“4 nhà” ra tay cứu cá tra

Giá cá tra ở ĐBSCL bán thấp hơn giá thành sản xuất khoảng 5.000 đồng/kg, người nuôi cá lỗ nặng kéo theo hàng loạt nhà máy chế biến thức ăn cá tra lâm vào cảnh khốn khó, thậm chí phải đóng cửa. Liên kết “4 nhà” đang là cứu cánh cho nghề nuôi cá tra.

Theo thống kê của Tổng cục Thủy sản, cả nước có khoảng 130 nhà máy sản xuất thức ăn phục vụ cho nuôi trồng thủy sản, trong đó có 96 nhà máy sản xuất thức ăn cá tra, riêng vùng ĐBSCL có 65 nhà máy. Từ đầu năm đến nay, tình hình nuôi cá tra đang gặp nhiều khó khăn do nhiều người nuôi thua lỗ đã treo ao, bỏ nghề, cùng với việc khó khăn trong vay vốn ngân hàng đã ảnh hưởng lớn đến ngành chế biến thức ăn thủy sản.

* Nhà máy thức ăn “chết” theo cá tra

Tại Đồng Tháp, chỉ còn 3/24 nhà máy còn hoạt động tốt, 14 nhà máy ngưng hoạt động, 7 nhà máy hoạt động cầm chừng. Hệ lụy dẫn đến vấn nạn trên là do sự phát triển quá nóng dẫn đến không bền vững. Ông Phạm Văn Bên, Chủ doanh nghiệp tư nhân Cỏ May chuyên sản xuất thức ăn cá tra và chế biến lúa gạo ở Khu công nghiệp Sa Đéc, cho biết: Lúc nghề nuôi thủy sản hưng thịnh, rất nhiều doanh nghiệp nhảy vô lĩnh vực chế biến thức ăn dù không có kinh nghiệm. Và đó cũng là quy luật khi “cầu vượt cung” cộng với tình hình xuất khẩu cá tra thời gian gần đây gặp khó khăn thì ngay lập tức lộ ra yếu điểm, mạnh sống yếu chết và cạnh tranh không lành mạnh dẫn đến tự “giết nhau” vì cung đã vượt cầu.

Sản xuất thức ăn cá tra ở Doanh nghiệp tư nhân Cỏ May. Ảnh: T.PHONG

Đơn cử như tỉnh Đồng Tháp, kế hoạch năm 2012 là 350.000 tấn cá tra thì nhu cầu thức ăn chỉ khoảng 530.000 tấn. Trong khi đó, với 24 nhà máy chế biến thức ăn cá tra với tổng công suất khoảng 2,5 triệu tấn thức ăn/năm, như vậy thì cung đã vượt cầu đến 4 lần. Đây là nhược điểm rất lớn, khi nhiều nhà máy mới ra đời đã muốn bán được sản phẩm bắt buộc phải cạnh tranh với nhiều hình thức khác nhau, trong đó có việc hạ giá bán. Ngoài ra, giá thức ăn viên công nghiệp trong thời gian qua liên tục tăng, nhưng chất lượng giảm, không đúng độ đạm như đã công bố trên bao bì, điều này làm tăng giá thành sản xuất cho người nuôi cá. Vừa qua, Tổng cục Thủy sản phối hợp với Sở NN&PTNT các tỉnh lấy mẫu phân tích đã phát hiện một số mẫu thức ăn của một số doanh nghiệp sản xuất đã vi phạm về nhãn mác, không đúng tỷ lệ độ đạm như công bố.

Địa bàn TP.Cần Thơ, đỉnh điểm có trên 30 nhà máy chế biến thức ăn thủy sản hoạt động, thậm chí nhiều cơ sở mua bao bì để làm gia công rồi nhảy vào thị trường thức ăn thủy sản. Ông Võ Văn Đệ, ở phường Thuận An, quận Thốt Nốt, TP.Cần Thơ, cho biết: “Nhiều nhãn hiệu thức ăn ra đời khiến nhiều người nuôi cá không biết đường lựa chọn. Thậm chí nhiều nhãn hiệu mới ra đời tuy sản phẩm có cùng độ đạm, nhưng giá lại rẻ hơn khiến nhiều người dao động. Đồng thời, nhiều nhãn hiệu trôi nổi đã cạnh tranh bằng cách cho gối đầu, bán chịu dẫn đến rối loạn trong nghề sản xuất thức ăn thủy sản”.

Hiện tại, nghề nuôi cá tra đang gặp nhiều khó khăn, giá cá nguyên liệu giảm mạnh chỉ còn 19.000 - 20.000 đồng/kg, thấp hơn giá thành sản xuất 5.000 đồng/kg làm cho nhiều người nuôi thua lỗ nên đã treo ao, bỏ nghề. Chính vì vậy đã ảnh hưởng rất lớn đến ngành chế biến thức ăn thủy sản. Đại diện một công ty chế biến thức ăn thủy sản ở TP.Cần Thơ, cho biết: “Hiện tại, rất nhiều công ty đã giảm công suất hoặc ngưng hoạt động vì nghề nuôi thủy sản gặp nhiều khó khăn, chỉ bán thức ăn gối đầu cho các mối là người nuôi đã làm ăn lâu dài với công ty. Còn lại thị trường mới hầu như bị bỏ ngỏ vì quá nhiều rủi ro”.

