Xuất khẩu thủy sản: “Chông chênh” chặng đường phía trước

Bộ NN&PTNT vừa nâng dự báo, kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam năm 2012 sẽ đạt hơn 6,8 tỷ USD, tăng so với dự báo của tháng trước 200 triệu USD. Liệu có thể đạt được mục tiêu này khi chặng đường phía trước đang đầy “sóng gió”.

Vẫn khó ở EU

Theo VASEP, 5 tháng đầu năm 2012, giá trị xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt 2,34 tỷ USD, tăng 11,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, giá trị xuất khẩu sang EU chỉ đạt hơn 451 triệu USD, giảm 12% so với cùng kỳ năm ngoái.

Xuất khẩu thủy sản sang thị trường châu Âu gặp khó khăn không chỉ do tác động của khủng hoảng công nợ châu Âu mà còn vì những rào cản phi thuế quan quan như an toàn thực phẩm, các vấn đề xã hội… mà thị trường này đặt ra ngày càng nhiều.

Hiện, Việt Nam đang được hưởng ưu đãi thuế quan phổ cập (GSP) của EU với mức thuế giảm trung bình 3,5 điểm %, tỷ trọng mặt hàng đang được hưởng GSP vào khoảng 25% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Tuy nhiên, thách thức mà doanh nghiệp Việt Nam gặp phải khi xuất khẩu vào thị trường này là những rào cản phi thuế quan như an toàn thực phẩm, sức khỏe người tiêu dùng, môi trường… đang được dựng lên ngày càng nhiều.

Ví dụ như, mặt hàng gỗ khi xuất khẩu sang EU đòi hỏi phải thực hiện luật nghề rừng (FLEGT), thủy hải sản ngoài việc phải tuân thủ theo quy định IUU thì phía EU còn đưa ra những yêu cầu về kỹ thuật, vệ sinh và chất lượng sản phẩm rất cao nên không phải doanh nghiệp nào cũng đáp ứng được. Và nếu được hưởng mức thuế tốt nhưng không đáp ứng được những quy định này thì vẫn không thể xâm nhập thị trường EU.

Có thể thấy, đối với thị trường EU những yếu tố thuận lợi trong ngắn hạn vẫn chưa được cải thiện nhiều. EU sẽ vẫn đối diện với những khó khăn về kinh tế nên xuất khẩu của Việt Nam vào thị trường này sẽ tiếp tục gặp khó khăn.

“Vướng” ở Nhật Bản

5 tháng đầu năm 2012, Nhật Bản là thị trường xuất khẩu lớn nhất của tôm Việt Nam, với giá trị xuất khẩu đạt 216 triệu USD, là thị trường xuất khẩu lớn thứ 3 của thủy sản Việt Nam. Điều này đủ để thấy, Nhật Bản là thị trường quan trọng như thế nào đối với xuất khẩu thủy sản Việt Nam.

Tính chung 5 tháng đầu năm 2012, xuất khẩu thủy sản sang Nhật vẫn đạt mức tăng trưởng khả quan với hơn 409 triệu USD, tăng 35,4% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tuy nhiên, gần đây việc Nhật Bản tăng cường kiểm soát Ethoxyquin đối với tôm Việt Nam ở mức giới hạn tối đa 10 ppb (0,01 ppm), trong khi không thực hiện quy định này đối với tôm nhập khẩu từ nước khác đã ít nhiều có tác động trực tiếp đến uy tín, hình ảnh và sức cạnh tranh của thủy sản Việt Nam trên thị trường thế giới, kéo theo sự giảm sút nghiêm trọng giá trị xuất khẩu.

Mới đây nhất, theo thông tin nhận được từ Cục Quản lý chất lượng Nông Lâm sản và Thủy sản (Nafiqad), trong thời gian tới, phía Nhật Bản sẽ xem xét và có thể bỏ kiểm tra chất Ethoxyquin trong những sản phẩm tôm nhập khẩu từ Việt Nam. Bên cạnh đó, cũng xem xét việc nâng hàm lượng quy định một chất kháng sinh cấm khác trước đó là Trifluralin từ 0,01 ppm (phần triệu) lên một mức cao hơn đối với mặt hàng tôm. Tuy nhiên, mức nâng lên cụ thể là bao nhiêu thì phía Nhật vẫn chưa cho biết con số cụ thể. Và từ giờ cho đến khi Ethoxyquin có thể được phía Nhật Bản dỡ bỏ thì liệu xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang thị trường này có tiếp tục giữ được mức tăng trưởng khả quan như hiện nay?

Thách thức ngay trên sân nhà

Bộ NN&PTNT vừa nâng mức dự báo, kim ngạch xuất khẩu thủy sản năm 2012 sẽ đạt hơn 6,8 tỷ USD, tăng so với dự báo của tháng trước 200 triệu USD. Mục tiêu này liệu có thể đạt được khi “sóng gió” đang diễn ra ngay chính trên sân nhà.

Theo các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản Việt Nam, đầu năm 2012 đến nay, các thị trường chính có dấu hiệu suy giảm, nhiều doanh nghiệp đã chuyển hướng sang các thị trường khác như Hàn Quốc, Đài Loan, Trung Quốc… Tuy nhiên, thị trường chưa phải là vấn đề khiến doanh nghiệp “căng như dây đàn” trong lúc này mà điểm mấu chốt thuộc về những yếu tố phát sinh từ trong nước.

Doanh nghiệp không chỉ đứng trước sức ép cạnh tranh về giá, mà còn phải đối mặt với quá nhiều khó khăn, từ việc thiếu nguyên liệu, thiếu vốn, chi phí sản xuất quá cao…

Chưa bao giờ doanh nghiệp và người nuôi lại than khó như hiện nay, đặc biệt là đối với mặt hàng vốn được xem là “con cá vàng” của thủy sản Việt Nam. Trong lúc doanh nghiệp thủy sản và ngân hàng đang đỗ lỗi cho nhau xung quanh vấn đề giá cá tra nguyên liệu giảm mạnh thì người nuôi cá đang trong tình trạng “điêu đứng” vì càng nuôi càng lỗ, nguy cơ “bỏ nghề”, “treo ao” ngày càng gia tăng.

Xuất khẩu thủy sản được xem là một trong những thế mạnh của Việt Nam những năm gần đây với kim ngạch xuất khẩu liên tục tăng trưởng qua các năm. Tuy nhiên, để xuất khẩu thủy sản phát triển bền vững, cần giải quyết nhanh chóng, hiệu quả và đồng bộ các vướng mắc đang phát sinh từ thực tiễn.

Sao Mai

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323