Tôm sú vẫn là đối tượng chủ lực của ngành tôm

Thời gian qua, diện tích và sản lượng nuôi tôm thẻ chân trắng cũng như xuất khẩu liên tục tăng qua từng năm. Đặc biệt, trong năm 2011, khi diện tích tôm nuôi bị thiệt hại lên đến gần 97.000 ha (đa phần là tôm sú) thì tôm thẻ chân trắng càng được nhiều nông dân chọn nuôi.

Tuy nhiên, đây chỉ là những kết quả trước mắt, về lâu dài cần quan tâm phát triển tôm sú, chỉ những nơi có điều kiện mới thả nuôi tôm thẻ chân trắng.

Tôm thẻ chân trắng lấn tôm sú

Tại “Hội nghị tổng kết tình hình nuôi tôm nước lợ năm 2011 và triển khai kế hoạch năm 2012” vừa được tổ chức ngày 8/2/2012 tại Cà Mau, các đại biểu cho biết, thời gian qua, xu hướng nuôi tôm thẻ chân trắng đang tăng lên khá nhanh, thay thế những diện tích nuôi tôm sú lâu năm bị suy thoái môi trường, dịch bệnh nhiều, hay trong những tháng không thuận lợi cho tôm sú. Do đó, dù sản lượng nuôi tôm sú giảm nhưng tổng sản lượng tôm nuôi nước lợ vẫn tăng lên.

Theo Tổng cục Thủy sản (Bộ Nông nghiệp - Phát triển nông thôn), năm 2011, cả nước thả nuôi được 656.425 ha tôm nước lợ, với sản lượng đạt 495.657 tấn, tăng 2,71% về diện tích và 5,48% về sản lượng so với năm 2010. Trong đó, diện tích nuôi tôm sú là 623.377 ha, đạt sản lượng 319.206 tấn, bằng 95,81% năm 2010; tôm chân trắng là 33.049 ha, đạt sản lượng 176.451 tấn, bằng 129,06% năm 2011. Riêng khu vực ĐBSCL, tổng diện tích thả nuôi tôm là 602.416 ha (bao gồm 588.419 ha nuôi tôm sú và 18.498 ha nuôi tôm thẻ chân trắng), chiếm 91,8% diện tích nuôi tôm của cả nước.

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, tổng giá trị xuất khẩu tôm của Việt Nam trong năm 2011 đạt 2.396 tỷ USD, tăng 13,7% so với năm 2010 và đã vượt qua mốc 2 tỷ USD. Trong đó, xuất khẩu tôm sú đạt trên 1,43 tỷ USD, chiếm gần 60% tổng giá trị, xuất khẩu tôm chân trắng đạt 704 triệu USD, chiếm 29,3% tỷ trọng, 12% còn lại là tôm các loại khác.

Về thị trường xuất khẩu, tôm Việt Nam đã thâm nhập sâu hơn và các thị trường khác ngoài 3 thị trường trọng điểm truyền thống là Mỹ, Nhật Bản và EU. Năm 2010, giá trị xuất khẩu tôm sang 3 thị trường này chiếm hơn 71% tổng sản lượng xuất khẩu tôm cả nước. Sang năm 2011 tỷ trọng này còn 66%. Trong khi đó, XK sang một số thị trường khác như Hàn Quốc, ASEAN… và đặc biệt là sang Nga tăng mạnh, XK tôm sang Nga tăng 124% so với năm 2010. XK tôm sang Hàn Quốc tăng 23%, sang ASEAN tăng 54,7%.

Năm 2011, tôm sú vẫn giữ vị trí chủ đạo trong cơ cấu xuất khẩu tôm Việt Nam. Tuy nhiên, tỷ trọng về khối lượng và giá trị đang giảm dần, đặc biệt là các mặt hàng tôm sú sống, tươi hoặc đông lạnh. Tôm chân trắng ngày càng thể hiện được lợi thế khi mà mặt hàng tôm sú không ổn định nguồn nguyên liệu do dịch bệnh và nhu cầu thế giới đang chuyển dần sang các sản phẩm tôm cỡ nhỏ, giá rẻ hơn. Năm 2011, tỷ trọng của tôm chân trắng trong tổng xuất khẩu tôm đã lên tới 29%, so với 26% của năm 2010.

Dịch bệnh đe dọa nghề nuôi tôm

Cũng trong năm 2011, dịch bệnh lây lan trên diện rộng tại các vùng nuôi tôm khu vực ĐBSCL khiến cho diện tích nuôi tôm bị thiệt hại lớn nhất từ trước tới nay. Theo Tổng cục Thủy sản, diện tích nuôi tôm bị thiệt hại năm 2011 ở khu vực này lên đến 97.691 ha, nghiêm trọng nhất là Sóc Trăng có hơn 25.000 ha tôm nuôi thâm canh, bán thâm canh bị mất trắng. Hiện tượng tôm chết xảy ra nghiêm trọng từ tháng 2 đến đầu tháng 6, tôm bị hoại tử gan tụy và chết sau thời gian thả giống từ 15 - 40 ngày. Sau đợt thiệt hại này, một số hộ dân đã chuyển sang nuôi tôm thẻ chân trắng áp dụng công nghệ nuôi sử dụng vi sinh đã thành công. Tuy nhiên, việc nuôi tôm chân trắng là đối tượng mới, tập tính sinh sống khác với tôm sú nhưng áp dụng kỹ thuật chăm sóc giống như tôm sú nên hiệu quả chưa cao.

