời gian tới sẽ phối hợp với ngành thủy sản tổ chức hướng dẫn cho bà con ngư dân cách bảo quản hải sản đúng kỹ thuật để bảo quản hải sản tươi, bán được giá cao hơn.

Ông Đào Quốc Tuấn, Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc công ty TNHH TMDV và sản xuất Tứ Hải: Chưa “an cư” nên chưa thể “lạc nghiệp”

Hầu hết các doanh nghiệp đều nhận thấy lợi nhuận cao từ việc sản xuất các mặt hàng tinh chế, nhưng do hiện nay tỉnh chưa có khu quy hoạch tập trung, hay nói cách khác là chưa “an cư” nên chưa thể “lạc nghiệp”. Để sản xuất hàng thủy sản tinh chế đòi hỏi doanh nghiệp phải bỏ vốn đầu tư các loại công nghệ máy móc, thiết bị như: phần mềm quản lý công nghệ chế biến, kho trữ hàng, máy cấp đông... buộc doanh nghiệp phải đầu tư số tiền rất lớn. Vì vậy, doanh nghiệp lúc nào cũng sống trong tâm trạng thấp thỏm, không dám đầu tư nên đành phải xuất sản phẩm thô, giá trị không cao.

Thanh Nga

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323