Doanh nghiệp thuỷ sản “khốn khó”, công nhân lao đao

Nhiều công ty thủy sản ở các tỉnh, thành phố khu vực ĐBSCL như: Cần Thơ, Sóc Trăng, Cà Mau… đang “lao dốc”. Nguyên nhân chính, do thiếu vốn hoạt động và không chủ động được nguồn nguyên liệu.

Đặc biệt, sau vụ việc tại Công ty CP Thủy sản Bình An (Bianfishco), các ngân hàng trên địa bàn đồng loạt siết chặt tín dụng làm nhiều doanh nghiệp thủy sản “dở khóc dở cười”. Dự báo năm nay, ước tính khoảng 20% số doanh nghiệp thủy sản phá sản, đình đốn sản xuất...

Doanh nghiệp thủy sản “lao dốc”

Cà Mau, nơi một thời là một trong những tỉnh điển hình vì các nhà máy chế biến thủy sản hoạt động hiệu quả đang phát đi những “tín hiệu xấu”. Cả tỉnh có 34 nhà máy chế biến thủy sản xuất khẩu nhưng chỉ khoảng 50% nhà máy hoạt động hiệu quả, có đơn hàng xuất khẩu thường xuyên. Số còn lại gặp không ít khó khăn, khoảng 30% có nguy cơ phá sản.

Tại Cần Thơ hiện có hơn 30 doanh nghiệp sản xuất, chế biến kinh doanh mặt hàng thủy sản. Theo thống kê của Sở Công thương Cần Thơ, trong ba tháng đầu năm nay, chế biến thủy sản đạt chưa tới 40 nghìn tấn, trung bình, mỗi doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu đạt hơn 1.000 tấn thủy sản. Tuy nhiên, điều đáng báo động là ngoài Bianfishco ngưng hoạt động, một loạt các doanh nghiệp khác cũng tạm ngừng hoạt động, chờ ngân hàng phát mãi tài sản thế chấp. Tại An Giang, có 17 công ty đang vận hành hơn 20 cơ sở chế biến thủy sản, công suất trung bình 12.500 tấn/ngày nhưng đang thiếu nguyên liệu nghiêm trọng. Nhiều hộ nuôi đối mặt với tình trạng doanh nghiệp thu mua nguyên liệu với hình thức trả dần hoặc bán nợ sau khoảng một tháng mới thanh toán.

Điều này cho thấy, tình trạng thiếu vốn ở một bộ phận doanh nghiệp là khá lớn. Trong khi đó, qua thống kê sơ bộ cho thấy, nguồn nguyên liệu cá tra ở đây vẫn chưa đáp ứng nhu cầu của các nhà máy.

Nguyên nhân

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), sự ra đời của quá nhiều cơ sở chế biến cá tra tại ĐBSCL là một sự lãng phí rất lớn và gây ra tình trạng mất cân đối cung – cầu cá tra nguyên liệu. Bên cạnh đó, sự cạnh tranh không lạnh mạnh trong việc chào giá bán ở nước ngoài cùng tình trạng thiếu vốn khiến tình hình càng nghiêm trọng. VASEP cho biết, khoảng 80% doanh nghiệp cá tra phải giảm công suất hoạt động, nhiều công ty phải đóng cửa, tạm ngừng sản xuất.

Theo Tổng cục Thủy sản, ĐBSCL có khoảng 100 cơ sở chế biến cá tra đông lạnh với công suất chế biến đạt gần một triệu tấn sản phẩm/năm. Tuy nhiên, công tác quy hoạch nguồn nguyên liệu cũng như các nhà máy chế biến thủy sản vẫn còn nhiều bất cập, dẫn đến tình trạng mất cân đối cung cầu. Tình trạng thiếu nguyên liệu thường xuyên xảy ra, bình quân nhà máy chỉ hoạt động 60% công suất.

Tổng Giám đốc Công ty CP Hùng Vương, Chủ tịch Ủy ban Cá nước ngọt (VFFC) thuộc VASEP Dương Ngọc Minh, cho biết, nhu cầu của thị trường xuất khẩu cá tra ngày càng tăng về lượng và mở rộng sang nhiều thị trường mới.

