Ngành chế biến và xuất khẩu cá tra: Bao giờ hết lao đao

Chế biến và xuất khẩu cá tra đóng vai trò rất lớn trong kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam nhưng trong 5 tháng vừa qua, ngành sản xuất cá tra lao đao bởi thiếu nguyên liệu nên sản xuất cầm chừng; thiếu vốn không thể mở rộng sản xuất; giá giảm liên tục khiến cả doanh nghiệp (DN) và người nuôi đều thua lỗ. Vậy đâu là giải pháp để cứu ngành cá tra thoát khỏi cơn khủng hoảng?

Nuôi một héc ta - lỗ 1 tỷ đồng

Ông Dương Văn Thể, Phó Vụ trưởng Vụ Nuôi trồng thủy sản (Tổng cục Thủy sản) cho biết, hiện người nuôi cá tra đang lao đao do giá giảm liên tục trong vài tháng qua, giá cá tra nguyên liệu chỉ ở mức 22.000 - 23.000 đồng/kg, trong khi đó chi phí đầu vào như thức ăn chăn nuôi tăng từ 500 đến 1.000 đồng/kg; thuốc thú y tăng 10% - 15%... Như vậy với giá này, trung bình 1 ha, người nuôi cá tra lỗ 1 tỷ đồng. Bên cạnh đó, thời gian qua việc ngân hàng siết chặt nguồn vay, thời gian vay vốn ngắn... khiến DN và nông dân đều rơi vào cảnh thiếu vốn nghiêm trọng. Vì vậy, khi giá cá tra giảm, người nuôi không tiếp tục cầm cự được để nuôi lứa sau nên "treo" ao tới 30%. Phía DN thì không đủ năng lực để thu mua với số lượng nhiều như trước để phục vụ xuất khẩu. Nguồn nguyên liệu chế biến bất ổn đã khiến nhiều nhà máy hoạt động cầm chừng, một số chỉ hoạt động từ 30% - 40% công suất, thậm chí chỉ 10% - 20% công suất.

Chế biến cá tra xuất khẩu tại Công ty Thủy sản Gò Đàng. Ảnh: Mai Vy

Sản xuất trong nước gặp khó, xuất khẩu cũng trong hoàn cảnh tương tự. Ông Nguyễn Hữu Dũng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, trong 5 tháng đầu năm 2012, Việt Nam đã xuất khẩu cá tra sang 120 thị trường trên thế giới, đạt giá trị 700 triệu USD. Riêng thị trường EU là thị trường xuất khẩu thủy sản lớn nhất của Việt Nam đã giảm tới 10% về kim ngạch so với cùng kỳ năm 2011. Bên cạnh đó, các DN xuất khẩu còn chịu sức ép về cạnh tranh với mặt hàng cá tra phi lê của các nước khác, một số DN thiếu vốn đã phải hạ giá bán từ 3 USD/kg xuống còn 2,6 USD/kg khiến cho ngành sản xuất cá tra từ đầu năm đến nay luôn trong tình trạng khủng hoảng.

Hỗ trợ vốn hay tổ chức lại sản xuất?

Trước những khó khăn mà người nuôi và DN xuất khẩu cá tra đang gặp phải, Bộ NN&PTNT dự kiến sẽ trình Thủ tướng Chính phủ đề xuất hai gói tín dụng cho sản xuất và tiêu thụ cá tra với tổng kinh phí hỗ trợ là 4.400 tỷ đồng để người dân có vốn tái đầu tư sản xuất và DN có vốn để thu mua nguyên liệu phục vụ cho xuất khẩu. Ông Nguyễn Hữu Dũng cho rằng, nếu không kịp thời gỡ khó cho DN và người nuôi thì chỉ trong một thời gian ngắn nữa ngành cá tra sẽ không thể cầm cự được, bởi đã có 40% số DN xuất khẩu cá tra bị phá sản. Ngoài hỗ trợ về vốn, Nhà nước nên nghiên cứu hỗ trợ cả DN và người nuôi được vay vốn với lãi suất ưu đãi dưới 10%/năm, kỳ hạn 8 tháng. Còn ông Nguyễn Huy Điền, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản thì cho rằng, giải pháp về vốn chỉ là trước mắt, để sản xuất cá tra phát triển bền vững và trở lại ngôi vị số 1 trong ngành xuất khẩu thủy sản Việt Nam, về lâu dài cần phải tổ chức lại sản xuất trong nước theo hướng kiểm soát chặt chẽ chất lượng đầu vào từ con giống đến quy trình nuôi, mức độ sử dụng thuốc kháng sinh… để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường xuất khẩu. Đẩy mạnh mối liên kết "4 nhà" trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, bảo đảm các bên cùng có lợi.

Theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Vũ Văn Tám, để cứu ngành sản xuất cá tra, ngoài chính sách hỗ trợ vốn của Nhà nước, các địa phương cần quy hoạch vùng nuôi để không manh mún, nhỏ lẻ nhằm đáp ứng nguồn nguyên liệu. Đặc biệt, các đơn vị của ngành nông nghiệp cần thường xuyên kiểm tra việc tồn dư thuốc kháng sinh, có biện pháp xử lý nghiêm những DN làm ăn bất chính để không ảnh hưởng chung tới toàn ngành. Tại thị trường EU, các DN phải đổi mới cách tiếp cận thị trường, đồng thời mở rộng sang các nước Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc Trung Quốc, Canada… Và vấn đề quan trọng nhất là phải tổ chức lại xuất khẩu cá tra theo hướng nâng giá xuất khẩu, tạo uy tín với các nhà nhập khẩu bằng chất lượng sản phẩm để nâng cao uy tín của cá tra Việt Nam.

Quỳnh Dung

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323