* “4 nhà” ra tay

Nhiều nhà máy chế biến thức ăn thủy sản cũng xác định, cá tra được giá thì nhà máy sẽ hưng thịnh, còn người nuôi cá “chết” thì nhà máy cũng “lụy” theo. Vì thế, từ cuối năm 2011, Công ty Cổ phần chế biến thủy sản Long Phú, chuyên sản xuất, kinh doanh, gia công thức ăn chăn nuôi, thức ăn thủy sản ở thị trấn Mái Dầm, huyện Châu Thành đã có kế hoạch hợp đồng bao tiêu sản phẩm, thực hiện liên kết “4 nhà”, bảo đảm đầu ra cho con cá tra với hàng chục hộ nuôi cá tra, chủ yếu ở huyện Phụng Hiệp và thị xã Ngã Bảy (tỉnh Hậu Giang). Giám đốc Công ty Cổ phần chế biến thủy sản Long Phú, bà Võ Thị Kim Hằng cho rằng: 4 mắt xích quan trọng trong mối liên kết “4 nhà” là ngân hàng, người nuôi cá, nhà cung cấp thức ăn và doanh nghiệp thu mua. Nếu 4 mắt xích này liên kết chặt chẽ thì giải quyết được khó khăn, vướng mắc của quá trình sản xuất và tiêu thụ cá tra, cũng như “cứu” được nhiều doanh nghiệp sản xuất thức ăn đang thoi thóp như hiện nay. Nhưng muốn thực hiện tốt vấn đề liên kết này, cần sự nỗ lực của cả “4 nhà” trên tinh thần hợp tác, bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau.

Công ty Cổ phần Việt Long VDCO, ở xã Thạnh Hòa, huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang thời gian qua, cũng đã khẳng định được thế mạnh trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh thức ăn chăn nuôi thủy sản với sản phẩm cung ứng khoảng 80.000 tấn/năm. Tính đến thời điểm hiện nay, công ty đã đầu tư xây dựng 5 nhà máy và 5 dây chuyền sản xuất hoàn toàn tự động với hệ thống sấy bảo toàn dinh dưỡng đảm bảo thức ăn không bị biến dạng, giúp cá hấp thu dinh dưỡng tốt, giảm lượng thức ăn tiêu tốn, đem lại hiệu quả kinh tế cao. Đại diện Công ty Cổ phần Việt Long VDCO cho biết, để giữ thị phần, công ty đã đưa ra nhiều chính sách ưu đãi đối với khách hàng, ngoài việc cung cấp sản phẩm chất lượng ổn định, giá thành hợp lý, luôn đặt chữ tín lên hàng đầu, giao hàng tận nơi và đúng thời hạn theo yêu cầu còn hợp tác với các viện nghiên cứu, các trường đại học chuyên ngành tư vấn, chuyển giao những tiến bộ khoa học mới, đưa vào sản xuất nâng cao chất lượng sản phẩm, nhằm tối ưu hóa năng suất, tạo hiệu quả về giá thành và đáp ứng nhu cầu khắt khe của thị trường xuất khẩu. Bên cạnh đó, công ty còn liên kết, cung ứng thức ăn trực tiếp cho hộ nuôi cá ở TX.Ngã Bảy thông qua mối liên kết 4 nhà. Ông Lâm Văn Dũng, ở xã Đại Thành, TX.Ngã Bảy, cho biết: “Mô hình liên kết 4 nhà tạo cho người nuôi cá rất an tâm. Đầu ra, đầu vào đều được bảo đảm thông qua ngân hàng, không sợ thiếu thức ăn khi hết vốn hay bị doanh nghiệp mua cá chiếm dụng vốn”.

Ông Ngô Văn Khởi, Phó phòng Kinh tế TX.Ngã Bảy, cho biết: Thời gian qua, mối liên kết giữa Ngân hàng NN&PTNT thị xã - hộ nuôi cá - Nhà máy sản xuất thức ăn Việt Long - Công ty Cổ phần chế biến thủy sản Long Phú rất chặt chẽ. Mô hình này đã được HTX Đại Thắng áp dụng với 18 xã viên tham gia cùng ký hợp đồng liên kết với ngân hàng, nhà máy thức ăn, doanh nghiệp thu mua chế biến cá tra xuất khẩu. Đây được xem là phương thức hợp đồng mua bán mới bảo đảm quyền lợi của các bên liên quan...

T.PHONG - H.THU

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323