Cà Mau: Ngành chế biến thủy sản xuất khẩu trước bộn bề thách thức: Đâu là “thần dược”?

Dẫu biết rằng “thương trường là chiến trường”, chuyện thắng thua trong kinh doanh là bình thường. Tuy nhiên, nếu hàng loạt các nhà máy chế biến thủy sản xuất khẩu có nguy cơ phá sản như cảnh báo của ông Lý Văn Thuận, Tổng thư ký Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Cà Mau (CASEP), sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến nền kinh tế - xã hội của tỉnh.

Quả thật, nếu 30% doanh nghiệp chế biến thủy sản xuất khẩu nằm trong “danh sách đen” tuyên bố phá sản thì đây là vấn đề không hề nhỏ cho nền kinh tế đang trên đà phát triển của tỉnh hiện nay. Nó không chỉ đơn thuần là doanh nghiệp thua lỗ mà còn ảnh hưởng đến nhiều mặt, nhiều vấn đề sẽ phát sinh chứ không đơn giản chỉ là chuyện công nhân thất nghiệp.

Doanh nghiệp điêu đứng, công nhân lao đao

Thanh tra Sở NN&PTNT kiểm tra chất lượng tôm nguyên liệu tại cơ sở thu mua tôm của DNTN Lê Thanh Chiến, xã Tân Duyệt, huyện Đầm Dơi.

Chuyện doanh nghiệp (DN) giải thể, phá sản, ngừng hoạt động là bình thường, đó là chu kỳ thanh lọc, loại bỏ các doanh nghiệp yếu, tập trung phát triển các doanh nghiệp thật sự có đủ tiềm lực. Nhưng việc hàng loạt các doanh nghiệp điêu đứng như vừa qua phần nào tác động đến sự phát triển chung của nền kinh tế của tỉnh.

Trước hết, một lượng lớn những người lao động sẽ bị nợ lương, nghỉ việc. DN thì nợ BHXH, nợ tiền điện, viễn thông, tiền nước, nợ vay ngân hàng... khó có khả năng thanh toán. Đây là vấn đề cấp bách đang đặt ra.

Tuy hiện nay trên địa bàn tỉnh chưa có nhiều doanh nghiệp, nhà máy chế biến thủy sản chính thức tuyên bố phá sản, nhưng theo dự báo, trong thời gian ngắn nữa, một lượng lớn công nhân sẽ lâm vào hoản cảnh khó khăn do doanh nghiệp nợ lương.

Chị Trần Thị Bảy, công nhân Công ty cổ phần thực phẩm Đại Dương, chia sẻ, đời sống công nhân chủ yếu dựa vào đồng lương là chính. Với đồng lương của công nhân hiện nay phải lao động cật lực mới có thể đủ tiền trang trãi cho chi tiêu.

Nhưng đến nay đã hơn 2 tháng mà công ty không thanh toán tiền lương. Đời sống công nhân lâm vào tình cảnh ăn, ở thiếu thốn, vô cùng khó khăn. Hai tháng công ty không trả lương là 2 tháng công nhân phải thiếu tiền ăn của quán, tiền ở của chủ nhà trọ.

Không chỉ có công nhân của Công ty Đại Dương không nhận được lương mà giờ đây nhiều công ty chế biến thủy sản xuất khẩu trên địa bàn cũng đang trả lương công nhân không theo đúng hợp đồng. Một giám đốc công ty thừa nhận, do không đủ nguyên liệu hoạt động, lại có thêm quá nhiều khoản nợ bức xúc phải thanh toán, nên hiện tại công ty phải khất tiền lương của công nhân để xoay xở trong lúc khó khăn. Công ty sẽ thanh toán lương cho công nhân theo đúng hợp đồng ngay khi có thể.

Nếu 11 doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu thủy sản tuyên bố phá sản như dự đoán thì một hệ lụy dễ thấy nhất là trên 7.000 công nhân sẽ thất nghiệp. Khi người dân thất nghiệp, gánh nặng lại đặt lên vai xã hội, đồng thời, nhiều tệ nạn xã hội sẽ phát sinh từ việc vô công rỗi nghề.

