Chế biến thuỷ sản tại ĐBSCL: Gian nan bài toán nguyên liệu

Do thiếu quy hoạch, các nhà máy (NM) chế biến thuỷ sản (CBTS) liên tiếp phát triển trong khi nguồn nguyên liệu không đảm bảo, đã khiến cho nhiều NM hoạt động cầm chừng.

Quy hoạch nguồn nguyên liệu - chuyện không mới, nhưng đầy bức xúc khi mùa tôm năm nay gặp khó khăn vì dịch bệnh.

Tôm chết, cá khó nuôi

Thống kê chính thức của Tổng cục Thủy sản - Bộ NNPTNT cho biết, diện tích nuôi trồng (NT) TS bị thiệt hại trên cả nước lên đến 81.782 ha - bằng 294% so với năm 2010. Tôm sú vẫn là đối tượng bị thiệt hại nhiều nhất – hơn 78.000 ha, tôm thẻ chân trắng 2.933 ha. ĐBSCL chiếm hơn 90% diện tích tôm nuôi cả nước, với 594.421 ha thì có đến hơn 60.000 ha bị thiệt hại. Tỉnh Sóc Trăng thiệt hại đến 28.477 ha, tỉnh Bạc Liêu 16.000 ha...

Đáng chú ý là tình trạng tôm chết xảy ra ngay đầu vụ và cả ở mô hình công nghiệp, bán công nghiệp nên ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản lượng toàn vùng. Ở những diện tích khắc phục lại, bà con nông dân nuôi theo mô hình quảng canh nên năng suất thấp. Tôm nuôi bị thiệt hại, giá đầu vào tăng, nhưng thị trường cần nên đẩy giá tôm sú lên mức kỷ lục: Tôm loại 20 con/kg có giá từ 250.000 – 280.000 đồng/kg; loại 30 con/kg lên đến 200.000 – 220.000 đồng/kg... Ông Nguyễn Văn Thanh - xã Vĩnh Hậu, huyện Hòa Bình (Bạc Liêu), vừa bán xong 1,5 tấn tôm - trầm ngâm: “Tôm có giá quá, nhưng bây giờ làm gì có tôm bán. Chính giá tôm cao đã tạo tâm lý nóng vội trong việc thả nuôi khắc phục hậu quả tôm chết, trong khi xử lý môi trường chưa đạt chuẩn. Tôm nuôi đã chết càng chết, tôm nuôi đã khó càng khó”.

Trong khi đó, con cá tra, cá ba sa tại ĐBSCL năm nay cũng được đánh giá là có mức giá cao kỷ lục: Hiện cá đúng chuẩn đã lên đến 28.000 đồng/kg, cá quá lứa (hơn 1,2 kg/con) cũng có giá đến 22.000 đồng/kg. Nguyên nhân được xác định là ngay đầu vụ, con cá đã bấp bênh, giá thức ăn tăng cao tạo tâm lý chán chường cho người nuôi, nay giá cao thì không còn cá để bán.

Tôm nuôi tăng giá kỷ lục trong khi nông dân hết tôm, nhà máy tìm đỏ mắt cũng không đủ để chế biến. Ảnh: N.H

Không thiếu nguyên liệu mới lạ

Nguồn nguyên liệu cho CBTS xuất khẩu từ đầu năm đến cuối năm được dự báo không có gì khả quan. Trong khi đó, các NM CBTS phải tăng cường thu mua để đảm bảo số lượng xuất khẩu theo hợp đồng. Chính điều này vô hình trung đẩy các NM rơi vào tình cảnh khó khăn. Ông Chu Văn An - Phó Tổng GĐ Tập đoàn Minh Phú (Cà Mau) - bức xúc: “Con tôm ở VN giá cao hơn Thái Lan 12.000 đồng, cao hơn các nước khác trong khu vực 14.000 đồng. Chúng tôi đang thu mua với giá rất cao, nhưng hầu như không thể đáp ứng 50% cho các NM CBTS xuất khẩu. Nhập tôm nguyên liệu thì chưa có chủ trương và chúng tôi cũng không muốn làm chuyện này”. Theo đánh giá của VASEP, khả năng từ đây đến cuối năm giá tôm, cá nguyên liệu sẽ tiếp tục tăng do Thái Lan đang đối mặt với trận lụt lịch sử, Ấn Độ mất mùa. Cũng chính vì vậy, chuyện thiếu nguyên liệu cho CBTS xuất khẩu là điều hiển nhiên.

Ông Phạm Thành Tươi - Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau - thừa nhận, về phía Nhà nước, hiện chưa xây dựng quy hoạch vùng nuôi cho các NM CBTS. Cà Mau có đến 266.000 ha mặt nước NTTS, nhưng chỉ có chưa đến 4.000 ha nuôi tôm theo mô hình công nghiệp, bán công nghiệp. Vậy mà có đến 37 NM CBTS, mỗi năm cần hơn 200.000 tấn nguyên liệu, tỉnh chỉ đáp ứng được phần nào.

Thứ trưởng Bộ NNPTNT Lương Lê Phương cho rằng, về lâu dài phải quy hoạch lại sản xuất cho ngành TS theo hướng áp dụng khoa học công nghệ vào vùng nuôi; nâng cao năng suất, sản lượng; gắn quy hoạch vùng nguyên liệu với các NM CBTS cho cả 2 TS chủ lực là con tôm sú và con cá tra, cá ba sa.

Trong khi chờ đợi những quy hoạch có tính chiến lược này, các NM CBTS ở ĐBSCL tiếp tục đối mặt với bài toán thiếu nguyên liệu, ít nhất là đến giữa năm 2012.

Nhật Hồ

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323