Tại Mỹ, nhu cầu nhập khẩu cá tra tăng 30%, Mê-xi-cô tăng hơn 50% và Bra-xin tăng 20%. Tuy nhiên, không có đủ nguyên liệu để chế biến đáp ứng đủ đơn hàng. Nhiều công ty thủy sản và các hộ nuôi lớn tại các địa phương như: Cần Thơ, An Giang, Cà Mau, Sóc Trăng đang bên bờ vực phá sản. Nguyên nhân chính là do thiếu vốn.

Sau nhiều sự việc xảy ra của các doanh nghiệp ở Cần Thơ và một số địa phương khác, nhiều ngân hàng đã thận trọng hơn khi “bơm vốn” cho các doanh nghiệp có tiềm lực tài chính yếu, phụ thuộc vào các khoản vay ngân hàng. Chính vì vậy, các doanh nghiệp này rơi vào “đường cùng”, phải chịu thiệt hại nặng nề nhất.

Trong khi đó, nông dân vay tiền từ ngân hàng để thanh toán các chi phí thức ăn thủy sản và các chi phí khác, thường phải chịu lãi suất rất cao. Do đó, khi các ngân hàng thương mại ngừng giải ngân vốn do lo sợ rủi ro thì tất yếu gây phản ứng dây chuyền là sự đổ vỡ hàng loạt các công ty thủy sản và hộ gia đình nuôi trồng thủy sản - điều đang xảy ra.

Thất nghiệp tăng

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam cho biết, từ giữa năm 2011, nhiều doanh nghiệp thủy sản bắt đầu “tụt dốc”. Bên cạnh đó, tình hình nợ nần bộc phát đầu năm nay vì thị trường tiêu thụ gặp khó khăn, lãi suất ngân hàng cao, khiến hàng loạt doanh nghiệp không có khả năng trả nợ, lâm vào cảnh thiếu vốn, phá sản.

Tại hội thảo “Giải pháp ứng dụng trong quản lý hoạch định nguồn lực doanh nghiệp cho ngành thủy sản” vừa qua, Phó Chủ tịch VASEP Nguyễn Hữu Dũng cho biết, từ đầu năm đến nay, tình hình đang diễn ra rất không bình thường, doanh nghiệp phá sản quá lớn và sẽ còn tiếp tục gia tăng, chủ yếu không phải do bản thân doanh nghiệp mà do các yếu tố khách quan như chính sách, thị trường… gây nên.

Theo thống kê của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Cà Mau (CASEP), hơn 40.000 công nhân ở địa phương này đang trong tình cảnh khốn khó vì công việc bị ngưng trệ, đời sống bấp bênh.

Giám đốc Công ty Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Minh Hiếu, tỉnh Bạc Liêu Lê Thị Hạt cho rằng: “Hiện, công ty đã ngưng hoạt động, và khoảng 500 công nhân phải nghỉ việc, chuyển tìm việc làm”.

Theo thống kê của Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh An Giang, có khoảng 900 công nhân chế biến thủy sản nghỉ việc và hưởng chế độ bảo hiểm thất nghiệp trong ba tháng đầu năm nay.

Nhiều công nhân làm việc tại các công ty chế biến thủy sản ở An Giang, Sóc Trăng cho rằng, thời gian trước, tuy làm việc gần như liên tục như tăng ca, làm thêm giờ... nhưng thu nhập ổn định, đủ trang trải cho việc ăn học của con cái, gia đình. Còn bây giờ, có ngày chỉ làm một buổi rồi nghỉ dài ngày, cuộc sống rất thiếu thốn, khó khăn.

Hướng giải quyết…

Tại hội thảo “Giải pháp ứng dụng trong quản lý hoạch định nguồn lực doanh nghiệp cho ngành thủy sản”, ông Nguyễn Hữu Dũng đề xuất: Chính phủ có những phương thức và giải pháp trong cách điều hành kinh tế thông qua việc tìm mọi nguồn vốn lãi xuất thấp để cứu doanh nghiệp, miễn giảm thuế để giúp doanh nghiệp phát triển sản xuất. Tuy nhiên, quan trọng nhất là do chính doanh nghiệp phải tự cứu mình, nỗ lực tái cơ cấu lại, giữ chữ tín trong sản xuất với đối tác, ngân hàng và người dân.

TRƯƠNG THANH - HƯƠNG TRÀ

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323