“Thần dược” cho doanh nghiệp

Tháo gỡ những vướng mắc đó hiện không là điều đơn giản, nhất là nguồn vốn giúp các doanh nghiệp có thể “sống” lại. Bởi lẽ, các ngân hàng cũng là đơn vị kinh doanh tiền tệ. Do đó, điều họ quan tâm đầu tiên vẫn là hiệu quả kinh doanh của họ.

Để giảm bớt khó khăn cho các doanh nghiệp chế biến thủy sản xuất khẩu, theo ông Thuận, “thần dược” hiện nay có thể giúp các doanh nghiệp sống dậy là phải làm tốt công tác liên doanh, liên kết. Không chỉ liên kết giữa các doanh nghiệp với nhau, giữa doanh nghiệp với người dân trong tỉnh mà đòi hỏi phải có sự bắt tay của cả cụm và khu vực.

Một bài học cay đắng mà ngành chế biến và xuất khẩu cá tra, cá ba sa An Giang từng nếm trải trong những năm trước đây cũng xuất phát từ sự thiếu liên kết. Việt Nam được đánh giá là nước đứng đầu thế giới về xuất khẩu cá tra, cá ba sa với thị phần chiếm khoảng 98% trên thị trường.

Lẽ ra với thị phần ấy, ta phải chiếm lĩnh và chi phối thị trường, thế nhưng, do tranh mua, tranh bán, ngành chế biến và xuất khẩu thủy sản phải lâm vào cảnh khốn đốn kéo dài vì bị kiện bán phá giá. Hậu quả là ta phải chịu mức thuế chống phá giá cao ngất ngưỡng lên đến trên 66%. Nếu không khéo kịch bản về ca tra, cá ba sa cũng sẽ tái diễn trên con tôm mà địa bàn trọng điểm là tỉnh Cà Mau.

Đối với giải pháp giúp phát triển nguồn nguyên liệu trong thời gian tới, lộ trình phát triển tôm công nghiệp đã được tỉnh đề ra đến năm 2015. Nhưng xem ra đây chưa phải là giải pháp tối ưu nếu không có quy trình sản xuất và quản lý giống thủy sản nhằm tiến tới nâng cao chất lượng nguyên liệu đầu vào.

Mặc dù, hiện diện tích nuôi tôm công nghiệp đang tăng nhanh nhưng phần diện tích ấy chỉ phát triển theo hình thức tự phát, theo phong trào là chính. Những yếu tố cơ bản phục vụ cho việc phát triển bền vững vùng nuôi tôm công nghiệp như hệ thống thủy lợi, lưới điện, chất lượng con giống, vật tư nông nghiệp… xem ra vẫn còn nhiều vấn đề bất cập cần phải giải quyết.

Để ngành thủy sản phát huy đúng vai trò ngành kinh tế mũi nhọn, theo ông Lý Văn Thuận, cần phải kết hợp nhiều giải pháp đồng bộ. Trước hết là sự quản lý, phối hợp đồng bộ của các ngành chức năng trên tất cả các lĩnh vực, từ đầu tư xây mới nhà máy cho đến nâng cao, đổi mới khoa học - công nghệ trong dây chuyền sản xuất và chế biến sản phẩm.

Vấn đề có tính quan trọng hàng đầu là các doanh nghiệp trong tỉnh, trong vùng phải bắt tay nhau liên doanh, liên kết trong hoạt động sản xuất, kinh doanh. Hơn thế nữa, Nhà nước phải có chính sách ưu đãi về nguồn vốn để gỡ rối trước mắt cho các doanh nghiệp.

Có như vậy mới mong ngành kinh tế thủy sản của tỉnh duy trì vị thế đứng đầu cả nước về nuôi trồng và chế biến, xuất khẩu thủy sản.

Nguyễn Phú

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323