Thực tế cho thấy, các doanh nghiệp lớn có cán bộ kỹ thuật quản lý thì mức độ thiệt hại ít hơn các hộ nông dân nuôi theo kinh nghiệm. Những cơ sở sử dụng vi sinh thường cho kết quả tốt hơn những cơ sở áp dụng kỹ thuật nuôi truyền thống. Hầu hết các hộ bị thiệt hại là do chưa nắm chắc kỹ thuật nuôi, chủ yếu học hỏi nhau và làm theo kinh nghiệm; không tuân thủ mùa vụ, việc cải tạo nền đáy ao không theo quy trình, nhiều ao nuôi lâu năm không nạo vét đáy nên tích tụ mùn bã hữu cơ, tồn lưu hóa chất độc hại, vi sinh vật tiềm ẩn mầm bệnh trong ao.

Đến nay, một trong các tác nhân khiến tôm chết hàng loạt được xác định là do hội chứng ngộ độc bắt nguồn từ thuốc bảo vệ thực vật. Phần lớn các hộ bị thiệt hại thường dùng các sản phẩm có thành phần nông dược là Cypermethrin, Deltamerthrin để diệt tạp trong vùng nuôi tôm và cải tạo ao nuôi, thậm chí một số hộ còn sử dụng trực tiếp các loại thuốc bảo vệ thực vật như Padan, Dexit, Visher… Các thuốc này có tác dụng diệt tạp tốt do rất độc, dễ mua lại có giá rẻ so với các sản phẩm chuyên ngành thủy sản nên người dân dùng sử dụng trong mấy năm nay và ngày càng phổ biến. Khi đó, chúng tồn lưu trong bùn đáy ao lâu dài, khi thời tiết biến động mạnh, các yếu tố môi trường bất lợi thì quạt nước vô tình đã làm sục các chất độc sa lắng gây nên ngộ độc làm tôm chết hàng loạt.

Bên cạnh đó, hệ thống thủy lợi vùng nuôi tôm không đảm bảo, thiếu nước sạch, các hộ tận dụng hết đất để làm ao nên không có ao lắng xử lý nước mà bơm trực tiếp nước bẩn từ mương đã mang theo đất phù sa và vi sinh vật gây hại cho ao tôm. Việc kiểm tra chất lượng giống trước khi thả nuôi, sự tuân thủ mùa vụ nuôi ở một số địa phương còn chưa triệt để. Việc kiểm dịch con giống còn nhiều hạn chế dẫn đến tôm giống kém chất lượng vẫn được đưa vào ao nuôi. Công tác giám sát, phát hiện bệnh, phòng trị bệnh còn chậm, chưa sát sao, xử lý các ao đầm bị bệnh chưa quyết liệt, nhập cuộc của một số cơ quan quản lý, nghiên cứu trong xác định nguyên nhân và tìm giải pháp khắc phục còn chậm.

Quy trình kỹ thuật nuôi chưa hợp lý, chưa cải tiến theo thực tế sản xuất, hầu hết vùng nuôi không có ao lắng xử lý nước cấp và không có hệ thống xử lý nước thải. Việc quản lý điều tiết môi trường nước trong quá trình nuôi không kịp thời. Trong thời gian nuôi chính vụ, thời tiết khô hạn, độ mặn tăng lên theo đó các yếu tố môi trường cũng có sự biến đổi tương ứng sẽ làm tôm sốc, bị ngộ độc với môi trường. Đặc biệt, do chạy theo lợi nhuận nên người dân còn chưa tuân thủ lịch thời vụ thường thả giống sớm, mùa vụ thả liên tục, không có thời gian ngắt vụ, việc cải tạo ao đầm không đảm bảo kỹ thuật, bệnh tiềm ẩn khi có điều kiện sẽ bùng phát. Khi tôm nuôi bị bệnh không báo cho cơ quan quản lý thú y thủy sản, thậm chí còn xả nước ao bị nhiễm bệnh ra môi trường xung quanh khu vực nuôi. Đây cũng là những nguyên nhân chính khiến cho dịch bệnh lan rộng nhanh chóng trong vùng nuôi tôm.

Cần quan tâm phát triển tôm sú

Vụ tôm năm 2012 các tỉnh ĐBSCL đề nghị tăng cường quản lý các mắt xích trong chuỗi từ khâu sản xuất con giống, hóa chất, thức ăn, quy trình nuôi, thu hoạch, đến chế biến xuất khẩu. Đặc biệt, người nuôi tôm cần chủ động đối phó với dịch bệnh và ô nhiễm môi trường, hạn chế tình trạng dịch bệnh lây lan trên diện rộng.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp - Phát triển nông thôn Cao Đức Phát chỉ đạo cần quan tâm phát triển tôm sú, chỉ những nơi có điều kiện mới thả nuôi tôm thẻ chân trắng. Đồng thời, yêu cầu các cơ quan chức năng, các địa phương tập trung quản lý về giống và sử dụng hóa chất xử lý môi trường, hướng dẫn cho người nuôi thực hiện theo đúng quy trình cũng như cập nhật quy trình nuôi mới; quản lý chặt chẽ các cơ sở sản xuất thức ăn thủy sản, nếu phát hiện vi phạm thì xử lý tận gốc; tiến hành rà soát quy hoạch và đầu tư cơ sở hạn tầng vùng nuôi tôm; rà soát lại toàn bộ hệ thống trong chuỗi sản xuất, xem khâu nào yếu tập trung vào giải quyết.

Thành Công

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323